«Αι μάχαι του Πειραιώς και του Φαλήρου» του Γ. Μανουσάκη

«Αι μάχαι του Πειραιώς

και του Φαλήρου»

του Γ. Μανουσάκη

Του Γιώργου Λεκάκη

Οι ηρωικές μάχες του Πειραιώς και του Φαλήρου ενέπνευσαν πλήθος καλλιτεχνών, με την γραφίδα ή τον χρωστήρα των οποίων επέρασαν στην αιωνιότητα.

Ένας απ’ αυτούς και του Γιώργου Μανουσάκη (1914-2003), ο οποίος εφιλοτέχνησε, το 1952, πίνακα με τίτλο «Αἱ μάχαι τοῦ Πειραιῶς καί τοῦ Φαλήρου», με τέμπερα σε χαρτόνι, 410 x 580 χλστ.

Κάτω δεξιά γράφει και επιβεβαιώνει: «Αἱ μάχαι τοῦ Πειραιῶς καί τοῦ Φαλήρου – ἀντίγραφον εἰκόνος τοῦ στρατηγοῦ Γ. Μακρυγιάννη / τό ἀντίγραφον ἔγινε ἀπό τόν ζωγράφον Γ. Μανουσάκην τό 1952».

O ζωγράφος, χαράκτης, συγγραφέας, ιστορικός και κριτικός τέχνης Γιώργος Μανουσάκης ήταν από το Ηράκλειο Κρήτης και χρημάτισε καλλιτεχνικός επιμελητής εκδόσεων της Εμπορικής Τράπεζας. Το έργο του είναι πολύτιμο σήμερα, επειδή διέσωσε εικόνες, οι οποίες δεν σώζονται πια…

Σημειώνω, ότι «οι μάχες του Πειραιώς» ήσαν δύο, γνωστές και ως «Οι μάχες της Καστέλλας[1]»:

- Η πρώτη: 30 Ιανουαρίου 1827: Ρεσίτ-πασάς κατά Ελλήνων (υπερασπιζομένων με δυο ψαριανά πλοία, και το ατμόπλοιο «Καρτερία» υπό τον ναύαρχο Άστιγξ). Οι Τούρκοι υποχώρησαν με βαρειές απώλειες και καταδιώχθησαν από τμήματα υπό τους Μακρυγιάννη[2], Σπ. Δοντά και Δημ. Μπενιζέλο.

- Η δεύτερη: 20 Φεβρουαρίου 1827: Επίθεση του ιδίου κατά της Καστέλλας, κατά ολιγάριθμων Ελλήνων[3], υπό τους οπλαρχηγούς Χαρ. Ιγγλέση, Γεώργ. Λέκκα και Παν. Σωτηρόπουλου[4]. Νέα αποτυχία των Τούρκων.

Η Μάχη του Φαλήρου δόθηκε δυο μήνες μετά.

Είναι η μοιραία για τον Καραϊσκάκη: 22 Απριλίου 1827 ενεπλάκησαν Τούρκοι με Έλληνες (κυρίως νησιώτες και Κρητικούς). Ο Καραϊσκάκης, αν και άρρωστος, επήγε στο πεδίο της μάχης[5]. Ο Μακρυγιάννης του ζήτησε να αποχωρήσει. Αυτός ανταπάντησε ότι θα το έκανε μόνον εάν εκείνος έπαιρνε την θέση του…

Η συνέχεια γνωστή…

Και τις τρεις μάχες, στις οποίες ο Μακρυγιάννης έλαβε μέρος, φρόντισε να μας τις εικονοποιήσει κιόλας.

Αξιοσημείωτον είναι, πως ενώ όλοι λένε πως ο Πειραιάς ήτο ακατοίκητος τότε, από μόνιμο πληθυσμό - κάτι που ξεκίνησε το 1829 - φαίνεται γεμάτος από οικίες ήδη από το 1827...

ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Ο ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΕΙΧΕ ΜΟΝΙΜΗ ΚΑΤΟΙΚΗΣΗ

ΑΠΟ ΤΟ 1750.

ΠΗΓΕΣ:

Κόκκινος Διον. «Η Ελληνική Επανάστασις», τ. 5ος, σελ. 594, 597, εκδ.«Μέλισσα», Αθήνα, 1974.

Λεκάκης Γ. «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.10.2014.

Μακρυγιάννης Γ. «Απομνημονεύματα», εκδ. Χ. Κοσμαδάκη, Αθήνα.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τον ΠΕΙΡΑΙΑ, ΕΔΩ.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: 

---

[1] Η κατάληψίς της ήτο απαραίτητη για την συνέχεια της πολιορκίας της Ακροπόλεως Αθηνών, ακριβώς όπως και στα αρχαία χρόνια…

[2] Υπάρχει και γνωστή έγχρωμη λιθογραφία, με τον Μακρυγιάννη να υπερασπίζεται τον Πειραιά.

[3] Οχυρωμένοι στην βαλτώδη θέση «Τρεις Πύργοι».

[4] Του εκ Ναυπάκτου.

[5] Υπάρχει γνωστός πίνακας του Κ. Βολανάκη.

ΛΕΞΕΙΣ: μαχες Πειραιως και Φαληρου, Μανουσακης, μαχη Πειραιως, μαχη Φαληρου, 1952, Πειραιευς, Φαληρο, στρατηγος Μακρυγιαννης, ζωγραφος, χαρακτης, συγγραφεας, ιστορικος, κριτικος τεχνης, Ηρακλειο Κρητης, Εμπορικη Τραπεζα, Πειραιας, μαχες Καστελλας, μαχες Καστελας, μαχη Καστελλας, μαχη Καστελας, 30 Ιανουαριου 1827, Ρεσιτ πασας, ψαρα, ατμοπλοιο Καρτερια, ναυαρχος Αστιγξ, Τουρκοι, Δοντας, Μπενιζελος, 20 Φεβρουαριου 1827, Καστελλα, Καστελα, Ιγγλεση, Λεκκας, Σωτηροπουλος, Μαχη του Φαληρου, Καραισκακης, 22 Απριλιου 1827, νησιωτες, Κρητικοι, αρρωστος, 1827, Κοκκινος, Ελληνικη Επανασταση 1821, Απομνημονευματα, Ακροπολις Αθηνων, εγχρωμη λιθογραφια, βαλτος, Τρεις Πυργοι, Ναυπακτος, Βολανακης

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ