Ένας ακόμη αστρόμυθος: Ο «φτερωτός αγριόχοιρος», που κατέστρεψε κάποτε την αρχαία ελληνική πόλη των Κλαζομενών! Και μαζί μια περιοχή από την Ρόδο και την Λυκία, έως την Λέσβο, την Σάμο, και την Κύζικο!!!

Ένας ακόμη αστρόμυθος:

Ο «φτερωτός αγριόχοιρος»,

που κατέστρεψε κάποτε

την αρχαία ελληνική πόλη

των Κλαζομενών!

Και μαζί μια περιοχή

από την Ρόδο και την Λυκία,

έως την Λέσβο, την Σάμο,

και την Κύζικο!!!

Του Γιώργου Λεκάκη

Σύμφωνα με τον Αρτέμωνα[1] (Κλαζομένιος συγγραφέας αγνώστου εποχής), ένας πτερωτός αγριόχοιρος / κάπρος (ένα τέρας;) κατέστρεψε κάποτε την επικράτεια της πόλεως των Κλαζομενίων - νυν Βουρλά Μικράς Ασίας! Γι’ αυτό και πολλά αρχαία ελληνικά νομίσματα των Κλαζομενών έχουν συχνά στην εμπρόσθια όψη τους έναν φτερωτό αγριόχοιρο...

Αλλά η ίδια εικονογραφία εμφανίζεται και σε χρυσό δακτύλιο του 6^ου αιώνα π.Χ. από την Ιαλυσό Ρόδου[2], σε νομίσματα του 5^ου αιώνα π.Χ.[3], σε αρχαϊκό νόμισμα της Λυκίας[4], σε κλασσικά νομίσματα της Λέσβου[5], σε νομίσματα του 5^ου αιώνα της Σάμου[6], της Κυζίκου[7], της Μυσίας…

Όλα τα παραπάνω θεωρούνται, κατά τον Zahn, αντιγραφή του μύθου των Κλαζομενών.

Όμως, η αναφορά του Αρτέμωνα είναι ένας ακόμη αστρόμυθος…

Μνήμη από κάποια καταστροφή που επήλθε στην πόλη, από κάποια εισβολή από τον ουρανό (μετεωρίτης; Κάτι άλλο;)…

Και φαίνεται πως η καταστροφή ήταν τόσο μεγάλη, που έμεινε στην μνήμη κατοίκων των γύρω περιοχών, από την Ρόδο, και την Λυκία, έως την Λέσβο, την Σάμο, και την Κύζικο…

Δεν μένει, παρά αστρονόμοι, γεωφυσικοί και γεωλόγοι να εξετάσουν και να μας πουν πότε συνέβη αυτή η καταστροφή...

Όταν πέρασε η καταστροφή (που απεικονίζεται ως θανάτωση του αστροζώου), οι Κλαζομένιοι τον πέρασαν στην ασπίδα τους, προφανώς για να κατατρομοκρατούν τους αντιπάλους τους…

Γι΄ αυτό και ο φτερωτός κάπρος, θεωρείται, πως είναι το «γοργόνειο των Κλαζομενών» - ή ο «Πήγασος των Κλαζομενών»…

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τις ΚΛΑΖΟΜΕΝΕΣ, ΕΔΩ.

Πτερωτός κάπρος, γύρω από ζωδιακό;
Το ζωγράφισε ένας κοντοχωριανός των Κλαζομενίων,
ένας αρχαίος ζωγράφος από την Φώκαια...

Το ίδιο αστροτέρας βρίσκουμε και στις ασπίδες πολεμιστών της περιοχής…

Όπως λ.χ. σε ένα πολύ σημαντικό αγγείο του αρχαίου Φωκαέα ζωγράφου – (δυστυχώς γνωστού ως «ζωγράφος του Λούβρου»!!!)[8], που δίνει πολλές πληροφορίες, με τις οποίες θα ασχοληθώ αργότερα…

Σε δύο θραύσματα, που έχουν ενωθεί μαζί, από άνω σώμα μαύρου αμφορέα από τις Κλαζομενές της Ιωνίας, με λεπτό λαιμό, εικονίζονται οπλίτες σε μια μάχη, ο ένας των οποίων κρατά παρόμοια ασπίδα, με κάπρο… Πρόκειται για έργο τέχνης, σε αμφορέα του 530 π.Χ. Όμως το κράνος είναι του 7^ου αι. π.Χ. της «ανατολικής Ελλάδος»[9], που ανιχνεύεται και σε αρύβαλλους[10], επίσης του 7^ου-6^ου αι. π.Χ. Τελικώς, του πότε είναι αυτός ο αμφορεύς;

Ίσως οι μαχητές έχουν να κάνουν με τον στρατό των Αμαζόνων, γνωστές για την δράση τους στην περιοχή… Ίσως πρόκειται για μια από τις πολλές αμαζονομαχίες της περιοχής… Πολλές πόλεις της περιοχής είναι ιδρύματά τους και φέρουν ονόματά τους (Μύρινα, Μήθυμνα, κ.ά.).

Πού βρέθηκαν τα θραύσματα αυτά;

Στην αρχαία ελληνική πόλη Δάφναι (> Tell Defenneh > Tell Dafana) της Αιγύπτου, στο "Qasr" - και συγκεκριμένα στον ανατολικό τομέα (G), τον θάλαμο 29. Αυτό δείχνει την εμπορική δεινότητα των Κλαζομενών, ήδη από τον 6^ο αι. π.Χ. που εμπορεύονταν πλέον συστηματικά με τις πόλεις της Βορείου Αφρικής (διότι έχουν βρεθεί και πολλά άλλα αγγεία εκ Κλαζομενών στην Αίγυπτο, όπως στην Ναυκρατίδα[11], κλπ.).

Δεν υπάρχει απόδειξη ότι τα δυο θραύσματα είναι από το ίδιο αγγείο. Αλλά αν είναι από δυο διαφορετικά, τότε είναι δυο διαφορετικά αγγεία των Κλαζομενών. Αλλά οι διαστάσεις και τα σημεία συμφωνούν και το θέμα είναι παρόμοιο!

Οι διαστάσεις της εν λόγω «συνθέσεως» είναι 8,5 Χ  8,3 Χ 15 εκατ.

Ποιος ένωσε αυτά τα δυο κομμάτια;

Με ποια γνώση και επιστημονική κατάρτιση;

Δεν έχουμε πολλά περιθώρια να σχολιάσουμε το εικονιζόμενο έργο στα θραύσματα – εκτός από  τον αστρόκαπρο. Παρά μόνον από το ιδιαίτερο κράνος, που εικονίζεται. Με βάση το κράνος του πολεμιστή, μπορούμε να πούμε πως είναι πανομοιότυπο με άλλα, όπως ενός αρχαϊκού ανάγλυφου από το Μουσείο της Περούτζια[12] και τις διάσημες σαρκοφάγους[13] των Κλαζομενών, οι οποίες φέρουν σκηνές επηρεασμένες έντονα από την αττική τέχνη…

Για να λυθεί το μυστήριο, πρέπει κανείς να ανατρέξει σε παρόμοιες εικονογραφίες[14], από: Fikellura[15], κεραμική των Κλαζομενών[16], Βερολίνο[17], Κωνσταντινούπολη[18], Βρυξέλλες[19], Λήμνο[20], νόμισμα της Μήθυμνας Λέσβου[21], της Μυσίας, μακεδονο-θρακικά φρυγικά παραδείγματα από το Παζαρλί[22] (ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τους ΜΑΚΕΔΟΝΟΘΡΑΚΕΣ ΦΡΥΓΕΣ ΕΔΩ), E. Akurgal[23], Βρετ. Μουσείο (απ’ όπου και το εν λόγω)[24], ευρήματα της Ετρουρίας (κυρίως λημνιακής - χιώτικης αποικίας στην Β. Ιταλία - ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ), δίνο από την Καμπανία και υδρία από την Villa Giulia της Ρώμης[25] (όπως προανέφερα), G. Dennis[26], H. B. Walters[27], R. Zahn[28], κράνος από τους Δελφούς[29], ενώ επειδή ομοιάζουν ίσως και με (νέο) χιττιτικά από το Carchemish[30], ίσως υποδηλώνουν την έντονη επιρροή των Ετεοκρητών (Χετταίων), από τους υπόλοιπους Έλληνες…

Κι όλα αυτά γιατί;

Διότι κάποιος… ανεκδιήγητος τύπος τα λαθρέσκαψε, και κάποιος άλλος επήρε τα θραύσματα από τον λαθρανασκαφέα (;) / λαθρέμπορο (;) και εξαφάνισε έτσι σημαντικότατα ανασκαφικά δεδομένα, ίσως και την συνέχεια αυτής της ιστορίας…

ΛΟΙΠΕΣ ΠΗΓΕΣ:

British Museum, 8 Pl. GB 584, 3 (και GB 587, 10).

Vase, B115.1.

Weber, 2012 TD 125.

ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 10.1.2020.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] Βλ. Αιλ. NA xii, 38.

[2] Βλ. Clara Rhodos viii, Marmaro 10, αρ. 1, εικ. 99.

[3] Βλ. BMC Coins, Carta , pl. 35. 1-5.

[4] Βλ. ib., Lycia, pl.

[5] Βλ. ibid, Troas, σελ. 31. 6-9.

[6] Βλ. ibid, Ionia, pl., 34, 16-19.

[7] Βλ. ibid, Mysia, pl.

[8] Βλ. υδρία Ricchi, Εθν. Μουσείο Ετρούσκων στην Βίλλα Τζούλια, Ε.739. Στην ιστορία που διηγείται το συγκεκριμένο αγγείο, ο κάπρος-εισβολέας συλλαμβάνεται και θανατώνεται…

[9] Βλ. E. Kukahn «Der griechische Helm», 19-20 και 43-44, op. cit. 44.

[10] Βλ. Maximova's Gorgoneion group.

[11] βλ. 26.ii.74-75: CVA, pl., 550.36. Cambridge 99.N.19, CVA ii, pl. 498. 13.

[12] Βλ. και Perugia, AD ii, pl. 14.

[13] Βλ. Pl. GB 614.1, J.H.S., iv., 31, σελ. 11, . Pl. 585.1-2.

[14] Pl. GB 588.8, pl. GB 614. 1.

[15] BSA xxxiv, pl. 12c.

[16] pl. 591.1.

[17] Inv. 4531, AD ii, pl. 55, Inv. 3352, AD ii, pl. 25, pl. 611.

[18] Βλ. 1353, και 1428.

[19] Βλ. A. 948.

[20] Βλ. AM xxxi, plate opp., σελ. 64.

[21] Βλ. BMC Coins, Troas, pl. 36. 6.

[22] Βλ. H. Kosay, Fouilles de Pazarli, pl. 23.

[23] Βλ. Belleten vii, pl. 2 εικ. 5.

[24] Βλ. 1888,0208.112.a.

[25] Βλ. ASA xxiv/xxvi, pl. 6. G. Ricci (ASA xxiv/xxvi, 52 n. 2).

[26] Βλ. JHS 1883-iv, 11-12, op. cit. 12.

[27] Βλ. BMC 91.

[28] Βλ. AM xxiii, 57 αρ. 3, AM xxiii, 58.

[29] Βλ. P. Amandry, BCH lxviii/lxix, pl. 4.

[30] Βλ. Späthethitische Bildkunst, 15-16.

αστρομυθος, φτερωτος αγριοχοιρος, καταστροφη, Κλαζομενες, Ροδος, Λυκια, Λεσβος, Σαμος, Κυζικος, Αρτεμωνας, Αρτεμων, Κλαζομενιοι, πτερωτος αγριοχοιρος, φτερωτος καπρος, τερας, νομισμα, αγριογουρουνο, χοιρος, εικονογραφια, χρυσος δακτυλιος, 6ος αιωνας πΧ, Ιαλυσο Ροδου, Ιαλυσσος, 5ος αιωνας πΧ, αρχαικο νομισμα, Μυσια, Τσαν, μυθος, εισβολη, ουρανο, μετεωριτης, αστροζωο, ασπιδα, γοργονειο, Πηγασος, αστροτερας, αγγειο, Φκαια, Φωκαεας, ζωγραφος, ζωγραφος του Λουβρου, θραυσμα, μαυρος αμφορεας, Ιωνια, λεπτος λαιμος, οπλιτης, μαχη, εργο τεχνης, αμφορευς, 530 πΧ, κρανος, αρυβαλλος, Αμαζονες, αμαζονομαχια, Μυρινα, Μηθυμνα, Τελλ Νταφανα,Τελ Νταφανα, Αιγυπτος, Κασρ, Αφρικη, Ναυκρατις, αστροκαπρος, πολεμιστης, αρχαικο αναγλυφο, Περουτζια, σαρκοφαγος, αττικη τεχνη, κεραμικη, Βερολινο, Κωνσταντινουπολη, Βρυξελλες, Λημνος, Μυσια, μακεδονια, θρακη, φρυγια, Παζαρλι, Βρετανικο Μουσειο, Ετρουρια, Ετρουσκοι, Ιταλια, δινος, Καμπανια, υδρια, Βιλα Τζουλια, Ρωμη, Ντεννις, Βαλτερς, Δελφοι, χιττιτες, χιτιτες, Καρσεμις, Ετεοκρητες, Χετταιοι, χεταιοι, λαθρανασκαφη, λαθρεμποριο, Τρωας, Τρωαδα, Ριτσι, Βιλα Τζουλια, Κουκαν, Μαξιμοβα, ζωδιακός κυκλος, ζωδια, Δαφναι, Δαφνες, αρχαιοκαπηλια βουρλα

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ