Αλεσμένα
δημητριακά
μονόκοκκο σιτάρι
8.000 χρόνων
και πιεσμένα σταφύλια
7.000 χρόνων
από την Μακεδονία
Φυτικά
συστατικά τροφίμων
και «συνταγές»
από την προϊστορική Ελλάδα:
Τι
δείχνουν τα αρχαιοβοτανικά στοιχεία
Της Σ. Μ. Βαλαμώτη
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
 |
| Μονόκοκκο σιτάρι από την ΑΨΑΛΟ ΠΕΛΛΑΣ (8.000 χρόνων) και από το ΤΡΙΛΟΦΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, από την Μεσημεριανή Τούμπα (5.000 χρόνων). |
 |
| Όσο δε για την ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΗ ΤΟΥΜΠΑ στο ΤΡΙΛΟΦΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, το ΥΠΟΥΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ δεν ξέρει τίποτε... |
Τα αρχαιοβοτανικά δεδομένα
από την Ελλάδα κατά την Νεολιθική και την Εποχή του Χαλκού ερευνώνται με στόχο τον
εντοπισμό εκείνων των φυτών, που θα μπορούσαν να είχαν χρησιμοποιηθεί από τις
προϊστορικές κοινότητες της περιοχής.
Τα είδη των δημητριακών,
οσπρίων, ελαιοδοτικών φυτών, φρούτων και καρπών (άγριων και εξημερωμένων),
φαρμακευτικών, ψυχοτρόπων και αρωματικών φυτών, που έχουν βρεθεί σε πλούσιες
συγκεντρώσεις ή ως υπο-προϊόντα επεξεργασίας, συνθέτουν έναν μακρύ κατάλογο
δυνάμει συστατικών των προϊστορικών γευμάτων.
 |
| Λαλλεμάντια από το ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ της ΠΕΛΛΑΣ, 7.000 χρόνων. |
Η ακριβής χρήση αυτών των
φυτών στα καθημερινά ή εορταστικά γεύματα είναι δύσκολο να διαπιστωθεί και η
προσέγγιση των τρόπων επεξεργασίας και προετοιμασίας του φυτού πριν το
μαγείρεμα βασίζεται σε σύγχρονες εθνογραφικές και πειραματικές έρευνες σχετικά
με τον καθαρισμό του σπόρου, την αποξήρανση, την απομάκρυνση των τοξινών, την
έκθλιψη και την άλεση.
 |
| Σταφύλι πεπιεσμένο 7.000 χρόνων από το ΝΤΙΚΙΛΙ ΤΑΣ της ΚΑΒΑΛΑΣ. (*) βλ. και Γ. Λεκάκη: "Νεολιθική κατοίκηση στην Ανατολική Μακεδονία: Το αρχαιότερο χωριό γεωργοκτηνοτρόφων! 50 χρόνια ερευνών. Στην θέση Ντικιλί Τας στους Φιλίππους της Καβάλλας", στην εφημ. "Χρόνος" Κομοτηνής, 29.11.2011. |
Τα κατάλοιπα αλεσμένων
δημητριακών (3η χιλιετία π.Χ.) και πιεσμένων σταφυλιών (5η
χιλιετία π.Χ.) παρέχουν την δυνατότητα να εισχωρήσουμε περαιτέρω στα
προϊστορικά εδέσματα. Τα κατάλοιπα των αλεσμένων δημητριακών μπορεί να
αντιστοιχούν σε προμαγειρεμένα συστατικά, όπως το πλιγούρι και ο τραχανάς,
αποτελώντας έτσι σπαράγματα προϊστορικών συνταγών.
 |
| Φακές και χόρτα από το ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ της ΠΕΛΛΑΣ. |
ΒΛΕΠΕ βιντεορεπορτάζ του Γ. Λεκάκη Άμπελος 35.000.000 χρόνων βρέθηκε στην Θράκη.
Τα αρχαιοβοτανικά κατάλοιπα
επιβεβαιώνουν την χρήση του χυμού των σταφυλιών και υποδηλώνουν πιθανές χρήσεις
του για την προετοιμασία κρασιού ή ξυδιού ή σιροπιού. Τα φυτικά συστατικά της
κουζίνας της προϊστορικής Ελλάδας μαρτυρούν μεγάλη ποικιλία στα υλικά και αύξησή
της μέσα στο πέρασμα του χρόνου ως αποτέλεσμα πολιτισμικών επαφών. Αυτά τα
συστατικά, μαζί με τις αποσπασματικές συνταγές που αναγνωρίζονται στο
αρχαιοβοτανικό υλικό, υποδηλώνουν μια πολύ μακρά παράδοση στην κατανάλωση
ορισμένων τροφίμων φυτικής προέλευσης σε αυτή την περιοχή της Ευρώπης, η οποία
επιβιώνει ακόμη τόσο στα καθημερινά όσο και στα εορταστικά γεύματα
ΠΗΓΗ: Στο J. P. Morel and A. M. Mercuri (eds) «Plants
and Culture: Seeds of the Cultural Heritage of Europe» / «Φυτά και Πολιτισμός: Σπόροι της Πολιτιστικής
Κληρονομιάς της Ευρώπης», Centro Europeo per Beni Culturali Ravello, Edipuglia,
Μπάρι (2009).
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ.
ΣΧΟΛΙΟ Γ. Λεκάκη:
Στην Ελλάδα έχουν ευρεθεί και αρχαιότεροι σπόροι,
έως και 40.000 χρόνων...
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΡΟΣΕΧΩΣ...
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 10.9.2019.
ΛΕΞΕΙΣ: Αλεσμενα
δημητριακα, πιεσμενα σταφυλια, συστατικα τροφιμων, συνταγη, συνατγες, προιστορικη Ελλαδα, αρχαιοβοτανικα, Βαλαμωτη, αρχαιοβοτανικη, Νεολιθικη εποχη, Εποχη Χαλκου, φυτο, δημητριακο,
οσπρια, οσπρια, ελαιοδοτικο φυτο, φρουτα, καρπος, αγρια φυτα, εξημερωμενα φυτα,
φαρμακευτικα φυτα, ψυχοτροπα, αρωματικα φυτα, γευμα, φυτο, γευματα, επεξεργασια, μαγειρεμα, καθαρισμος, σπορος, αποξηρανση, τοξινη, τοξινες, εκθλιψη, αλεση, σταφυλι, προιστορικα εδεσματα, αλεσμα, προμαγειρεμενα, συστατικα, πλιγουρι, τραχανας,προιστορικες συνταγες, αρχαιοβοτανικη, χυμος σταφυλιων, κρασι, ξυδι, ξιδι, σιροπι, φυτικα συστατικα, κουζινα, σποροι, Πολιτιστικη
Κληρονομια, Μονοκοκκο σιταρι, ΑΨΑΛΟΣ ΠΕΛΛΑΣ, Πελλα, ΤΡΙΛΟΦΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΤΡΙΛΟΦΟΣ, Μεσημεριανη Τουμπα, Θεσσαλονικη, Ντικιλι Τας, Φιλιπποι, Καβαλα, Λαλλεμαντια, Λαλεμαντια, ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΠΕΛΛΑΣ, φακη, φακες, χορτα, ελαιο, λαδι
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook