Του συγγραφέα Σωκράτη Β. Σίσκου,
Ο
Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος σκόρπισε στην Ευρώπη ερείπια, θανάτους, ερήμωση, φτώχεια
και δυστυχία. Το όραμα της ένωσης των ευρωπαϊκών λαών σε μια συνομοσπονδία
κρατών με κοινούς πολιτικούς, πολιτιστικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς
κανόνες, μια ελπίδα που το σπόρο της έσπειραν με κάπως πιο συστηματική επιμονή
διανοούμενοι και πολιτικοί από τον δέκατο ένατο αιώνα, αποτελούσε πλέον αδήριτη
ανάγκη για μια μακροχρόνια ειρηνική συνύπαρξη των ευρωπαίων πολιτών. Αυτοί οι
διανοούμενοι και πολιτικοί, όπως ο Βίκτωρ Ουγκώ, ο Αριστίντ Μπριάν, ο Ιωάννης
Καποδίστριας (ο οποίος εκπόνησε το ομοσπονδιακό σύνταγμα της Ελβετίας) κ.ά.,
πρότειναν μια Ένωση με, κατά βάση, τα ίδια οργανωτικά χαρακτηριστικά με την
ομοσπονδία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, αν και ο μακροχρόνιος
ανταγωνιστικός χαρακτήρας των ευρωπαϊκών κρατών και κοινωνιών, δεν θα ήταν
δυνατόν να ευνοήσει ένα εγχείρημα για τη δημιουργία ομοσπονδιακού συστήματος
διακυβέρνησης. Μόνο με την ισχύ του χρήματος ή των όπλων, όπως στο θεωρητικό
και αποτυχημένο μοντέλο «Ένωσης» του Καρλομάγνου (που πολλοί δυτικοευρωπαίοι
«σοβινιστές» τον θεωρούν ως «πατέρα της Ευρώπης»), θα μπορούσε να επιτευχθεί
μια ομοσπονδοποίηση της Ευρώπης. Σε αυτή τη λύση επικυριαρχίας «των δυνατών»
φαίνεται πως επιχειρείται τελικά να οδηγηθεί η Ευρώπη τα τελευταία χρόνια (από
την πανίσχυρη γερμανική μηχανή), μετά τη μετάλλαξή της από ένωση «ισότιμων
εταίρων» σε ένωση «κυρίαρχων και υποτελών εταίρων». Τα οράματα, οι στόχοι και
οι πολιτιστικές αξίες των πολιτικών που ίδρυσαν το 1957, με τη Συνθήκη της
Ρώμης την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), δεν έχουν πλέον καμιά σχέση με
τη μεταμορφωμένη μονεταριστική Ευρωπαϊκή Ένωση που δημιουργήθηκε, το 1993, με
τη Συνθήκη του Μάαστριχτ{[i]}.
Αυτή είναι η αιτία που, ο ευρωσκεπτικισμός και οι εκπληκτική άνοδος ακροδεξιών
πολιτικών κομμάτων, τείνει να οδηγήσει στη διάλυσή της και απομακρύνει έτσι
κάθε ελπίδα για τη δημιουργία έστω και μιας ισχνής και χαλαρής συνομοσπονδίας.
Η αντικατάσταση αυτών των ιδρυτικών οραμάτων της ΕΕ με τη φετιχιστική απληστία
ενός ασύδοτου κεφαλαίου και την προσπάθεια σοβινιστικής εθνικής υπεροχής και
κυριαρχίας του «ενός παντοδύναμου», οδηγεί το ευρωπαϊκό πείραμα στην άβυσσο και
σε ανταγωνιστικές και παρανοϊκές νοοτροπίες του μεσοπολέμου.
Οι
ΗΠΑ διευκόλυναν τη δημιουργία της ΕΕ, αλλά σε μια έκταση που η οικονομική,
πολιτική και στρατιωτική της δύναμη δεν θα ήταν σε θέση να ανταγωνισθεί την
παγκόσμια ηγεμονία της υπερδύναμης. Τα γεγονότα που ακολούθησαν, προφανώς και
από λάθη και αλαζονικές εκτιμήσεις των Αμερικάνων, έπληξαν την ομαλή πορεία της
ενοποίησης, σύμφωνα με τις οικονομικές ανάγκες και τις πολιτιστικές αξίες των
Ευρωπαίων. Οι ΗΠΑ θέλησαν να επιβάλουν (και το κατάφεραν) το δικό τους
κοινωνικοοικονομικό μοντέλο του νεοφιλελευθερισμού που είχε σχεδιάσει ο Μίλτον
Φρίντμαν στη Chicago’s School (Σχολή του Σικάγου), κατεδαφίζοντας το ευρωπαϊκό
κοινωνικό κράτος, αλλά και τροχοπέδησαν την πορεία της Ευρώπης για ενοποίηση
(π.χ. στην κοινή εξωτερική πολιτική, στη δημιουργία ευρωπαϊκού στρατού για
κοινή άμυνα, στον καθορισμό και στη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ κλπ),
προσπαθώντας να διατηρήσουν ένα ισχυρό ΝΑΤΟ παρά τη διάλυση του κομμουνιστικού
Συμφώνου της Βαρσοβίας. Η ΕΕ θα μπορούσε να αρχίσει μια δειλή πορεία προς τη
συνομοσπονδία, όταν τα κράτη/μέλη, λόγω του περιορισμένου αριθμού τους, ήταν σε
θέση να πάρουν τις σωστές αποφάσεις. Όταν το 2004, μετά τις αφόρητες πιέσεις
των ΗΠΑ{[ii]}
πραγματοποιήθηκε η διεύρυνση με δέκα χώρες και προετοιμαζόταν η είσοδος και της
Τουρκίας για να ενδυναμωθεί το ΝΑΤΟ στο υπογάστριο της Ρωσίας, οι αρχικοί
σκοποί ίδρυσης της ΕΟΚ είχαν εντελώς αποδομηθεί μπροστά σε επικίνδυνα γεωπολιτικά
παιχνίδια. Αυτά τα παιχνίδια, η κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού, η γιγάντωση
της παγκοσμιοποίησης και των μεταναστευτικών ρευμάτων και η μεταβίβαση της
πολιτικής εξουσίας σε τραπεζίτες και κερδοσκόπους (που τους ονόμασαν κατ’
ευφημισμόν «τεχνοκράτες»), ήταν οι βασικές αιτίες που το ευρωπαϊκό όραμα
άρχισε να ξεφτίζει. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η μη εκλεγμένη από τους λαούς
κυβέρνηση της Ευρώπης, μετατράπηκε σε ένα παθητικό και αντιδημοκρατικό όργανο
μεγάλων οικονομικών συμφερόντων, με απόλυτη εξουσία και ανύπαρκτη λογοδοσία
στους ευρωπαίους πολίτες, αφού το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι στην ουσία ένα
χωρίς πραγματική εξουσία όργανο, στους κόλπους του οποίου γίνονται κάθε είδους
κομματικοί συμβιβασμοί. Δίνονται δισεκατομμύρια από κερδοσκοπικές ομάδες πίεσης
για εξωθεσμικές παρεμβάσεις (για λόμπινγκ). Η γραφειοκρατική ζούγκλα της άτυπης
«ευρωπαϊκής κυβέρνησης», έχει μετατραπεί σε ένα εκτεταμένο χρηματιστήριο
παράνομων συναλλαγών. Η νοοτροπία και ο πειρασμός της απόκτησης εύκολου και
παράνομου πακτωλού χρημάτων κάτω από το τραπέζι, εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο,
για να επαληθευθεί η ρήση του αμερικανού δημοσιογράφου και συγγραφέα Μάικλ
Λιούις: «Τα φώτα έσβησαν. Μπορείτε να κάνετε ότι θέλετε. Κανένας δεν θα το
μάθει ποτέ».
Σε
ένα τέτοιο φυτώριο ανομίας «πρώην επιτρόπων» ξεφύτρωσαν πολλά δύσοσμα
λουλούδια, τα βρομερότερα από τα οποία ήταν τρεις πρώην πρόεδροι της επιτροπής:
Ο Ζακ Σαντέρ, ο Ρομάνο Πρόντι και ο Ζ. Μ. Μπαρόζο. Όλοι τους ανήκουν στα
νεοφιλελεύθερα «παιδιά του Σικάγου»{[iii]},
με τα οποία «καπελώθηκαν», σταδιακά και μεθοδικά, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί μετά τη
Συνθήκη του Μάαστριχτ.
Πρώτος
πρόεδρος της ευρωπαϊκής επιτροπής (Commission) της ΕΟΚ, είχε
διοριστεί το 1958 ο Γερμανός Βάλτερ Χάλσταϊν. Ως το 1993 που δημιουργήθηκε η
ΕΕ, διορίστηκαν άλλοι εφτά πρόεδροι, με τελευταίο τον Ζακ Ντελόρ, ο οποίος είχε
προεδρεύσει για δεκατέσσερις μήνες και στην ΕΕ, που άρχισε να λειτουργεί από το
Νοέμβρη αυτού του χρόνου. Όλα αυτά τα χρόνια δεν υπήρξε καμιά σοβαρή καταγγελία
για διαφθορά εναντίον προέδρου ή επιτρόπου. Όμως, λίγα χρόνια μετά, στη σοβαρή
υπόθεση διαφθοράς της Επιτροπής Σαντέρ, οι ανακριτικές έρευνες έδειξαν πως ένας
επίτροπος της ομάδας Ντελόρ, ο Ιταλός Ρανιέρο Βάνι
ντ' Αρκιράφι, που το 1994 είχε τιμηθεί με το μετάλλιο Ρομπέρ Σουμάν, ήταν
αναμειγμένος σε ύποπτες και παράνομες συναλλαγές. Γι’ αυτές τις παρανομίες είχε
άδικα, αρχικά, κατηγορηθεί ο επόμενος έλληνας επίτροπος Χρήστος Παπουτσής. Κατά
γενική εκτίμηση όμως όλα έδειχναν, έστω και τυπικά, πως μέχρι και την περίοδο
Ντελόρ, υπήρχε ένα σύστημα ηθικής τάξης και έντιμης διαχείρισης που βασιζόταν
στις ιδρυτικές αρχές της Ένωσης, με στόχο την πολιτική, κοινωνική και
πολιτιστική ολοκλήρωση.
Αμέσως
μετά τη Συνθήκη του Μάαστριχτ άρχισαν οι διαβουλεύσεις για τη «βελτίωσή» της
και το Μάη του 1999 τέθηκε σε ισχύ η συμπληρωματική συνθήκη του Άμστερνταμ. Το
κουτί της Πανδώρας είχε ανοίξει, καθώς οι διευρυμένες αρμοδιότητες της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παρά το γεγονός πως ήταν ένα μη εκλεγμένο{[iv]}
από τους λαούς εκτελεστικό όργανο (μια διορισμένη, μετά από συμφεροντολογικούς
συμβιβασμούς των ισχυρών, οιονεί Ευρωπαϊκή Κυβέρνηση), την καθιστούσαν στην
πράξη μια ανεξέλεγκτη και αντιδημοκρατική αρχή. Από εδώ και πέρα οι πολυεθνικές
και οι ποικιλώνυμοι άρχοντες του χρήματος άρχισαν «να αλωνίζουν» με τους
λομπίστες και τα εξαγοραζόμενα μέλη της Επιτροπής. Με τις νέες δυνατότητες για
τροποποίηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας (και συνεπώς της νομοθεσίας και των
κρατών/μελών), της επιβολής εξοντωτικών οικονομικών ποινών, την επιλεκτική
επέμβαση με «υποδείξεις» στο συνταγματικό νομοθετικό πλαίσιο των αδύναμων,
κυρίως, «εταίρων» κ.ά., κατέστησαν την Επιτροπή ένα παντοδύναμο κι’ αυταρχικό
θεσμικό όργανο. Όμως, μετά τα αρνητικά δημοψηφίσματα για το ευρωπαϊκό σύνταγμα
στη Γαλλία και στην Ολλανδία το 2005 και τη Συνθήκη της Λισαβόνας του 2007, που
με μακιαβελική πονηριά παρέκαμψε την ανάγκη έκφρασης της λαϊκής εντολής με
δημοψηφίσματα, οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών δημιούργησαν με πρωτόκολλο ένα
άτυπο (και συνεπώς αντιδημοκρατικό) όργανο.
Είναι το Γιούρογκρουπ (Ευρωομάδα), το
πανίσχυρο συμβούλιο των υπουργών οικονομικών της Ευρωζώνης, το οποίο ξεπέρασε
σε ισχύ, εκτός από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Commission),
κι’ αυτό ακόμα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο{[v]}.
Ιδίως, κατά την περίοδο της μεγάλης οικονομικής κρίσης, φάνηκε να αυτονομείται
από τα υπόλοιπα ανώτατα όργανα της ΕΕ και να μετασχηματίζεται σε θεματοφύλακα και
σε προπύργιο του νεοφιλελευθερισμού στην Ευρώπη. Το Γιούρογκρουπ συνεργάζεται
στενά με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα{[vi]},
ένα όργανο των τραπεζιτών και των κερδοσκόπων, κατά τα πρότυπα της (ιδιωτικής)
κεντρικής αμερικανικής τράπεζας η οποία αποτελείται από ένα ομοσπονδιακό
σύστημα 12 τραπεζών και είναι γνωστή ως FED
(Federal Reserve Bank). Όμως, για το Γιούρογκρουπ και τα αφεντικά της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα συνεχίσουμε στο επόμενο άρθρο μας.
ΠΗΓΗ:
ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 2.2.2021.
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[i].- Η
συνθήκη υπογράφηκε στο μικρό ολλανδικό χωριό Μάαστριχτ, στις 7 Φεβρουαρίου 1992
από τα 12 (τότε) συνολικά κράτη/μέλη της ΕΟΚ, στα οποία συμπεριλαμβάνεται και η
Ελλάδα, και τέθηκε σε ισχύ την 1η Νοεμβρίου 1993. Αρχιτέκτονες και εμπνευστές
της υπήρξαν ο Χέλμουτ Κολ και ο
Φρανσουά Μιτεράν. Οι ηγέτες των δυο μεγαλύτερων χωρών της ΕΕ (ο ένας συντηρητικός και ο
άλλος σοσιαλιστής) υπήρξαν οι δημιουργοί και οι στυλοβάτες του
νεοφιλελευθερισμού στην Ευρώπη.
[ii].- Ο
στρατηγός Σαρλ Ντε Γκωλ, όταν το 1958 εκλέχτηκε πρόεδρος της Γαλλίας, προέβλεψε
αυτές τις επιδιώξεις των ΗΠΑ και έθεσε δυο φορές veto για την είσοδο της Βρετανίας στην ΕΟΚ, διότι τη
θεωρούσε ως Δούρειο Ίππο των Αμερικανών (δικαιώθηκε το 2016 που η Βρετανία
αποχώρησε με δημοψήφισμα από την ΕΕ). Θεώρησε πως η είσοδος της Βρετανίας και
άλλων χωρών (ιδίως χωρών χωρίς ευρωπαϊκή κουλτούρα) θα τροποποιούσε πολιτιστικά
τον χαρακτήρα της ΕΟΚ και θα την μετέτρεπε «σε μια κολοσσιαία ατλαντική
κοινότητα υπό την εξάρτηση και τον έλεγχο των ΗΠΑ». Ήταν μια προφητεία για την
αντίστροφη εξελικτική πορεία της ΕΕ, μετά την ομαδική είσοδο, το 2004, των
πρώην κομμουνιστικών χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, τις οποίες οι Αμερικάνοι
έθεσαν κάτω από απόλυτο πολιτικοστρατιωτικό έλεγχο και τις τίμησαν με τον
πομπώδη τίτλο «της Νέας Ευρώπης». Όμως, οι μεταγενέστερες εξελίξεις, κυρίως
μετά την ένωση των δυο γερμανικών κρατών και τη μεγάλη οικονομική κρίση του
2008/2009, ανέτρεψαν τα σχέδιά τους. Η Ευρώπη, μετά την κυκλοφορία του Ευρώ,
άρχισε να ισχυροποιείται υπέρμετρα και να μετασχηματίζεται σε μια
νεοφιλελεύθερη «Γερμανική Ευρώπη». Ο γερμανός υπουργός οικονομικών κατέστησε τα
κράτη της «Νέας Ευρώπης» άβουλους δορυφορικούς εταίρους της στην Ευρωζώνη, με
απόλυτη υπακοή στις υποδείξεις του. Έτσι επιβεβαιώθηκαν οι πρώιμοι φόβοι του
«γερακιού» των δυο Μπους (πατέρα και γιου) Πολ Γούλφοβιτς, πως η Γερμανία (μετά
τη Ρωσία) θα αποτελούσε στο μέλλον «έναν επικίνδυνο αντίπαλο» που, ενδεχομένως,
θα μπορούσε να πλήξει ζωτικά οικονομικά συμφέροντα των ΗΠΑ στον ευρωπαϊκό χώρο.
[iii].- Έτσι
ονομάστηκε μια μικρή ομάδα νεαρών, κυρίως, οικονομολόγων από τη Χιλή, που
μετεκπαιδεύτηκαν στη νομική και οικονομική σχολή του Σικάγου. Σ’ αυτό το ιδιωτικό
πανεπιστήμιο των Βαπτιστών (Ευαγγελικών Προτεσταντών) που ίδρυσε η οικογένεια
Ροκφέλερ και κυρίως στην οικονομική Chicago’s School, οι ομόθρησκοί του
Μίλτον Φρίντμαν, η σύζυγός του Ρόουζ, ο κουνάδος του Ααρών Νταϊρέκτορ κ.ά.,
είχαν διατυπώσει τη νεοφιλελεύθερη ή μονεταριστική θεωρία τους, όταν πρόεδρος
του πανεπιστημίου (και στέλεχος της κυβέρνησης Τζ. Φορντ) ήταν ο Έντουαρντ Χιρς
Λεβί. Αυτή τη θεωρία , με τη βοήθεια της κυβέρνησης του Τζέραλντ Φόρντ και του
υπουργού του Χένρι Κίσινγκερ, τη δοκίμασαν στην πράξη στο δικτατορικό καθεστώς
του Πινοσέτ. Τα «παιδιά του Σικάγου», υπό την καθοδήγηση του απόφοιτου της
σχολής Σέρχιο ντε Κάστρο που διορίστηκε, το 1975, από το στρατηγό Πινοσέτ
υπουργός οικονομικών, εφάρμοσαν τη νεοφιλελεύθερη θεωρία εκτοπίζοντας την μέχρι
τότε επικρατούσα, σχεδόν σ’ όλο τον κόσμο, κεϊνσιανή οικονομική θεωρία. Από τότε
και μετά την κυριαρχία του παγκοσμιοποιημένου μονεταρισμού, τα «επιλεγμένα και
εκπαιδευμένα» νεοφιλελεύθερα στελέχη που κατέλαβαν όλα τα κρατικά ή διεθνή
πόστα εξουσίας, σε όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου (αλλά κυρίως στην Ευρώπη),
διακρίνονται με αυτό το προσωνύμιο, με μια κάπως γενικευμένη εννοιολογική
επέκταση του όρου.
[iv].- Οι
επίτροποι διορίζονται από τις κυβερνήσεις των κρατών/μελών. Για πρώτη φορά στις
ευρωεκλογές του 2014 υπήρξαν 5 υποψήφιοι για την ανάδειξη του προέδρου της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής με καθολική ψηφοφορία των Ευρωπαίων πολιτών. Παρά ταύτα, η
ανάδειξη του πρώτου με βάση τη λαϊκή εντολή, δεν αποτελούσε και υποχρεωτική
αναγνώρισή του ως προέδρου. Το Συμβούλιο Κορυφής των ηγετών της ΕΕ είχε το
δικαίωμα να προτείνει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο οποιονδήποτε άλλον ως πρόεδρο.
Τελικά, μετά από διαβουλεύσεις, αντεγκλήσεις και συμβιβασμούς των ηγετών και
των κομματικών ομάδων του Κοινοβουλίου, προτάθηκε και διορίστηκε ο εκλεγμένος
από τους ευρωπαίους ψηφοφόρους Λουξεμβούργιος πρώην πρωθυπουργός Ζαν Κλοντ
Γιούγκερ. Αυτή την πρώτη φορά, τα συμφέροντα των ισχυρών συνέπεσαν (αν και
υπήρχαν έντονες ενστάσεις) με την εντολή των ευρωπαίων ψηφοφόρων. Στην τελική
απόφαση είχε ληφθεί υπόψη το γεγονός πως, ο ιδεολογικός προσανατολισμός του
νέου προέδρου συνέπιπτε με την ταυτόσημη κομματική πλειοψηφία του
Ευρωκοινοβουλίου.
[v].- Αποτελείται
από τους εκλεγμένους ηγέτες όλων των χωρών της ΕΕ (τους εντός και εκτός
Ευρωζώνης), οι οποίοι εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία από τους λαούς τους. Για
το λόγο αυτό συμμετέχουν είτε πρόεδροι (από χώρες με προεδρικό σύστημα
διακυβέρνησης) είτε πρωθυπουργοί. Ως αιρετό όργανο (όπως και το Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο) αποτελεί την πιο αντιπροσωπευτική έκφραση της άμεσης δημοκρατίας.
Για σοβαρά εσωτερικά ή εξωτερικά θέματα ενεργεί συλλογικά ως «αρχηγός ενιαίου
κράτους» επικυρώνοντας διεθνείς συμφωνίες ή λαμβάνοντας (σπανίως και κατ’
εξαίρεση) πολιτικές αποφάσεις οι οποίες εμπίπτουν στην αρμοδιότητα άλλων
θεσμικών οργάνων. Από το 2009 θεσμοθετήθηκε και θέση προέδρου του Ε.Σ. με
θητεία δυόμισι ετών, ο οποίος όμως (όπως και ο πρόεδρος της Commission) δεν συμμετέχει στην ψηφοφορία των εκλεγμένων ηγετών.
Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή ώστε να μην ταυτίζεται το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με
το Συμβούλιο της Ε.Ε. (το εκάστοτε καθ’ ύλην αρμόδιο συμβούλιο των υπουργών της
ΕΕ) ή την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Commission).
Είναι τρία διαφορετικά θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
[vi].- Η Ε.Κ.Τ.
κυριαρχείται απόλυτα από το λόμπι των τραπεζιτών και των μεγάλων αφεντικών του
κεφαλαίου και των πολυεθνικών. Ο προηγούμενος διοικητής της, ο Ζαν Κλωντ Τρισέ,
μόλις έληξε η θητεία του διορίστηκε πρόεδρος του ευρωπαϊκού τομέα της Τριμερούς
Επιτροπής (Trilateral Commission), στην οποία ανήκε και ο έλληνας υποδιοικητής
Λουκάς Παπαδήμος, ο οποίος στον κατάλογο της Τριμερούς Επιτροπής του 2011
εμφανίζεται ως ο ένας από τους τέσσερις εκπροσώπους της στην Ελλάδα. Ο
σημερινός διοικητής Μάριο Ντράγκι υπήρξε διευθυντικό στέλεχος του ευρωπαϊκού
τομέα «του χταποδιού ή της φίρμας» (όπως χαρακτηρίζουν μερικοί την Γκόλντμαν
Σακς).
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook