Αλληλογραφία ΚΟΡΑΗ και ΥΨΗΛΑΝΤΗ για την Επανάσταση του 1821


Αλληλογραφία
ΚΟΡΑΗ και ΥΨΗΛΑΝΤΗ
για την Επανάσταση του 1821


Ο Υψηλάντης αναγγέλλει στον Κοραή την έναρξη της Επαναστάσεως, εγκωμιάζει το έργο του για την πνευματική αφύπνιση των Ελλήνων και τον καλεί στην Ελλάδα να ταφεί πλάι στον Σωκράτη και στον Ιπποκράτη, ως φιλόσοφος και ιατρός. Ο Κοραής απαντά με παροιμιώδη σεμνότητα αποδίδοντας την μεγαλύτερη αξία του εγχειρήματος στους αγωνιστές, και, ετοιμάζοντας την επόμενη μέρα, καλεί να αποφασίσουμε όλοι μαζί «περί των μέσων να ελαττώσωμεν όσον το δυνατόν, τα απαραιτήτως συνοδεύοντα τας πολιτικάς μεταβολές κακά και να προετοιμάσωμεν την μέλλουσαν της κοινής πατρίδος μας ευδαιμονίαν». Οι Έλληνες να επιδείξουμε Φρόνηση και να οικοδομήσουμε πολίτευμα θεμελιωμένο στην Ευνομία. Επισημαίνει ότι δεν πρέπει να εναποθέσουμε τις ελπίδες μας στους «σοφούς Ευρωπαίους», οι οποίοι έχουν επιδείξει «ιερατική και κοσμική πλεονεξία». Ονομάζει δυστυχία να παρουσιασθεί αυτόκλητος ο έξωθεν αρχιτέκτων και με εξουσία να δημιουργήσει αυτός ως κρίνει το πολιτικό μας σύστημα!!! Είχε προϊδεί ο σοφός Κοραής, τί θα επακολουθούσε… Και προειδοποιεί για τον κίνδυνο της νέας με άλλον τρόπο υποδούλωσης…
«Ότι εις τους Γραικούς και όχι εις κανέν άλλον έθνος ανήκει η φροντίς και η πρόνοια πώς να πολιτεύονται οι Γραικοί…»

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τον ΑΔ. ΚΟΡΑΗ, ΕΔΩ.

Ό Δημήτριος Υψηλάντης προς Κοραήν. Οδησσός, 1.4.1821

Εκ καρδίας ασπάζομαι την σεβασμίαν σου κορυφήν, Χαίρε πρεσβύτα Σοφέ και κοινέ Πάτερ των Ελλήνων, ότι ακούεις και με τα αισθητά Σου αυτία τον κατά των τυράννων μας εξοπλισμόν! Ναι σεβάσμιέ μου Γέρων! Οι Γραικοί σου, αντιπαρατάττονται τώρα κατά πρόσωπον εις τους Οθωμανούς.
Ούτοι δεν δύνανται πλέον να έλθουν εις τα βουνά μας και εις τα καταγώγια μας να πολεμήσουν, καθώς το έκαμνον έως τώρα, αλλ’ ημείς παρά Σου εμπνευσθέντες, ωρμήσαμεν κατ’ εκείνων πανταχόθεν της Ελλάδος και της αλλοδαπής γης με στερεάν και αμετάτρεπτον απόφασιν να τους καταστρέψωμεν εξ ολοκλήρου, αν δεν εμπορέσωμεν να τους πολιτίσωμεν και να τους συνηθίσωμεν να ζήσουν εις τας αγκάλας της Ευνομίας και της Δικαιοσύνης.
Ο Φοίνιξ της Ελλάδος και το σημείον διά του οποίου νικούν οι Χριστιανοί, προπορεύονται των Λεγεώνων μας και του Ιερού μας νέου Λόχου.
Η Τακτική, η Ομόνοια, η Προμήθεια και η Ανδρεία εισίν οι αχώριστοι σύμμαχοί μας.
Οι εχθροί μας, ωχροί πιστεύουν αδιστάκτως, ότι αυτή είναι η ύστερνή των ώρα. Και μόνον οι απελπισμένοι και οι ωχυρωμένοι πιάνουν καθ’ ημών εις τας τρεμούσας χείρας των τ’ άρματα.
Όθεν χαίρε καλέ συμπατριώτα! και μην αμφιβάλλων παντάπασιν δια την νίκην, ετοιμάσου από τώρα διά να έλθης όταν Σε μηνύσωμεν, εις την Ελλάδα, να ίδης την οποίαν Συ εις ταύτην εδωκες μορφήν καί σχολήν, νά τήν καμαρώνης πολλούς χρόνους,
να σου σφαλίσωμεν ημείς τα βλέφαρα, και να Σε θάψωμεν όχι μακράν των τάφων του Σωκράτους και Ιπποκράτους, των οποίων εκληρονόμησες και την αρετήν και την σοφίαν.
Ο εγχειρίζων το παρόν μου Απόστολος και μαθητής σου Πέτρος Ηπίτης, είναι εκ παιδικής ηλικίας φίλος μας και φίλος των καλών. Ούτος απέδειξεν πραγματικώς εις πολλάς περιστάσεις, ότι είναι, καθώς Συ εις ένα σου προς αυτόν γράμμα τον ευχήθης: «Λυσανίας πατρώων μεγάλων κακών». Χωρίς λοιπόν να Σε τον συστήσω, Σε παρακαλώ να τον δώσης ευκαιρία να τον γνωρίσης και προσωπικώς, να του δώσης απόφασιν εις όσα περί του μεγάλου μας επιχειρήματος θέλει Σ’ ομιλήσει, και να τον δείξης τον συντομώτερον και ασφαλέστερον δρόμον, τον φέροντα εις την ακρόπολιν των διά τους οποίους έρχεται αυτού σκοπών. Υγίαινε, Σεβάσμιε Γέρων! και κήρυττε με την στεντόρειόν Σου φωνήν εις τα σοφά έθνη της γης, πόσον μεγάλα είναι τα δικαιώματά μας και πόσον μεγαλύτερον είναι το συμφέρον κείνων αρνητικώς καν να συνεισφέρουν, εις τον της Ευρώπης από την Πανούκλαν και από την Απαιδευσίαν καθαρισμόν.


Ό Κοραής πρός Δημ. Υψηλάντην Οδησσόν, 20.6.1821

Γενναιότατε της Ελλάδος υπέρμαχε, Η διά του κοινού φίλου κυρίου Ηπίτου επιστολή σου κίνησε και τους οφθαλμούς εις δάκρυα χαράς και το στόμα μου εις εκφώνησιν του τερπνοτάτου «νυν απολύεις κτλ» διά την μονονόχι παρούσαν ελευθερίαν της Ελλάδος.
Τούτο μόνον λυπούμαι, ότι δεν είμαι συναθλητής των υπέρ αυτής ιερών αγώνων σας, τους οποίους διά να με παρηγορήσης (ως φαίνεται) λέγεις, ότι μακρόθεν προητοίμασα.
Αν έπραξά τι εις την νεότητά μου, το έργον μου ήτο πολλά Μικρόν. Και διά μόνην ίσως την προθυμίαν μου αποδεκτόν. Εις σας μόνους πρέπει ο έπαινος, επειδή και από τα μικρά δίδω ελπίδας, ότι μέλλεται να κατορθώσετε μεγάλα. Εις εμέ δε τώρα άλλο δεν έμεινε πλην ευχών εις τους υπέρ ελευθερίας γενναίους αγώνας των ομογενών μου. «Έργα νέων, βουλαί δε μέσων, ευχαί δέ γερόντων».
Μ’ όλον τούτο της πατρίδος η αγάπη και το άσπονδον κατά των τυράννων μίσος, των οποίων μηδέ την όψιν υποφέρων, εκατεδικάσθην εις εξορίαν εκουσίαν, μ’ αναγκάζει όχι να συμβουλεύσω, αλλά να συμβουλευθώ με σάς τους εργαζομένους και βουλευομένους, ως γηραιός πατήρ με τα φίλτατά του τέκνα, περί των μέσων να ελαττώσωμεν όσον το δυνατόν, τα απαραιτήτως συνοδεύοντα τας πολιτικάς μεταβολές κακά και να προετοιμάσωμεν την μέλλουσαν της κοινής πατρίδος μας ευδαιμονίαν.
Το θηρίον επληγώθη πληγήν καιρίαν απ’ αυτούς κείνους, τους οποίους ετυράννει επί τέσσαρας σχεδόν εκατονταετηρίδας, και πνέει τα λοίσθια. Αλλ’ είναι κίνδυνος μη τα τελευταία του σπαράγματα μας προξενήσωσιν ακόμη πολλά και μεγάλα κακά. Η πρώτιστη λοιπόν και καθαυτό σπουδή σας την παρούσαν ώραν πρέπει να είναι να αποφύγωμεν τον κίνδυνον τούτον. Τα μέσα, ή μάλλον το μόνον μέσον αποφυγής, είναι η δικαιοσύνη. Και δεν αμφιβάλλω ότι την φυλάξατε έως τώρα. Οι τύραννοί μας είναι άγρια θηρία καί ανθρώπινον άλλο τι δεν έμεινεν εις αυτούς παρά την μορφήν. Όθεν ως θηρία έχετε δίκαιον να τους πολεμήτε χωρίς έλεον, ενόσω αντιστέκωνται οπλισμένοι. Αλλ’ όσοι ρίπτοντες τα όπλα υποτάσσονται, πρέπει νά θεωρούνται ως αδελφοί, και ως αδελφοί πλανημένοι, χρείαν έχοντες να χειραγωγηθώσιν εις την ευνομίαν (ως λέγεις και συ εις την φρόνιμον επιστολήν σου) και να καταπεισθώσιν, ότι ασυγκρίτως ευδαιμονεστέρα θέλει είσθαι η νέα των κατάστασις παρά την εις άνομον δεσπότην κτηνώδη των υποταγήν. Τοιαύτη προς αυτούς γενναιότης παρά την δικαιοσύνην μας συμφέρει και πολύ, ως ικανή να μας προξενήση την τιμήν και την αγάπην όλων των φωτισμένων εθνών. Ας αναγκάσωμεν τους Ευρωπαίους, εκείνους μάλιστα όσων τας πολιτικάς μεταβολάς εμόλυναν αι αδικίαι, να ομολογήσωσι με θαυμασμόν, ότι μόνον οι Γραικοί ευρήκασι τον τρόπον να εκδικούνται χωρίς αδικίαν.

Δεύτερον, να κηρύξετε, εις τους κατά πόλεις έτι κυριεύοντες αγρίους, κήρυγμα ειλικρινές και ικανόν να τους πληροφορήση ότι η μόνη ασφάλεια της σωτηρίας αυτών, τέκνων, γυναικών, κτημάτων, κρέμεται από την οποίαν μέλλουν αυτοί να δείξωσιν όχι φιλανθρωπίαν (εις τυράννων ψυχάς τοιαύτη αρετή είσοδον δεν έλαβε ποτέ) αλλά παύσιν αναγκαίαν όσων έως τώρα μας έκαμαν ανυποφόρων κακών. Δεν αμφιβάλλω ότι επρονοήσατε και τούτο, ως μόνον ίσως δυνατόν να καταπλήξη τας άγριας ψυχάς των τυράννων και να κρατήση τας ασελγείς και μιαιφόνους χείρας των από την τιμήν και την ζωήν των κατά πόλεις αδελφών μας. Και ταύτα μεν είναι τα κατεπείγοντα εις την παρούσαν των αγώνων σας εποχήν.
Αλλά τους οποίους αγωνίζεσθε ιερούς τούτους αγώνας με σκοπόν να καταστρέψετε τον αντιθεώτερον του πύργου της Βαβέλ πύργον της τυραννίας, μέλλουν να διαδεχθώσιν αγώνες άλλοι, τόσον δυσκολώτεροι όσον εις εκείνους εχρειάζετο ανδρεία πλέον παρά φρόνησις, εις τούτους δε εξεναντίας ούδ’ η φρόνησις εξαρκεί, αν δεν είναι συνωδευμένη με πολλάς άλλας αρετάς. Ο λόγος είναι περί οικοδομής νέου πολιτεύματος, θεμελιωμένου εις την ευνομίαν. Τούτο πόσον είναι δύσκολον, το απέδειξαν των ελληνικών παλαιών μεταβολών αι διχόνοιαι και των νομοθετών και φιλοσόφων αι διάφοροι θεωρίαι περί της πολιτικής, της ονομασθείσης δικαίως από τον Αριστοτέλην «κυριωτάτης των επιστημών», και όμως ακόμη ατελούς, ως το δείχνει σήμερον η κατέχουσα τα φωτισμένα της Ευρώπης έθνη σπουδή και δυσκολία να την τελειοποιήσωσιν. Και παλαιοί και νέοι φιλόσοφοι όλοι συμφωνούν ότι της πολιτείας βάσις είναι η ευνομία. Ομοφωνούν ακόμη και εις τούτο, ότι εις οποιονδήποτε πολιτικής κοινωνίας είδος, ευνομία να στερεωθή δεν εμπορεί χωρίς ισονομίαν, ήγουν τοιαύτην των κοινωνούντων κατάστασιν, εις την οποίαν όλοι χωρίς εξαίρεσιν, να κυβερνώνται από τούς αυτούς νόμους, όλοι επίσης να κολάζωνται, όταν τους παραβαίνωσιν, και όλοι να λαμβάνωσι τας 1% των νόμων αμοιβάς και ωφελείας, καθόσον έκαστος συνεργεί εις το κοινόν συμφέρον, εις ένα λόγον τοιαύτην κατάστασιν, όπου το όνομα προνόμιον να ταράσση τους ακούοντας ως πολιτική βλασφημία.
Μ’ όλον τούτο τοιαύτη λαμπρά, ωμολογημένη απ’ όλους και σύμφωνος εις του ανθρώπου την φύσιν θεωρία, απ’ ολίγα τινά έθνη ακόμη εβάλθη εις πράξιν. Ολίγοι ευτύχησαν ακόμη να εποικοδομήσωσιν εις τα ερείπια των σαθρών παλαιών πολιτειών πολιτείαν ευδαίμονα, αν και όλοι χωρίς εξαίρεσιν την ευδαιμονίαν επιθυμώσιν, αυτήν εύχονται και σκοπόν όλων των πράξεων αυτήν προβάλλωσον. Η αυτή επιθυμία, διήγειρε και τούς Γραικούς κατά του άγριου τυράννου, όστις εξώρισεν από την Ελλάδα όλα τα μέσα της ευδαιμονίας.
Εδώ προβάλλονται δύο ζητήματα. Πρώτον, αν αφού καταστρέψωμεν τον πύργον της ανομίας, εις ημάς ανήκει και να κτίσωμεν εις τα ερείπιά του νέον άλλον ευνομίας οικοδόμημα. Δεύτερον, αν μας λείπωσι τα μέσα, της αυτουργικής οικοδομής, τις άλλος έχει να τα οικοδομήση; Ότι εις τούς Γραικούς και όχι εις κανέν άλλο έθνος ανήκει η φροντίς και η πρόνοια πώς να πολιτεύωνται οι Γραικοί, τούτο άλλος δεν τολμά να αρνηθή πλην όστις έχει την μωρίαν και την αγριότητα του προτέρου μας τυράννου. Όσοι έχυσαν το αίμα των υπέρ της πατρίδος, ή συνήργησαν (κατά) τρόπον άλλον οιονδήποτε εις την ελπιζομένην αυτής ανάστασιν, αυτοί έχουν και το δίκαιον να καταβάλλωσι τα πρώτα θεμέλια της ανυψώσεώς της.
Αλλ’ ίσως εγώ λανθάνομαι. Ίσως ευρίσκονται άδηλοι τεχνίται πολιτικής εις το έθνος. Άν ευτυχήση και τοιούτον ευτύχημα η Ελλάς, αν σώζωνταί τινες εις αυτήν, οι οποίοι, ενώ ετυραννείτο η πατρίς των, ησχολούντο αυτοί εις πολιτικάς θεωρίας παλαιών και νέων φιλοσόφων, και εις την παρατήρησιν των πολιτικών της σημερινής Ευρώπης ευνομουμένων συστημάτων, ας αναδεχθώσιν την ιεράν οικοδομήν της ευνομίας, τούτο μόνον προσέχοντες (αν δεν θέλωσι να κτίζωσιν εις άμμον), να την επιστηρίζωσιν εις την ισονομίαν. Άλλο παρά την ισονομίαν ειρηνικής πολιτείας και συμβιώσεως μέσον δεν ευρέθη ακόμη, ως το μαρτυρεί η πολυχρόνιος πείρα, ως το παραγγέλλει και η φιλοσοφία και η ιερά ημών θρησκεία.
Την πλεονεξίαν της τιμής ή του πλούτου σημείωσαν οι παλαιοί φιλόσοφοι με το στόμα του Αριστοτέλους, ως μόνον αίτιον των πολιτικών διχονοιών και στάσεων. Την πλεονεξίαν μάλιστα να φεύγωμεν μας παραγγέλλει και η θρησκεία με το στόμα του Παύλου, ως ανατρεπτικόν της αδελφής ισότητος: «Τούτο γαρ εστί το θέλημα του θεού, το μή υπερβαίνειν και πλεονεκτείν εν τω πράγματι τον αδελφόν αυτού». Όθεν συμπεραίνεται ότι ο κακός πολίτης είναι ενταυτώ και κακός χριστιανός. Ότι ματαίως οι ιεροκήρυκες και διδάσκαλοί μας, όταν επιεζώμεθα από τον άνομον ζυγόν, μας επαρηγόρουν και μας απεκοίμιζον με το «ημών το πολίτευμα εν ουρανοίς υπάρχει». Τώρα μόνον εμπορούμεν να ελπίζωμεν ουρανού πολίτευμα, αν πολιτευθώμεν πρώτον επί γης ισονόμως και αδελφικώς, ως μιας μητρός της αυτής πατρίδος, ως ενός πατρός του δημιουργού των όλων πλάσματα και τέκνα. Άλλην ανισότητα δεν πρέπει να γνωρίζη το νέον μας πολίτευμα παρά την όποιαν εξ ανάγκης γεννά η διαφορά της αρετής ανισότητα. Ουδ’ άλλην πλεονεξίαν να συγχωρή παρά την ευγενή συνέρισιν τίς να ωφελήση πλέον παρά τους άλλους την πατρίδα. Όστις πλέον των άλλων κατευθύνει τας πράξεις του εις το κοινόν συμφέρον, εις εκείνον και δικαίως χρεωστείται και πλειοτέρα τιμή. Όστις δείχνει πλειοτέραν αδελφικήν πρόνοιαν της ευδαιμονίας των ομοίων του, εκείνον χρεωστούν οι όμοιοί του να σέβωνται και να τιμώσι πλειότερον ως φιλαδελφότερον αδελφόν.
Πάλιν το λέγω. Εάν η πατρίς μας κρύπτη αρχιτέκτονας ικανούς να κτίσωσι τοιαύτην πολιτείαν, ας φανώσιν εις το μέσον και ας επιχειρήσωσι (αγαθή τύχη!) την οικοδομήν των, έχοντες μάλιστα πολύ χρηστοτέρας ελπίδας κατορθώσεως παρά τούς σοφούς Ευρωπαίους, τούς οποίους επολέμησαν έως τώρα δύο ισχυρά εμπόδια, η ιερατική και η κοσμική πλεονεξία. Οι ιερωμένοι των έδειξαν ότι δεν αγαπούν πολύ την ισονομίαν, επειδή εναντίον του Ευαγγελίου υποφέρουν να έχουν κεφαλήν της Εκκλησίας άνθρωπον ωπλισμένον με διπλήν εξουσίαν, ως οι βάρβαροι Θιβετανοί τον Λάμαν. Και από τους κοσμικούς των οι καυχώμενοι εις την διαδοχικήν ευγένειαν (λείψανον της φεουδαλικής βαρβαρότητος) αποστρέφονται την ισονομίαν ως ικανήν να πολλαπλασιάση την μόνην αληθινή προσωπικήν ευγένειαν. Ημών εξεναντίας οι μεν ιερείς από μόνην την ισονομίαν έχουν να ελπίζωσι τιμήν και σέβας. Η τυραννική πλεονεξία ετίμα μόνους τους ουλεμάδες της, τους ιερείς ημών πώς εμεταχειρίζετο το έδειξεν η τελευταία κατ’ αυτών του τυράννου θηριωδία. Ημείς δε οι κοσμικοί ηυτυχήσαμεν να μη γνωρίζωμεν την διαδοχικήν και πατραγαθικήν ευγένειαν εις μίαν μόνην, αλλ’ εις όλους μας -κοινήν εξίσου εκαυχώμεθα έως τώρα ευγένειαν, την καταγωγήν λέγω από λαμπροτάτους προγόνους, τους Έλληνας, και αυτήν όχι μετρίως γελοίαν, επειδή δεν είχε μας μείνει άλλο τι κοινόν μ’ εκείνους πλην τ’ όνομα. Μόνη η ελευθερία, αν έχωμεν νουν και φρόνησιν να την εποικοδομήσωμεν εις την ισονομίαν, μέλλει να μας φέρη με πολλά άλλα αγαθά και την αληθή της ψυχής ευγένειαν.
Από του νυν εις τε εξής αν πολιτευθώμεν καλά, θέλει είσθαι συγχωρημένον εις όλους μας να μεγαλοφωνώμεν εις τα παρόντα και νά καυχώμεθα ακόμη διά τα μέλλοντα, φωνάζοντες με χρηστάς ελπίδας το «Ημείς τοι πατέρων μέγ’ αμείνονες ευχόμεθ’ είναι».
Ναι! «Μέγ’ αμείνονες». Μη με κατακρίνης ως αλαζόνα και κομπαστήν.
Μη μ’ αναγκάσης να εκφωνήσω άλλο τι παραδοξότερον...

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ του 1821, ΕΔΩ.

Ενθουσιάζεται την ώραν ταύτην η γεροντική μου κεφαλή με προφητικόν πνεύμα, και βλέπω την μέλλουσαν δόξαν της πατρίδος μου. «Μέγ’ αμείνονες» έχουν να κατασταθώσιν οι νέοι Έλληνες όχι μόνον των ιδίων πατέρων, αλλά και όλων των σημερινών φωτισμένων εθνών. Τί τους εμποδίζει; Ο τύραννός των έπεσεν ή ως αισιοδοξούμεν δεν θέλει αργήσειν να πέση. Ιερείς και κοσμικούς πλεονέκτας αντιπάλους
της ισονομίας δεν έχουν. Εις την εξουσίαν των είναι να λάβωσι μεταξύ των νέων εθνών, την όποιαν είχαν εις τα παλαιά, προεδρίαν οι πρόγονοί των. Ως εκείνοι έδωκαν τα πρώτα σπέρματα του πολιτισμού εις τούς σημερινούς Ευρωπαίους, ούτως οι σημερινοί Έλληνες δυνατόν να διδάξωσι με το παράδειγμά των τους αυτούς Ευρωπαίους πώς τελειοποιείται ο πολιτισμός. Ω πατρίς, πατρίς! Τοιαύτη αναμφιβόλως θέλει είσθαι η μέλλουσα τύχη σου, αν μεταχειρισθής καλώς τα παρά της τύχης βοηθήματα. Και ταύτα μεν είναι τε περί του πρώτου ζητήματος.
Το δεύτερον ήτο, εάν ημείς δεν ήμεθα κατά δυστυχίαν ικανοί να συντάξωμεν το πολιτικόν μας σύστημα, τίς άλλος πρέπει ή μέλλει να το συντάξη; Εδώ μ’ αφήνει πλέον το προφητικόν πνεύμα και η αοριστία του μέλλοντος μ’ εμποδίζει να φανερώσω την γνώμην μου. Τούτο μόνον πιστεύω και τούτο μόνον σας παρακαλώ να πιστεύετε όλοι αδιστάκτως, ότι εις μόνον το έθνος, αν δεν έχη πώς να κτίση το πολίτευμά του, ανήκει πάλιν να καλέση έξωθεν αρχιτέκτονα, ή μάλλον συνεργάτην της οικοδομής, και να τον καλέση με συνθήκας όποιας αυτό κρίνει πλέον συμφερούσας εις την ευδαιμονίαν του.
Ενδεχόμενον όμως και να παρουσιασθή αυτόκλητος ο έξωθεν αρχιτέκτων και με εξουσίαν να δημιουργήση αυτός ως κρίνει το πολιτικόν μας σύστημα. Τοιαύτην δυστυχίαν αν δεν δυνηθώμεν να την αποφύγωμεν, χρεωστούμεν καν να την μετριάσωμεν όσον δυνατόν.
Αν και η πρόοδος της φιλοσοφίας, ως ημέρωσε τους λαούς, εξήλειψε και τους τυράννους, μηδ’ είναι πλέον κανείς από τους σημερινούς ηγεμόνας, όστις δεν προκρίνει να ονομάζεται πατήρ παρά δεσπότης των υπηκόων μ’ όλον τούτο χρεωστούν οι Γραικοί να ζητήσωσι συνθήκας από τον αυτόκλητον τούτον νομοθέτην, και αν ήθελεν είσθαι ο Μάρκος Αυρήλιος. Αν δεν τας ζητήσωσι, καταισχύνουν τους υπέρ ελευθερίας αγώνας των. Διά ποίαν άλλην αιτίαν εθυσίασαν την ζωήν πλην διότι ο τύραννός των άλλας συνθήκας δεν ηθέλησε να γνωρίση με τους Γραικούς παρά συνθήκας δεσπότου με είλωτας;
Σιωπώ διά την γεροντικήν αδυναμίαν μου και την φύσιν και τον αριθμόν των συνθηκών. Ικανοί είσθε να τας αριθμήσετε και να τας κρίνετε. Μία από τας κυριωτέρας είναι ο φόρος, του οποίου οι Αθηναίοι μην υποφέροντες τ’ όνομα, τον μετωνόμασαν σύνταξιν. Χωρίς φόρον ή σύνταξιν ούτε πολιτεία να συσταθή ούτ’ ελευθερία δύναται να φυλαχθή. Δεν πρέπει όμως να δίδεται παρά με συγκατάνευσιν συνόδου εκλεγμένης από το έθνος, διά να είναι αληθώς σύνταξις και όχι φόρος, ή καθώς σήμερον την ονομάζομεν, δόσιμον και όχι αναγκαστόν αποδόσιμον μηδέ να δαπανάται εις τας χρείας της πατρίδος χωρίς να φανερώνεται εις όλον το έθνος ο ακριβής λογαριασμός της δαπάνης.
Μη σε σκανδαλίσωσι, χρηστέ νέε, όσα ασχημίζουν την γραφήν της επιστολής εξαλείμματα, προξενηθέντα από την ανάγκην να φθάσω τον γραμματοκομιστήν. Αν την έγραφα εγώ, ήθελες ευρείν πλειότερα και μελανώτερα. Ό γραμματοκομιστής είναι ο κύριος Σέκερης, όστις όσον καιρόν διέτριψεν εδώ, τον έτριψεν εις την καλλιέργειαν, των οποίων έχει εκ φύσεως ηθικών και διανοητικών αρετών. Επιθυμώ ως τον έκαμα υιόν, να τον κάμης αδελφόν διά να καυχώμαι ότι έχω Έλλην, Έλληνας δύο υιούς.

Ω παίδες Ελλήνων ίτε
ελευθερούτε πατρίδ’ ελευθερούτε δε
παίδας, γυναίκας, θεών τε πατρώων έδη
θήκας τε προγόνων. νυν υπέρ πάντων αγών.

Όσον μακαρίζω σας ότι μάχεσθε υπέρ της πατρίδος, τόσον ταλανίζω εμαυτόν ότι δεν έχω άλλην συμμαχίαν να σας προξενήσω, πλην ευχάς. Αν αι ευχαί αξίζωσι στρατιώτας, σας έπεμψα μυριάδας και δεν θέλω παύσειν έως ου ζω και πνέω να σας πέμπω καθημέραν.

ΠΗΓΗ: ΑΔ. ΚΟΡΑΗ «ΑΠΑΝΤΑ - Ο ΚΟΡΑΗΣ ΚΑΙ ΤΟ 1821 - ΠΑΤΡΙΔΑ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», εκδ. ΜΠΙΡΗ. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ-ΕΠΙΛΟΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 25.3.2019.


ΛΕΞΕΙΣΑλληλογραφια, ΚΟΡΑΗΣ, ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ, Επανασταση του 1821, Οδησσος
Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

    ΣΧΟΛΙΑ
    ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ