Ελληνική
και η κοπτική γλώσσα
της Αιγύπτου
Της Ἰσμήνης Κ. Μαρτίνη
Ἀποφοίτου τοῦ Τμήματος
“Σπουδές στόν Ἑλληνικό Πολιτισμό”
τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἀνοικτοῦ Πανεπιστημίου, 2018
Οἱ
Μακεδόνες, ὅπως καί τά ὑπόλοιπα ἑλληνικά γένη μιλοῦσαν τήν ἑλληνική γλῶσσα,
γεγονός πού καταμαρτυρεῖται σαφῶς στίς γραπτές ἱστορικές πηγές τής ἀρχαιότητας.
Στήν ἀρχαία ἑλληνική γλῶσσα διακρίνονται διάλεκτοι, οἱ ὁποῖες
ταξινομοῦνται σέ τρεῖς ἑνιαῖες ὁμάδες πού προσδιορίζονται μέ γεωγραφικά
κριτήρια ὡς ἑξῆς:
· Ἀνατολική, μέ χαρακτηριστικό
κορμό τήν Ἰωνική-Ἀττική διάλεκτο (Ἰωνία, Εὔβοια, Κυκλάδες, Ἀττική, Μεθώνη Πιερίας, Θάσος, Χαλκιδική)
· Κεντρική, μέ χαρακτηριστικότερες διαλέκτους τήν Ἀρκαδοκυπριακή (Ἀρκαδία, Κύπρος) καί τήν Αἰολική (Θεσσαλία, Βοιωτία, Λέσβος καί Αἰολία).
· Δυτική, μέ κορμό τήν Δωρική (Ἤπειρος, Μακεδονία, Δυτική Στερεά, Πελοπόννησος, Μῆλος, Θῆρα, Κρήτη, Δωδεκάνησα καί τά παράλια τῆς Μ. Ἀσίας).
Στά τεκμήρια γιά τήν γλῶσσα των
Μακεδόνων κρίνεται ἀπαραίτητο νά προστεθεῖ καί ἡ μαρτυρία τῆς κοπτικῆς
γλώσσας τῆς Αἰγύπτου.
Μετά τόν θάνατο τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου
καί τήν κατανομή τῶν βασιλείων μεταξύ τῶν διαδόχων του, στήν Αἰγυπτο κυβέρνησε ἡ
Ἑλληνική Δυναστεία τῶν Πτολεμαίων γιά περίπου τρεῖς αἰῶνες, ἀπό τό 305 ἕως τό
30 π.Χ.. Οἱ Πτολεμαῖοι σύντομα θεωρήθηκαν ἀπό τούς Αἰγυπτίους ὡς διάδοχοι τῶν
Φαραώ, ἀλλά ὡς Ἕλληνες στήν καταγωγή δέν γνώριζαν τήν Αἰγυπτιακή γλῶσσα.
Στήν Αἴγυπτο, συγχρόνως μέ τήν ἀρχαϊκή ἱερογλυφική
γραφή τοῦ ἱερατείου, ἀπό τό πρῶτο μισό τῆς πρώτης χιλιετίας π.Χ. ἀναπτύχθηκε
μία ἄλλη γραφή, ἁπλῆς μορφῆς, πού ὀνομάστηκε δημώδης Αἰγυπτιακή.
Τό δημῶδες αὐτό γλωσσικό ἰδίωμα ἀπέβαλε πολλά
στοιχεῖα τῆς ἱερογλυφικῆς, ἁπλούστευσε τό σχῆμα τῶν συμβόλων καί καθιερώθηκε σέ
κείμενα καί νόμους πού δέν ἀφοροῦσαν στό ἱερατικό κατεστημένο τῆς Ἀρχαίας Αἰγύπτου.
Μετεξέλιξη τῆς γραφῆς αὐτῆς ἀποτελεῖ καί ἡ κοπτική.
Ἡ κοπτική ἐνσωμάτωσε στοιχεῖα τῆς ἑλληνικῆς γραφῆς καί ἐπί τῆς
δυναστείας τῶν Πτολεμαίων, ἐπειδή θεωρήθηκε πρωτόγονη σέ σχέση μέ τήν ἑλληνική,
ἀναθεωρήθηκε τελείως.
Πάρα πολλά γραφικά σύμβολα καταργήθηκαν καί
καθιερώθηκαν γιά τήν γραφή της τά γράμματα τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἀλφαβήτου μέ τήν
προσθήκη ἐπί πλέον 7 συμβόλων, τά ὁποῖα ἀπέδιδαν τίς ἰδιομορφίες τῆς αἰγυπτιακῆς
γλώσσης πού δέν μποροῦσαν νά ἀποδώσουν οἱ ἑλληνικοί φθόγγοι.
Ἡ κοπτική παρέμεινε ἡ ἐπίσημη γλῶσσα τῆς Αἰγύπτου ἔως
τόν 11ο αἰῶνα μ.Χ. ὁπότε καί ἀντικαταστάθηκε ἀπό τήν Ἀραβική.
Διασώθηκε ὡστόσο μέσω τῶν Κοπτῶν, τῶν Ὀρθοδόξων
Χριστιανῶν τῆς Αἰγύπτου.
(ΠΗΓΗ:
Γεώργιος Ἐχέδωρος «Κοπτική, Ἡ Δημοτική Αἰγυπτιακή γλῶσσα», 26.9.2009)
Ἡ Κοπτική γλῶσσα ἐπίσης χρησιμοποιήθηκε ὡς ὁδηγός
γιά τήν ἀποκρυπτογράφηση τῆς ἱερογλυφικῆς γραφῆς ἀπό τόν Ζάν Φρανσουά Σαμπολιόν
τό 1820 (Στήλη τῆς Ροζέττας), καθώς σ’ αὐτήν ἐπιβίωνε ἡ Ἀρχαία Αἰγυπτιακή,
γραμμένη μέ ἑλληνικά σύμβολα.
ΠΗΓΗ: Απόσπασμα από την εργασία της «ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ, ΑΡΧΑΙΟ
ΓΕΝΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ - Η Μακεδονία στην αρχαία ελληνική γραμματεία».
ΛΕΞΕΙΣ: Μακεδονες, ελληνικη γλωσσα, διαλεκτος, ιωνικη, αττικη, Ιωνια, Ευβοια, Κυκλαδες, Μεθωνη Πιεριας, Θασος, Χαλκιδικη, Πιερια, αρκαδοκυπριακη, Αρκαδια, Κυπρος, αιολικη, Θεσσαλια, Βοιωτια, Λεσβος, Αιολια, δωρικη, ηπειρος, Μακεδονια, Στερεα Ελλαδα, Πελοποννησος, Μηλος, Θηρα, Κρητη, Δωδεκανησα, Μικρα Ασια, κοπτικη, Αιγυπτος, Αλεξανδρος, Πτολεμαιοι, Πτολεμαιος, Φαραω, Ελληνες, αιγυπτιακη γλωσσα, ιερογλυφικη γραφη, ιερογλυφικα, ιερατειο, δημωδης, δημοτικη, γλωσσικο ιδιωμα, συμβολο, κοπτικα, ελληνικη γραφη, Δυναστεια, γραμματα, 7, φθογγος, αραβικη, Κοπτες, ορθοδοξοι Χριστιανοι, Εχεδωρος, αποκρυπτογραφηση, Σαμπολιον, Στηλη της Ροζεττας, Στηλη της Ροζετας, Μαρτινη
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook