Ο Βουκεφάλας ήταν
σύνθεση
ζώων!
Από αρχαίο αρμενικό χειρόγραφο
μονής της Κωνσταντινούπολης!
Του Γιώργου Λεκάκη
Το σύγχρονο αρμενικό μοναστήρι
Αγίου Γεωργίου της πολυκαμένης Ψαμαθείας[1] ή Σουρ[2] Κέβορκ στον
Ξερόλοφο στης Κωνσταντινούπολης, εκτίσθη το 1866-1887, επί βυζαντινής εκκλησίας
του 11ου αιώνα. Το συγκρότημα, αφιερωμένο στην Περίβλεπτο (λόγω
θέσεως) Θεοτόκο, ήταν ένα από τα σημαντικότερα ελληνικά ορθόδοξα μοναστήρια
στην Κωνσταντινούπολη! Εδώ ετάφη ο Ρωμανός (1034)! Εδώ κατέφυγε ο αυτοκράτωρ
Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος (1391-1425), όταν έπεσε επιδημία κατά την πολιορκία της
Πόλης από τον οθωμανικό σουλτάνο Μουράτ Β΄ (1422), κλπ.
Μετά την οθωμανική κατάκτηση
της Πόλης (1453) παραχωρήθηκε στην αρμενική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης - ίσως
λόγω της Αρμένισσας κυράς Sivekar, αγαπημένης του Σουλτάνου Ιμπραήμ A΄ (1640-1648). Για μια περίοδο ήταν και έδρα του
Αρμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης!
Δύο μεγάλα σχολεία εκτίσθησαν
κοντά στην εκκλησία. Σε αυτά συγκεντρώθηκε μεγάλο μέρος έως τότε σωσμένων αρχαίων
βιβλίων…
Ένα από αυτά, ήταν και το
«Ρομάντσο του Αλεξάνδρου» / “Alexander Romance”. Στην μονή σώθηκε στην αρμενική
έκδοσή του, του 1544.
Σε μια σελίδα του, ο
Βουκεφάλας, το θρυλικό άλογο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, εικονίζεται, με πτερό (σαν τον Πήγασο) σαν να μην
πρόκειται για ένα απλό άλογο, αλλά για σύνθεση ζώων! Τον φαντασιόνονταν (;)
δηλαδή όπως τα σύνθετα ζώα (Κένταυρος, ιχθυοκένταυρος, Κέρβερος, Χίμαιρα,
Σφίγγα), που πέρασαν από την μυθολογία μας. Αυτά, όμως, ανήκαν σε ένα πολύ
μακρυνό παρελθόν, της παλαιολιθικής εποχής. Στην εποχή του Μ. Αλεξάνδρου, είχαν
εξαφανισθεί. Αλλά, σε συνδυασμό με την λαϊκή δοξασία ύπαρξης της γοργόνας, επί
εποχής Αλεξάνδρου, μήπως… όχι;
Μήπως ήταν "κάτι άλλο";
Το μεσαιωνικό έργο ευρίσκεται
στο… Μάντσεστερ, στην Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου John Rylands (Armenian MS 3,
fol. 42v).
Άρα γε, αναρωτιέμαι ο μωρός,
θα βρεθεί κάποια Βιβλιοθήκη της Μακεδονίας ή της λοιπής Ελλάδος, δημόσια ή
ιδιωτική, έστω κάποιος ελληνικός σύλλογος, σωματείο, φορέας, να ζητήσει, ένα
ακριβές αντίγραφο, από το αγγλικό Πανεπιστήμιο, ούτως ώστε να το μελετήσουν και
οι κληρονόμοι του Παμμεγίστου των Ελλήνων, που δεν είναι άλλοι από τους Έλληνες;
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Ψαμάθεια > παραφρασμένα Σαμάτια.
[2] Τουρκιστί Sulu Manastır, δηλ. «Μονή Νερού», λόγω αρχαίου
αγιάσματος. Θεωρείται ένα από τα πιο
όμορφα αγιάσματα στην Κωνσταντινούπολη. Γι’
αυτό εκτίσθη ένα παρεκκλήσι, αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο.
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: αρμενικο, μοναστηρι
Αγιος Γεωργιος, Ψαμαθεια, Σουρ Κεβορκ, Ξερολοφος, Κωνσταντινουπολη, βυζαντιο, εκκλησια, Περιβλεπτος, Θεοτοκος, ορθοδοξια, Κωνσταντινουπολις, ταφος, Ρωμανος, Μανουηλ Παλαιολογος, επιδημια, Πολη, σουλτανος, Μουρατ, Αρμενια, Σιβεκαρ, Ιμπραημ, Αρμενικο Πατριαρχειο Κωνσταντινουπολης, σχολειο, βιβλιο, Ρομαντσο Αλεξανδρου, μονη, Βουκεφαλας, αλογο, Αλεξανδρος, Κενταυρος, ιχθυοκενταυρος, Κερβερος, Χιμαιρα,
Σφιγγα, μυθολογια, γοργονα, Μαντσεστερ, Βιβλιοθηκη, Σαματια, Μονη Νερου, αγιασμα, Αγιος Ιωαννης Προδρομος, Πηγασος
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook