Δύο μοναδικά
αρχαία ελληνικά
ενεπίγραφα κράνη
αρχαία ελληνικά
ενεπίγραφα κράνη
του 7ου αι. π.Χ.
από χωριό Αρκάδων
στην Κρήτη!
Το ένα με μοναδική αναπαράσταση
του χορού των φιδιών!
Του Γιώργου Λεκάκη
Από την αρχαϊκή περίοδο (τέλη
του 7ου αι. π.Χ.) και από την Κρήτη, υπάρχουν δυο μοναδικά αρχαία
ελληνικά χάλκινα κράνη… Είναι ύψους 24,5 εκατ. και το άλλο 21 εκατ.
Αυτά τα κράνη είναι από τα
ωραιότερα κομμάτια μιας μεγάλης αρχαίας πανοπλίας/θωράκισης, που βρέθηκε ποτέ στην
Κρήτη, και συγκεκριμένα στην νότια-κεντρική Κρήτη, στο Αφρατί ή Αφράτι Βιάννου Πεδιάδος
Ηρακλείου, όπου αναμφίβολα και φιλοτεχνήθηκαν! Επιγραφές σε αυτά υποδεικνύουν
ότι ήταν λεία πολέμου και προσφέρθηκαν ως αφιερώματα.
Στο repoussé και στις δύο
πλευρές του ενός κράνους εικονίζεται ένα μινωικού τύπου άλογο. Και ένα
λιοντάρι. Επιγραφή δηλώνει ότι ο Συνένητος, ο υιός του Ευκλώτα, το επήρε αυτό (το
αντικείμενο).
Στο repoussé και στις δύο
πλευρές του άλλου κράνους εικονίζεται δυο πτερωτοί νεαροί, που πιάνουν
ένα ζευγάρι φιδιών, τα οποία περιπτύσσονται / χορεύουν! Κάτω από αυτά υπάρχουν
δύο πάνθηρες με ένα κοινό κεφάλι! Το κράνος γράφει «Νεόπολις». Ίσως πρόκειται
για κάποια από τις γνωστές «ασκήσεις εφηβείας», που έκανε κάθε νέος (τα
ταυροκαθάψια είναι οι πιο γνωστές τέτοιες ασκήσεις στην Κρήτη), διότι έπρεπε
για ν’ αποδείξει ότι περνάει πια στην κοινωνία των ανδρών της πόλεως. Ίσως,
λοιπόν, σε μια απ’ αυτές να έπρεπε να καταπνίξει δυο φίδια, όπως έκανε ο
Ηρακλής. Στην εορτή / τελετή βέβαια, δεν τα έπνιγε, αλλά χόρευε άτρομος μαζί τους! Και αυτό
του έδινε πτερά! Ίσως πάλι η παράσταση να σήμαινε κάτι άλλο: Να ήταν
διαφημιστική του πολεμιστή που έφερε αυτό το κράνος, ώστε να την βλέπουν και να
σκιάζονται οι αντίπαλοί του! Ίσως… ίσως… ίσως… Ποιος ξέρει; Και ποιος θα το μελετήσει,
αφού είναι προϊόν αρχαιοκαπηλίας;
Διότι τα κράνη υπάρχουν στο
Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης (αρ. 1989,281,49 και 1989.281.50)! Δωρήθηκαν,
λένε, «από το Norbert Schimmel Trust, στις 26.10.1989», που τα κατείχε από το…
1967!
Σημειώνω ότι στο Αφρατί (<
Αφροδίτη), ήταν η αρχαία πόλις Αρκαδία ή Αρκάδες – αποικία των αρχαίων Αρκάδων –
η οποία ανιχνεύεται σήμερα στον λόφο του Προφήτ’ Ηλία (668 μ.), η οποία ως
ανεξάρτητη πόλις έκοψε ιδικά της νομίσματα! Αρχαιολογικές ανασκαφές έγιναν από
την Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή. Ευρέθη και γνωστή πήλινη οινοχόη (του 675 π.Χ.)
με ερωτική σκηνή ζευγαριού, που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου. Και
αρχαίες οικίες και μία νεκρόπολι (9ου-7ου αι. π.Χ.).
Η παράσταση με το ερωτικό άγγιγμα "του Θησέα προς την Αριάδνη" από την οινοχόη που βρέθηκε στο Αφράτι. Αρχ. Μουσείο Ηρακλείου. |
Πώς, λοιπόν, τα εν λόγω κράνη
εκλάπησαν από το χωριό Αφράτι; Ποιοι τα... ξάφρισαν; Και πώς βρέθηκαν στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Ν. Υόρκης;
Έχουν κάτι να μας πουν οι Ιταλοί; Το υπ. Πολιτισμού της Ελλάδος; Οι κάτοικοι; Κανένας
άλλος Κρητικός-Κρητικιά;
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ γι’ αυτά τα
κράνη:
Bothmer von, Dietrich, Carlos A. Picón, Joan R. Mertens, και Elizabeth J. Milleker "Recent Acquisitions: A
Selection 1992–1993: Ancient World", Bulletin of the Metropolitan Museum
of Art, 51(2), p. 38, 1993.
Hampe, Roland και Erika Simon «Un
Millénaire d'Art Grec 1600-600», p. 125, pls. 189-91, Fribourg, Suisse: Office
du Livre, 1980.
Hoffmann, Herbert και Antony Erich
Raubitschek «Early Cretan Armorers», no. H1, H2, pp. 2-4, pls. 1-10, Mainz:
Verlag Philipp von Zabern, 1972.
Matz, Friedrich «Dädalische Kunst auf Kreta im 7. Jahrhundert v. Chr.» («Δαιδαλική τέχνη στην Κρήτη, τον 7ο αι.
Π.Χ.»), no. A1, A2, pp. 28-30, pls. I, 5, 6, Mainz am Rhein:
Verlag Philipp von Zabern, 1970.
Milleker, Elizabeth J. "Ancient Art: Gifts from The Norbert Schimmel
Collection: Greek and Roman», Bulletin of the Metropolitan Museum of Art, 49(4),
p. 38, 1992.
Mitten, David Gordon και Suzannah F.
Doeringer «Master Bronzes from the Classical World», no. 29-30, pp. 45-9, Mainz
am Rhein: Verlag Philipp von Zabern, 1967.
Muscarella, Oscar White «Ancient Art: The Norbert Schimmel Collection»,
no. 14-5, Mainz am Rhein: Verlag Philipp von Zabern, 1974.
Neumann, Gunter "Zu den kretischen Kriegernamen auf den Waffen von
Afrati", Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung, pp. 32-40, 1974.
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: ΑΡΧΑΙΟΚΑΠΗΛΙΑ, ΚΡΗΤΗ, ΑΦΡΑΤΙ, ΚΡΑΝΟΣ, πανοπλια, Βιαννος, Πεδιαδα, νομος Ηρακλειου, Ηρακλειο, αφιερωμα, αλογο, λιοντάρι, Συνενητος, Ευκλωτας, πτερωτος, πτερο, νεος, φιδι, χορος, πανθηρας, πανθηρ, κοινοκεφαλος, Νεοπολις, ασκησεις εφηβειας, εφηβεια, ταυροκαθαψια, Ηρακλης, εορτη, τελετη, πτερα, διαφημιση, πολεμιστης, αρχαιοκαπηλιες, Μητροπολιτικο Μουσειο Νεας Υορκης, Σιμμελ, συλλογη Σιμελ, Αφροδιτη, Αρκαδια, Αρκαδες, Προφητης Ηλιας, νομισμα, Ιταλικη Αρχαιολογικη Σχολη, οινοχοη, ερως, Αρχαιολογικο Μουσειο Ηρακλειου, νεκροπολις, νεκροπολη, Δαιδαλικη τεχνη
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook