ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ
ΑΣΥΛΟ
ΚΑΙ
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ
Του Στέφανου A. Παϊπέτη,
ομοτίμου καθηγητού του
Πανεπιστημίου Πατρών
και επί τιμή διδάκτορος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου
Θράκης
Ακολουθεί άρθρο μου, που
δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα «Ελεύθερος» το έτος 1996, και είναι ίσως πλέον
επίκαιρο παρά ποτέ. Μάλιστα τα πράγματα έχουν σήμερα πολλαπλά χειροτερεύσει,
τότε δεν είχαμε εμπόρους ναρκωτικών ή αδίστακτους «επαναστάτες» να αλωνίζουν
κατά βούληση υπό την προστασία του κράτους (αφιερώνεται στην συνάδελφο κ. Μαρία
Ευθυμίου του ΕΚΠΑ που δέχεται ακόμη και απειλές κατά της ζωής της, επειδή
αντιτίθεται σθεναρά στις θλιβερές αυτές καταστάσεις).
Το άρθρο:
Αν η Δημοκρατία είναι ό,τι
υψηλότερο έχει συλλάβει ο άνθρωπος για την ιδανική συγκρότηση της κοινωνίας
του, σίγουρα η ιδέα του ακαδημαϊκού ασύλου είναι η υψηλότερη έκφραση της
Δημοκρατίας. Γιατί τί ωραιότερο αλλά και σκοπιμότερο για μια χώρα από τη δημιουργία
φυτωρίων ιδεών που ίσως κυριαρχήσουν στην ανθρωπότητα 200 ή 300 ή και 1000
χρόνια από σήμερα; Και πιο είναι καταλληλότερος χώρος από το ίδιο το φυτώριο
των μελλοντικών στελεχών της κοινωνίας, των αγνών, αδιάφθορων και γεμάτων
ιδανικά νέων - δηλ. τα ίδια τα Πανεπιστήμια.
Η Δημοκρατία όμως, όπως και
κάθε σύστημα αυξημένης τάξης μέσα στο Σύμπαν, μπορεί να υπάρξει και ευδοκιμήσει
κάτω από πολύ συγκεκριμένες συνθήκες, στην περίπτωσή μας της σύμπνοιας και της
συναίνεσης των πολιτών - πολιτών που είναι διατεθειμένοι να αρθούν πάνω από τα
προσωπικά τους συμφέροντα και να εργασθούν αρμονικά και ενσυνείδητα για το καλό
της ολότητας. Και σίγουρα όλοι καταλαβαίνουμε, γιατί η ατμόσφαιρα της
ακράτειας, της υπερβολής και της μόνιμης αντιπαράθεσης, που κυριαρχούν στον τόπο
μας, μάλλον στη διάπραξη αδικημάτων,
το λιγότερο, στο όνομα της
Δημοκρατίας συμβάλλουν παρά στη στήριξη της ίδιας της Δημοκρατίας.
Αν όμως οι προϋποθέσεις για
τη σωστή λειτουργία της Δημοκρατίας είναι τόσο αυστηρές, για τη λειτουργία του
Ακαδημαϊκού Ασύλου είναι κατά πολλές τάξεις μεγέθους αυστηρότερες. Αν εκεί η
συναίνεση είναι προϋπόθεση, εδώ η καθολική συναίνεση και η απόλυτη τήρηση της
συναίνεσης είναι το sine qua non. H ισορροπία είναι απίστευτα ευαίσθητη, σε
βαθμό που οι έκνομες ενέργειες μιας μικρής ομάδας ατόμων ή ακόμη και ενός
ατόμου μπορούν να την ανατρέψουν. Το ίδιο απίστευτη είναι και η ευκολία με την
οποία τούτο το ιερό της Δημοκρατίας μετατρέπεται σε άντρο παρανομίας. Όπως
συμβαίνει με κάθε περιοχή μέσα στην οποία ο νόμος έχει πάψει να λειτουργεί και
να επιβάλλεται.
Ας δούμε λοιπόν, τώρα που
πέρασαν δέκα τέσσερα περίπου χρόνια (Σημ. από το 1982) από τη νομοθετημένη
εφαρμογή του Ασύλου, ποιες εμπειρίες κυριαρχούν στο νου των ανθρώπων που έχουν
την τύχη - ή την ατυχία, ω της βλασφημίας! - να ζουν και να εργάζονται κάτω από
το καθεστώς τούτο. Και δεν είμαστε λίγοι εκείνοι που ως φοιτητές της δεκαετίας
του '50 νοιώσαμε προσωπικά την άμεση, καθημερινή και στυγνή παρουσία των ανδρών
της ασφάλειας μέσα στον Πανεπιστημιακό μας χώρο. Και που αλλοίμονο, είχαμε την
πρόσθετη ατυχία, οι εμπειρίες μας από το σημερινό άσυλο να είναι αφάνταστα
τραυματικές.
Έτσι δύσκολα ξεχνάς την
ταπείνωση να πρέπει να φύγεις μαζεύοντας σαν πρόσφυγας τα χαρτιά και τα βιβλία
σου, χωρίς να ξέρεις πότε θα μπορέσεις να ξαναγυρίσεις στο γραφείο σου, και με
την αβέβαιη ελπίδα πως ίσως το βρεις στην κατάσταση που το άφησες, επειδή μια
ομάδα πρωτοετών φοιτητών ή και αγνώστων ατόμων αποφάσισε να καταλάβει το κτίριο
που στεγάζεσαι. Δεν ξεχνιέται η απόγνωση του πώς θα φέρεις σε πέρας τις
προθεσμίες των ερευνητικών σου προγραμμάτων και πώς θα πληρώσεις το δύσμοιρο
προσωπικό που έχει προσληφθεί για την εκτέλεσή τους. Την αμηχανία σου όταν
κάποιοι έρχονται και σου διακόπτουν την εξέταση μιας διδακτορικής διατριβής με
εξεταστές που ταξίδεψαν από πολύ μακριά για το σκοπό τούτο. Η όταν ο αστίατρος
ή η αγορανομία αδυνατούν να ελέγξουν την παραβίαση των κανόνων υγιεινής ή την
αισχροκέρδεια των κυλικείων, που σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα παραχωρούνται σε
"φοιτητές" για εκμετάλλευση. Η όταν διαρρήκτες αδειάζουν το
Εργαστήριό σου κι η αστυνομία έρχεται να το ψάξει δέκα μέρες αργότερα. Η όταν
άτομα σαφώς μη φοιτητές έρχονται και σκορπίζουν τον τρόμο σε μια κοινή
συγκέντρωση εκπροσώπων του Πανεπιστημίου και των βιομηχανιών, που επιτεύχθηκε
με πολλούς κόπους αποβλέποντας σε μια κοινή παραγωγική προσπάθεια. Ή όταν -
ακόμα χειρότερα - η εικόνα που αφήνει πίσω της μια κατάληψη θυμίζει τη δράση
του Εγκέλαδου στις χειρότερες στιγμές της. Ή όταν στους βατούς αγωγούς μεταξύ
των κτιρίων ανακαλύπτονται σωροί κλοπιμαίων από τα γραφεία και τα Εργαστήρια.
Ατέλειωτος ο κατάλογος τούτος της παρανομίας...
Κάτω λοιπόν από τούτες τις
προϋποθέσεις διερωτάται κανένας για ποιο άσυλο μιλάμε και τι νόημα έχει η
νομοθετική του κατοχύρωση αφού οι συνθήκες για τη λειτουργία του πολύ απέχουν
από το να ωριμάσουν. Ίσως ξεπερνώντας τα όποια προσωπικά μας κίνητρα θα έπρεπε
να θέσουμε τα πράγματα με την πραγματική τους ταυτότητα και να τολμήσουμε μια
διαφορετική ρύθμιση. Γιατί ο όποιος εξωραϊσμός - όπως αυτός που σήμερα
επιχειρείται - πολύ λίγα προβλήματα θα λύσει. Θέλει αρετή και τόλμη η
Δημοκρατία.
ΠΗΓΗ: Εφημερίδα «Ελεύθερος», 1996.
ΛΕΞΕΙΣ: ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΑΣΥΛΟ, ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ, δημοκρατια, παιδεια, Παιπετης, Ευθυμιου, Πανεπιστημια, Πανεπιστημιο, Πανεπιστημιακο ασυλο, φοιτητες
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook