Ταμασσός Κύπρου
η πρώτη πόλη που… πουλήθηκε,
και
μάλιστα από τον ίδιο της
τον βασιλιά!
Μια πόλη με βασιλικούς κτιστούς τάφους
της αρχαϊκής
περιόδου,
γλυπτά (σφίγγες και λιοντάρια),
ιερόν της Αφροδίτης, της Μητέρας των
Θεών,
και πολλά άλλα ιερά,
που ακόμη δεν έχουν ερευνηθεί…
Η αρχαία
πόλη-βασίλειο της Ταμασσού βρίσκεται 21 περίπου χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της
Λευκωσίας, στις όχθες του ποταμού Πεδιαίου. Το μεγαλύτερό της μέρος βρίσκεται
κάτω από τα σύγχρονα χωριά Πολιτικό, Πέρα και Επισκοπιό.
Δεν
γνωρίζουμε πότε και από ποιον ιδρύθηκε η πόλη.
Φαίνεται ότι
η ύπαρξή της χρονολογείται από τον 8ο αι. π.Χ., σε μια περιοχή που κατοικείτο
ήδη από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού. Μέχρι το πρώτο μισό του 7ου αι. π.Χ.
εξελίχθηκε σε μια σημαντική πόλη-βασίλειο. Γνώρισε ιδιαίτερη ακμή λόγω της
εκμετάλλευσης των πλούσιων κοιτασμάτων χαλκού της επικράτειάς της.
Κατά το
δεύτερο μισό του 4ου αι. π.Χ. ο βασιλιάς της Ταμασσού Πασίκυπρος, πούλησε την
πόλη στο βασιλιά του Κιτίου, Πουμιάθωνα, έτσι η πόλη περιήλθε στην κατοχή των
Φοινίκων. Σύντομα όμως η Ταμασσός μαζί με τα μεταλλεία της παραχωρήθηκε στη
Σαλαμίνα, μέχρι την τελική κατάργηση των βασιλείων από τους Πτολεμαίους στα
312-311 π.Χ. Τότε, τα μεταλλεία της Ταμασσού πέρασαν στα χέρια του στρατηγού
κυβερνήτη της Κύπρου, ενώ με την ένταξη του νησιού στο ρωμαϊκό κράτος η
κυριότητα των μεταλλείων πέρασε στον Ρωμαίο ανθύπατο. Αν εξαιρέσουμε το γεγονός
ότι κατά το πρώτο μισό του 1ου αι. μ.Χ. η Ταμασσός έγινε μια από τις πρώτες
χριστιανικές επισκοπικές έδρες της Κύπρου, γενικά δεν έπαιξε σημαντικό ρόλο
κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο.
Οι πρώτες
ανασκαφές στον χώρο έγιναν στα τέλη του 19ου αιώνα από τον Γερμανό
αρχαιολόγο Max Ohnefalsch-Richter, για λογαριασμό των Άγγλων «κυρίων της Κύπρου».
Ανέσκαψε πολλούς τάφους διαφόρων περιόδων και τρεις βασιλικούς κτιστούς τάφους
της αρχαϊκής περιόδου, από τους οποίους οι δύο σώζονται σήμερα. Οι τάφοι αυτοί
είναι κτισμένοι με μεγάλους πελεκητούς λίθους, οι οποίοι είχαν λαξευτεί με τέτοιο
τρόπο, έτσι ώστε η όλη κατασκευή να θυμίζει ξύλινη υπέργεια οικία με αέτωμα.
Το 1997,
κατά την διάρκεια εργασιών συντήρησης και ανάπλασης του χώρου από το Τμήμα
Αρχαιοτήτων Κύπρου, ήρθαν στο φως δίπλα από τους δύο βασιλικούς τάφους τέσσερα
σύγχρονα γλυπτά από ασβεστόλιθο (δύο σφίγγες και δύο λιοντάρια), τα οποία θα
πρέπει να ήταν τοποθετημένα στην είσοδο των βασιλικών τάφων, ως φύλακες. Τα
γλυπτά αυτά εκτίθενται σήμερα στο Κυπριακό Μουσείο στην Λευκωσία.
Κατά τις
ανασκαφές που έγιναν στην δεκαετία 1970-1980 από την Γερμανική Αρχαιολογική
Αποστολή του Πανεπιστημίου του Giessen, υπό την διεύθυνση του καθηγητή
Hans-Gunter Buchholz, αποκαλύφθηκε μέρος της πόλης της αρχαϊκής, κλασσικής και
ελληνιστικής περιόδου. Συγκεκριμένα αποκαλύφθηκε μέρος των ισχυρών τειχών που
περιέβαλλαν την πόλη κατά την αρχαϊκή περίοδο, ιερά και εγκαταστάσεις
επεξεργασίας χαλκού. Το ιερό της Αφροδίτης, καθώς και το ιερό της Μητέρας των
Θεών, κτίστηκαν κατά την αρχαϊκή περίοδο και καταστράφηκαν κατά την διάρκεια
της εξέγερσης κατά των Περσών στα 499 / 498 π.Χ.
Στα τέλη του 4ου αι.
π.Χ. ξανακτίστηκαν με διαφορετικό αρχιτεκτονικό ρυθμό.
Φαίνεται ότι υπήρχαν
πολλά άλλα ιερά γύρω από την Ταμασσό, τα οποία όμως δεν έχουν ακόμη ερευνηθεί.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΡΟΣΕΧΩΣ...
ΠΗΓΗ: Τμ. Αρχαιοτήτων Κύπρου. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.1.2020.
ΛΕΞΕΙΣ: Ταμασσος Κυπρου, πολη, βασιλιας, βασιλικος κτιστος ταφος, αρχαικη
περιοδος, γλυπτο, σφιγγα, λιονταρι, ιερον, Αφροδιτη, Μητερα των
Θεων, ιερο, Ταμασος, Λευκωσια, ποταμος Πεδιαιος, Πολιτικο, Περα, Επισκοπιο, Εποχη Χαλκου, βασιλειο, χαλκος, Πασικυπρος, Κιτιο, Πουμιαθωνας, Πουμιαθων, μεταλλειο, Σαλαμινα, Πτολεμαιοι, Γερμανος αρχαιολογος, Ονεφαλς Ριχτερ, Αγγλοι, ταφος, βασιλικος κτιστος ταφος, πελεκητος λιθος, ξυλινη υπεργεια οικια, αετωμα, γλυπτικη, ασβεστολιθος, σφιγξ, λεων, φυλακας, Κυπριακο Μουσειο, ανασκαφη, Γερμανικη Αρχαιολογικη
Αποστολη, Πανεπιστημιο Γκισεν, Μπουχολτς, τειχος, Περσες
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook