Τι κρατάει ο αρχαίος «Άγγελος» της Μαλλού, όπου «τεχνουργήθηκε κατακλυσμός»;

Τι κρατάει ο αρχαίος
«Άγγελος» της Μαλλού,
όπου «τεχνουργήθηκε
κατακλυσμός»

Του Γιώργου Λεκάκη


Δύο αρχαίοι ασημένιοι στατήρες από την αρχαία ελληνική πόλη της Μαλλού της Κιλικίας

Από καιρό έλεγαν οι νομισματολόγοι ότι είναι ο ίδιος τύπος…

Αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι σαφώς ίδιοι…

Ο ένας στα αριστερά είναι αισθητά αρχαιότερος, δεδομένης της ακαμψίας και της γωνίας των ποδιών, των πτερών και των πτυχών του ενδύματος, καθώς και της προβολής των μυών… Πρέπει να τοποθετηθεί στο 440 π.Χ.

Ο άλλος δεξιά, είναι περίπου μια γενιά αργότερα, 390 π.Χ.: τα πτερά, τα πόδια και τα υφάσματα του «αγγέλου» είναι πιο φυσικά.

Η μορφή περιγράφεται συνήθως ως πτερωτή αρσενική θεότητα, που κρατάει τον δίσκο του ήλιου (αριστερά οκτάκτινος) στο ηλιακο πλεγμα.

Αλλά αν κοιτάξετε αυτά τα δύο νομίσματα, είναι απολύτως σαφές ότι οι λεπτομέρειες είναι πολύ διαφορετικές: Ενώ και οι δύο είναι αγενείς/αγένειοι, ο «άγγελος» στα αριστερά είναι πλήρως ντυμένος και έχει προεξέχοντα στήθη - είναι σαφώς θηλυκό! Ο «αγγελος» δεξιά έχει έναν κορμί γυμνό από την μέση και πάνω - είναι σαφώς αρσενικός!

Γιατί η Μάλλος έκοψε στατήρες που φέρουν βασικά τον ίδιο τύπο πτερωτής θεότητας που τρέχει και κρατά έναν ηλιακό δίσκο, αλλά και με ανδρικές και θηλυκές παραλλαγές;

Οι σύγχρονοι νομισματολόγοι / καταλογογράφοι έχουν αναγνωρίσει στην πτερωτή μορφή τον Κρόνο!

Αυτά τα νομίσματα, είναι ο πρόδρομος της αντίληψης ότι οι άγγελοι δεν έχουν φύλο, όπως αντέγραψαν αργότερα οι χριστιανοί εκκλησιαστικοί πατέρες/συγγραφείς…

Θυμίζω ότι η Μαλλός Κιλικίας, ήταν αποικία της πόλεως Μάλλα της Ανατ. Κρήτης – νυν Μάλλες Ιεράπετρας Λασυθίου. Την ίδρυσε ο ήρωας Μάλλος[1]. Η αρχαία πόλις ευρισκετο ανάμεσα των σημερινών χωριών Μάλλες και Χριστός. Άγνωστη στα κείμενα των αρχαίων συγγραφέων. Αλλά ερέθη επιγραφή, πιθανώς του 3ου αιώνα π.Χ., η οποία περιέχει το κείμενο μιας συμφωνίας μεταξύ της Μάλλας και της Λύττου. Η κυριότερη θεότητα που λάτρευαν οι Μαλλαίοι[2] ήταν ο Ζεύς Μοννίτιος / Μονηίτιος, ο οποίος ελατρεύετο και στην Λύττο και στην Ιεράπυτνα (> Ιεράπετρα). Στην Μάλλα γινόταν και μια εορτή ονομαζόμενη Υπέρβοια[3]. Η συνθήκη συμμαχίας των 30 κρητικών πόλεων με τον Ευμένη Β΄ της Περγάμου αναφέρει και τους Μαλλαίους. Η Μάλλα της Κρήτης σαν ανεξάρτητη και αυτόνομη πόλη, είχε κόψει ιδικά της νομίσματα. Από το ένα μέρος είχαν κεφαλή του Διός κι από το άλλο αετό (σύμβολο του Διός) με τα αρχικά ΜΑΛ. Στην θέση Ανατολικό και Αγία Παρασκευή Ιεράπετρας ευρέθησαν το 1955 αρχαία αγγεία και λύχνοι ρωμαϊκών χρόνων.

Η Μαλλός της Πεδινής Κιλικίας, ήταν αποικία της Μάλλας Κρήτης. Έκειτο στα ανατολικά της Ταρσού, επί του Πυράμου[4] ποταμού. Επανεκτίσθη, έλεγαν, από τα δυο παιδιά της Μαντούς (θυγατρός του Τειρεσία και της Ξάνθης, περίφημος Θηβαία[5] μάντισσα[6], η οποία υπανδρεύθη τον Κρητικό Ράκιο): Μόψο[7] και Αμφίλοχο, καθώς αυτοί κατήλθαν από την Τροία. Σε αυτήν υπήρχε και επίσημο μαντείο του Μόψου και του Αμφιλόχου[8]. Ο Αμφίλοχος θέλησε να επανέλθει και να παραμείνει οριστικώς στο Άργος. Εξεχώρησε τα κυριαρχικά του δικαιώματα επί της Μαλλού στον Μόψο, υπό του οποίου όμως εκδιώχθη κακώς. Όταν δε απεφάσισε να επανέλθει στην Μαλλό, ανεπτύχθη μεταξύ τους, τόσο μίσος, ώστε σε μονομαχία αλληλοεφονεύθησαν! Οι Μαλλώτες τους έθαψαν μακράν αλλήλων, ώστε από τον τάφο του ενός να μη φαίνεται ο τάφος του άλλου, διότι, επίστευαν, πως θα συνεχίσουν να σφάζονται και νεκροί!

Ο Μέγας Αλέξανδρος, άφησε στον Φιλώτα το ιππικό του, οπως το οδηγήσει δια του Αληίου πεδίου κατά της Ισσού, και στάθμευσε στην Μαλλό με το πεζικό του και την βασιλική ίλη. Έθυσε στην Μαγαρσαία Αθηνά και πρόσφερε θυσία εναγισμού επί του τάφου του Αμφιλόχου, επειδή καταγόταν από το Άργος! Αμφότεροι οι τάφοι σώζονταν επί Στράβωνος[9].

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΚΙΛΙΚΙΑ, ΕΔΩ.

Η πόλις εχρησιμοποιήθη υπό του Αντιγόνου προς καταμαερισμό των στρατευμάτων του «προς παραχειμασίαν, μετά την δύσιν του Ωρίωνος». Εκυριεύθη όμως υπό του Πτολεμαίου, ο οποίος λαφυροπώλησε τους παραμείναντες.

Η πόλις εχρησιμοποιήθη και υπό του Πομπηίου, κατά τον Μιθριδατικό πόλεμο, προς εγκατάσταση πειρατών που «όχι υπό μοχθηρίας, αλλά από απορία» έφτασαν εκεί.[10]

Τέλος, αναφέρεται κατακλυσμός περί την πόλι, και των κτημάτων των κατοίκων της, τεχνουργηθείς υπό του βασιλέως της Καππαδοκίας, Αριαράθου του Φιλαδέλφου! (Η τεχνητή πρόκληση κατακλυσμών ήταν γνωστή στην αρχαιότητα) Όμως οι Μαλλώται τον υποχρέωσαν σε αποζημίωση!

Η πόλις άκμασε και κατά την (κακώς λεγομένη) ελληνιστική περίοδο.

Από αυτήν καταγόταν ο περίφημος γραμματικός Κράτης.

Επίvειόv της η Μάγασσα, ή Μαργησία, ή Μίλλος[11] – νυν  υψίπεδο του ακρωτηρίου Karadash / Καραντάς / Καραδάς-μπουρνού[12]. – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης «Η άγνωστη Μικρά Ασία».

Και τα δυο νομίσματα δημοπρατούνται από την 21η NOMOS στην Ζυρίχη, για 5.750 ελβετικά φράγκα, και θα χαθούν από προσώπου γης…

ΠΗΓΗ: NOMOS. Γ. Λεκάκης «Η άγνωστη Μικρά Ασία». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 11.11.2020.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Βλ. Στέφ. Βυζ.

[2] Ίσως τα Μάλλια / Μάλια της Κρήτης, η Μάλλοια της θεσσαλικής Περαιβίας στον ποταμό Τιταρήσιο και οι Μαλλοί Μαλοί), έθνος της Ινδίας - νυν Μουλτάν - ισχυρό και μάχιμο, που με δυσκολία κατάφερε ο Μ. Αλέξανδρος να υποτάξει, δεν είναι εντελώς άσχετοι με αυτούς – βλ. Αρρ. Αν. 6/6.1.

[3] Την εόρταζαν στην Κρήτη και στην Ιεράπυτνα και στην Πριανσό.

[4] Νυν Γιαϊχούν-τσάι.

[5] Την οποία τιμούσαν ιδιαιτέρως στην Θήβα Βοιωτίας, όπου κι έδειχναν μάλιστα μια πέτρα, στην οποία συνήθιζε να κάθεται και, να μαντεύει (βλ. Παυσ. 9/10.3 - ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Γ. Λεκάκης «Οι 88 αρχαίες πόλεις της Βοιωτίας»). Εξ αυτής η πόλις Μαλόεις της Μυτιλήνης και το μαντείο του Μαλόεντα Απόλλωνα. Από ένα «χρυσό της μήλο», ή τον γιο της, Μήλο, ο οποίος επίσης ποιητικά μπορεί να αναφέρεται το «χρυσό της μήλο».

[6] Προέβλεψε τον όλεθρο του ελληνικού στόλου κοντά στον Καφηρέα!

[7] Υιός του Κρητικού Ρακίου ή του Απόλλωνος.

[8] Βλ. Πτολεμ. Ε,η,4, Σκύλ. Καρυανδ. 102.

[9] Βλ. ΙΔ', 675, 676.

[10] Αππιαν. Μιθριδ. Πόλ. 96.

[11] Βλ. Ίεροκλή.

[12] πλάτ. 36° 33' Β., μήκ. 35° 20ο Αν.


ΛΕΞΕΙΣ: αρχαιος αγγελος, Μαλλος, κατακλυσμος, ασημενιος στατηρας, Μαλλος Κιλικιας, ακαμψια, ποδια, πτερα, ενδυμα, μυς, 440 πΧ, 390 πΧ, πτερωτη αρσενικη θεοτητα, δισκο ηλιου, 8ακτινος, οκτακτινος, νομισματα, αγενης, αγενειος, γενια, αγγελοι, στηθος, γυμνος, φτερωτη θεοτητα, ηλιακος δισκος, Κρονος, νομισμα, φυλο, Μαλλα κρητης, Ανατολικη Κρητη, Μαλλες Ιεραπετρας, Λασιθι, Λασυθι, νομος Λασυθιου, νομος Λασιθιου, Μαλλες Λασιθιου, Χριστος Λασιθιου, επιγραφη, 3ος πΧ αιωνας, Λυττος, Μαλλαιοι, Ζευς Μοννιτιος, Ζευς Μονηιτιος, Ιεραπυτνα, εορτη Υπερβοια, συνθηκη συμμαχιας, κρητικες πολεις, Ευμενης Β, Περγαμος, Μαλαιοι, νομισμα, Διας, αετος, συμβολο, Ανατολικο Λασιθιου, Αγια Παρασκευη Ιεραπετρας, 1955, Πεδινη Κιλικια, Ταρσος, Πυραμος, Μαντω, Τειρεσιας, Ξανθη, Θηβαια μαντισσα, μαντις, Κρητικος Ρακιος, Μοψος, Αμφιλοχος, Τροια, μαντειο Μοψου, μαντειο Αμφιλοχου, Αργος, μισος, μονομαχια, αδελφοκτονια, ταφος, Μεγας Αλεξανδρος, Φιλωτας, ιππικο, Αληιον πεδιον, Αληιο πεδιο, Ισσος, πεζικο, βασιλικη ιλη, θυσια, Μαγαρσαια Αθηνα, θυσια εναγισμου, Στραβων, Αντιγονος, Ωριων, Πτολεμαιος, λαφυρο, Πομπηιος, Μιθριδατικοι πολεμοι, πειρατης, μοχθηρίια, απορια, βασιλιας Καππαδοκιας, Αριαραθος ο Φιλαδελφος, αποζημιωση, Καππαδοκια, γραμματικος Κρατης, Μαγασσα, Μαργησια, Μιλλος, Karadash / Καραντας / Καραδας μπουρνου, Ζυριχη, Μαλλια / Μαλια Κρητης, Μαλλοια, θεσσαλικη Περαιβια, ποταμος Τιταρησιος, Μαλλοι, Μαλοι, Ινδια, Μουλταν, Πριανσος, Γιαιχουντσαι, Θηβα Βοιωτιας, πετρα, Μαλοεις Μυτιληνης, Μυτιληνη, Λεσβο, Μαλοεις Απολλων, χρυσο μηλο, Μηλος, ολεθρος, ελληνικος στολος, Καφηρεας, Απολλωνας
Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

    ΣΧΟΛΙΑ
    ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ