Η
Ύδρα
πριν το… 1808!!!
Του Γιώργου Λεκάκη
Στο έργο του Antoine Laurent Castellan «Γράμματα για τον Μωριά, τον Ελλήσποντο
και την Κωνσταντινούπολη» / «Lettres
sur la Moree, l’ Hellespont et Constantinople», η β΄ έκδοση του οποίου έγινε στην πόλη των Παρισίων,
από τον A. Nepveu, το 1820,
έχει μια υπέροχη χαλκογραφία της απάτητης Ύδρας, κι έτσι μπορούμε να έχουμε μια
ιδέα για το πώς ήταν η απόρθητη «Μικρά Αγγλία», στις αρχές του 19ου
αιώνα…
Κι αυτό είναι ανεκτίμητο από
μόνο του…
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΥΔΡΑ, ΕΔΩ.
Κατά τα άλλα, η έκδοση ήταν
3τομη(!) σε σχήμα 8ο, xvj + 288, 298 και 313 σελ. με τρεις αναδιπλούμενους και έναν
δισέλιδο χάρτη, 59 χαλκογραφίες εκτός κειμένου σχεδιασμένες και χαραγμένες από
τον ίδιον τον συγγραφέα (εκ των οποώιν οι 3 αναδιπλούμενες)!
Η πρώτη έκδοση του
συγκεντρωτικού αυτού έργου του Castellan, έγινε
το 1811, με τον τίτλο «Lettres
sur la Grèce, l'Hellespont et Constantinople, faisant suite aux lettres sur la Morée; Par A.L. Castellan. Avec vingt dessins de l'auteur, gravés par lui-même, et deux plans», και πάλι στην πόλη των Παρισίων,
από τον H. Agasse.
Είχαν προηγηθεί, η έκδοση του
έργου του Castellan «Γράμματα για τον Μωριά, και τα νησιά Κύθηρα, Ύδρα και
Ζάκυνθο» / «Lettres sur la Moree et les iles de Cerigo, Hydra et Zante», έγινε το 1808.
Και η
έκδοση «Γράμματα για την Ελλάδα, τον Ελλήσποντο και την Κωνσταντινούπολη» / «Lettres sur la Grece, l’ Hellespont et Constantinople», το 1811.
Άλλο ένα βιβλίο, λοιπόν, που
αναφέρει την χώρα μας, ως Ελλάδα, εν μέσω Οθωμανοκρατίας, 20 χρόνια πριν ακόμη η
χώρα μας αποκτήσει την νέα της κρατική οντότητα…
Ο Γάλλος αρχιτέκτονας,
ζωγράφος και χαράκτης Antoine Laurent Castellan (1772-1838) εσπούδασε
τοπιογραφία στην Βαλανσιέν (Valenciennes)[1]. Ήταν και
ο εφευρέτης μιας νέας τεχνοτροπίας ζωγραφικής σε κερί. Εταξίδεψε και
περιηγήθηκε την Ιταλία, την Ελβετία, και από την Ελλάδα, κυρίως τον νότιο
ελλαδικό και νησιωτικό χώρο (Ζάκυνθο, Κύθηρα, Μωριά, Ύδρα, αλλά και Κωνσταντινούπολη και Ελλήσποντο), σε μια εποχή που η Γαλλία, είχε ένα ευρύτατο «διπλωματικό
άνοιγμα» προς την Οθωμανική Αυτοκρατορία, επί Σελίμ Γ΄, με το αζημίωτο…
Οι
Γάλλοι επισκεύαζαν τα πλοία και έφτιαχναν τα λιμενικά έργα της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας… Business as usual…
Ο
Castellan συμμετείχε ως σχεδιαστής.
Αλλά ο πόλεμος, η επιδημία, οι
πυρκαγιές και η Ελληνική Επανάσταση (αλλά και άλλων χωρών) έτρεψαν τους Γάλλους
σε φυγή, κι εγκατέλειψαν σαν τα ποντίκια τα οθωμανικά συνεταιράκια τους…
Έτσι, ο Castellan δημοσίευσε
τις εντυπώσεις του, υπό μορφή επιστολών.
Αλλά ήταν άτυχος, γιατί την ίδια εποχή
κυκλοφόρησε και ο Pouqueville με τεράστια εκδοτική επιτυχία.
Ο Castellan έγινε μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών, όπου και αφιέρωσε τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Το 6τομο
έργο του «Ήθη, έθιμα, κοστούμια των Οθωμανών» / “Moeurs, usages, costumes des
Othomans” (1812) επαινέθηκε και από τον Λόρδο Βύρωνα.
Πάντως ο Castellan περιέγραψε
την Κρανάη Γυθείου Λακωνίας, την Κέα, την Γυάρο, την Εύβοια, την νησίδα Καλόγερος,
τα Ψαρά, την Λέσβο, την Τένεδο, τα Δαρδανέλλια, την Καλλίπολη, την Λάμψακο, την
Προκόννησο του Μαρμαρά, το Πέραν, τα καΐκια, τα έθιμα των Ελλήνων ναυτικών, την
βασιλική κινστέρνα, την Ελληνίδα αρχόντισσα, την μεγάλη πυρκαγιά, κάποια κοιμητήρια,
την επιδημία της πανούκλας, τα παλλάτια στον Βόσπορο, ήθη και έθιμα Τούρκων και
Ελλήνων, κ.ά.
Τέλος, το έργο του «Γράμματα
στην Ιταλία» (επίσης 3τομο) εκδόθηκε το 1819, και αφηγείται το ταξίδι που
πραγματοποίησε το 1797:
- Ο α΄ τόμος αφηγείται την άφιξη στο Οτράντο (αρχαίος ελληνικός Υδρούντας) από την
Κέρκυρα, τον Αύγουστο του 1797 και περιγράφει την διαδρομή από την Απουλία προς
την Νεάπολη, της οποίας επισκέπτεται τα περίχωρά της.
- Ο β΄ τόμος αφιερώνεται
στην Ρώμη και στα περίχωρά της.
- Ο γ΄ τόμος στην Τοσκάνη (Φλωρεντία, Fiesole,
Pratolino, Vallombrosa, Πίζα / Pisa) - ΔΕΙΤΕ την ομιλία του Γ. Λεκάκη για την Πίσα και την Πίζα ΕΔΩ.
Το βιβλίο είναι διακοσμημένο με 50 χαλκόγραφες
πλάκες που, όπως είπα, σχεδιάστηκαν και χαράχθηκαν από τον ίδιο Castellan!
Bryan Michael «Castellan, Antoine Laurent» στο Graves, Robert Edmund (ed.). Bryan's Dictionary of
Painters and Engravers (A–K). I (3η έκδ.). Λονδίνο,
George Bell & Sons, 1886.
Λεκάκης Γ. "Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 25.3.2019.
ΛΕΞΕΙΣ: Υδρα, 1808, Καστελλαν, Καστελαν, Γραμματα, Μωριας, Ελλησποντος, Κωνσταντινουπολη, Παρισι, Νεπβω, 1820, χαλκογραφια, Μικρα Αγγλια, 19ος αιωνας, εκδοση, χαρτης, χαλκογραφια, 1811, Κυθηρα, Ζακυνθος, Οθωμανοκρατια, Γαλλος αρχιτεκτονας, Γαλλος ζωγραφος, Γαλλος χαρακτης, τοπιογραφια, Βαλανσιεν, ζωγραφικη, κερι, Ιταλια, Ελβετια, Ελλαδα, Μοριας, Γαλλια, Οθωμανική Αυτοκρατορια, Σελιμ Γ, πλοιο, λιμανι, σχεδιαστης, επιδημια, πυρκαγια, Ελληνικη Επανασταση, επιστολη, Πουκεβιλ, Ακαδημια Καλων Τεχνων, ηθη, εθιμα, κοστουμι, φορεσια, Οθωμανοι, Λορδος Βυρωνας, Κραναη, Γυθειο, Λακωνια, Κεα, Γυαρος, Ευβοιας, νησιδα Καλογερος, Ψαρα, Λεσβο, Τενεδος, Δαρδανελλια, Καλλιπολη, Λαμψακος, Προκοννησος, Μαρμαρας, Περαν, καικι, ναυτικος, βασιλικη κινστερνα, Ελληνιδα αρχοντισσα, πυρκαια, κοιμητηριο, πανουκλα, παλατι, Βοσπορος, 1819, 1797, Οτραντο, Υδρους, Κερκυρα, Απουλια, Νεαπολη, Ναπολι, Ρωμη, Τοσκανη, Φλωρεντια, Φιεζολε, Πρατολινο, Πιζα, Βαλλομπροζα, Κοντομηνας, Hydra
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook