Πέτρινα γεφύρια στην Βόρεια Ήπειρο

Πέτρινα γεφύρια

στην Βόρεια Ήπειρο

Του Σπύρου Μαντά

Στο πλαίσιο του «Αρχείου Γεφυριών Ηπειρώτικων», μιας πολυετούς προσπάθειας καταγραφής και μελέτης όλων των γεφυριών της Ηπείρου - καλύτερα να πω της Πίνδου - προγραμμάτισα και πραγματοποίησα, τα τελευταία χρόνια, σειρά αποστολών και στη Βόρεια Ήπειρο (Αλβανία). Στόχος, να καταγραφούν και τα εκεί πέτρινα τοξωτά γεφύρια.

Περιοχή δύσκολη η Βόρεια Ήπειρος, με πολλές ιδιαιτερότητες, πάντα υποψίαζε για πλούσιο, ποσοτικά και ποιοτικά, υλικό. Τουλάχιστον αυτό έταζαν οι περιηγητές της τουρκοκρατίας, παλιοί - αρχών του 20ού αιώνα - στρατιωτικοί χάρτες, λίγα δημοσιεύματα, τελευταία, Αλβανών ερευνητών και αρχιτεκτόνων. Η πρόσβαση όμως εκεί, δυστυχώς, μέχρι πρόσφατα εξακολουθούσε να παραμένει απαγορευτική.

 Να οριοθετηθεί όμως ο χώρος που έψαξα όλα αυτά τα χρόνια. Σαν βόρειο σύνορο -εκεί είναι το ζήτημα- υιοθέτησα τον ρου του ποταμού Σκούμπη, του Γενούσου των αρχαίων. Τις όχθες του διέτρεξε κάποτε η Εγνατία οδός, την οποία χρησιμοποίησε ο Στράβων για να διακρίνει τα ηπειρωτικά έθνη από αυτά των Ιλλυριών. Η δική μου βέβαια επιλογή δεν θα μπορούσε να έχει κριτήρια εθνολογικά, έτσι κι αλλιώς ασθενή έως ανύπαρκτα την εποχή κατασκευής των γεφυριών. Ανέβηκα ως εκεί, γιατί ακριβώς εκεί σβήνει η Πίνδος, το ανάγλυφο της οποίας, ακόμη και σήμερα, μπορεί να γεννάει ανθρωπογεωγραφικές ενότητες με ατμόσφαιρα και νοοτροπίες παρόμοιες εκείνων που έδωσαν τα "δικά" μας γεφύρια.

Ταξίδεψα λοιπόν στο Πάνω Πωγώνι και στην περιοχή της Ζαγοριάς. Γύρισα χωριό-χωριό όλη τη Δρόπολη, αλλά και τον Βούρκο, ανάμεσα Δέλβινο και Άγιους Σαράντα. Με αφετηρία Αυλώνα, εισχώρησα βαθιά στο Κουρβελέσι, ανεβαίνοντας την κοιλάδα της Σουσίτσας. Από Τεπελένι, μέσω Κλεισούρας, βρέθηκα Πρεμετή, κι απ’ εκεί στο Λεσκοβίκι. Προχώρησα τολμηρά στο Μπεράτι, μέχρι πέρα την Τσερεβόντα. Διέτρεξα τα μαστοροχώρια της Κολώνιας. Έφτασα Κορυτσά, για να επισκεφτώ τα χωριά του Μοράβα, αλλά και τη Μοσχόπολη και το Γκράμποβο. Τέλος, από Πόγραδετς, ακολουθώντας τα ίχνη της Εγνατίας, δίπλα στον Σκούμπη, κατέληξα στο Ελμπασάν. Όλα αυτά, με δέκα πέντε συνολικά ταξίδια-αποστολές, που τα ’χαν όλα: εκπλήξεις, κόπο, κινδύνους, ευτυχώς κι αποτελέσματα.

Ανάμεσα στα περιεχόμενά του διαβάζουμε:

Α. Γεφυρώνοντας το Χρόνο - ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟ.

• Ο Χώρος και οι Άνθρωποι.

• Η Επικοινωνία και τα Γεφύρια.

• Οι Χορηγοί και ο Αλή πασάς.

• Οι Μαστόροι κι ο κυρ-Πέτρος.

• Ένας Μύθος, δυο τραγούδια.

Β. Οδοιπορώντας στο Χώρο - Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ.

• Καταγραφή στη Δρόπολη.

• Κατά μήκος του Σκούμπη.

• Πέντε, συν …ένα, στο Μπεράτι.

• Επιστροφή στα Ριζά.

• Στη Ρεζόμα για τον Καλεσιώτη.

• Απ’ την Μπίστριτσα στη Σουσίτσα.

• Ένας …κύκλος στο Πωγώνι.

• Στα άδυτα της Ζαγοριάς.

• Στα εγκαίνια ενός γεφυριού.

Γ. Αλλάζοντας Όχθες - ΤΑ ΓΕΦΥΡΙΑ.

• Στην περιοχή της Δρόπολης.

• Στο Αργυρόκαστρο και τη Λιούντζη.

• Στα Ριζά του Δέλβινου (Θεολόγο).

• Στο Δέλβινο και την περιοχή του Βούρκου.

• Στη Ρεζόμα του Δέλβινου.

• Στο Πάνω Πωγώνι.

• Στη Ζαγοριά.

• Στο Τεπελένι και τη γύρω περιοχή.

• Στα μέρη της Πρεμετής.

• Στο Λεσκοβίκι και την Κολώνια.

• Στα μέρη των Λιάπηδων -Λιαμπουριά!

• Στη Μουζακιά.

• Γύρω απ’ το Μπεράτι και στο Σκραπάρι.

• Στα μέρη της Κορυτσάς.

• Στη ροή του Δεβόλη.

• Στη Γκόρα-Μόκρα του Πόγραδετς.

• Στους δρόμους του Ελμπασάν.

• Αντί Επιλόγου.

• Βιβλιογραφία

Τέλος συζήτησης

Γράψτε ένα μήνυμα...

Η ταυτότητα του βιβλίου:

Συγγραφέας: Σπύρος Ι. Μαντάς

Έκδοση: Αρχείο Γεφυριών Ηπειρώτικων (Α.Γ.Η.)

Διαστάσεις: 25Χ27 εκ.

Με σκληρό εξώφυλλο και κάλυμμα

Σελίδες: 425

Εικονογράφηση: 148 φωτογραφίες, 34 πίνακες και γκραβούρες, 61 σχέδια, 20 χάρτες.

Πληροφορίες: Σπύρος Ι. Μαντάς, Ηλία Ζερβού 50, 11144 Αθήνα, Τηλ.: 210 2010659 φορ.: 6938121276, E-mail: sp_mantas@hotmail.com

ΑΚΟΥΣΤΕ μια σχετική ραδιοφωνική εκπομπή του Γ. Λεκάκη για τα πέτρινα γεφύρια, με καλεσμένο τον Σπ. Μαντά, ΕΔΩ.

ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: ΒΟΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΣ, ΓΕΦΥΡΙ, ΠΕΤΡΟΓΕΦΥΡΟ, ΒΟΡΕΙΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ, ΜΑΝΤΑΣ, ΠΙΝΔΟΣ, ΠΩΓΩΝΙ, ΑΛΒΑΝΙΑ, Σκουμπης, Γενουσος, Εγνατια οδος, Στραβων, Ιλλυριοι, Ζαγορια, Δροπολη, Βουρκος, Δελβινο, Αγιοι Σαραντα, Αυλωνα, Αυλωνας, Κουρβελεσι, Σουσιτσα, Τεπελενι, Κλεισουραα, Πρεμετη, Λεσκοβικι, Μπερατι, Τσερεβοντα, μαστοροχωρια, Κολωνια, Κορυτσα, Μοραβας, Μοσχοπολη, Γκραμποβο, Πογραδετς, Ελμπασαν 

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ