Του Γιώργου Λεκάκη
Ο «ενδοξότατος» Γαληνός
εγεννήθη στην Πέργαμο (129 – 199 μ.Χ.).
Ήταν ο 2ος
σπουδαιότερος Έλλην ιατρός της Αρχαιότητος (μετά τον Ιπποκράτη τον Κώο).
Το λατινικό του όνομα Cl. < Clarissimus (< κλέος), προκύπτει από το «ενδοξότατος» (και όχι από το... Κλαύδιος, όπως λένε πολλοί - βλ. Κ. Λαμέρα "Γαληνού, Περί Κράσεων", εκδ. Πάπυρος, Αθήνα, 1975, σελ. 3.).
Έγραψε για ανατομία, θεραπευτική,
μαιευτική, οδοντιατρική,οφθαλμολογία, παθολογία, υγιεινή, φαρμακευτική, φαρμακολογία,
φυσιολογία, χειρουργική. Παρασκεύαζε ο ίδιος πολυσύνθετα φάρμακα, που είναι
γνωστά ως «γαληνικά» - «γαληνική φαρμακευτική». Σώζονται περίπου 100 μελέτες
του. Πολλές έχουν χαθεί. Το
βιολογικό του δόγμα - ο «γαληνισμός» - επεκράτησε στην ιατρική και μετά τον
Μεσαίωνα, σε Ευρώπη και αραβικό κόσμο, πάνω από 14 αιώνες, τόσο, που οιαδήποτε
παρατήρηση ήταν αντίθετη με την διδασκαλία του Γαληνού, απερρίπτετο!..
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τον ΓΑΛΗΝΟ, ΕΔΩ.
Εργογραφια:
Τέχνη ιατρική(*) - Ars Medica
Προτρεπτικός επ΄ ιατρικήν
Περί της αρίστης
διδασκαλίας - De optima doctrina
Ότι άριστος ιατρός
και φιλόσοφος
Υγιεινών λόγος - De sanitate tuenda libri IV
Περί κράσεων - De temperamentis libri III
Περί φυσικών
δυνάμεων
Περί ευχυμίας και
κοκακοχυμίας - De rebus boni malique quod
Ότι ταις του
σώματος κράσεσιν αι της ψυχής δυνάμεις έπονται
Περί διαφοράς
νοσημάτων - De morborum differentis
Περἰ αφροδισίων - De venereis
Περί χρήσεως μορίων
- De usu partium
Περί χρείας σφυγμών
- De usu pulsum
Περί χρείας αναπνοής - De utilitate respirationis
Περί σπέρματος - De semine libri II
Περί ευεξίας - De bono habitur liber
Περί μυών ανατομής
Περί φλεβοτομίας
προς Ερασίστρατον
Περί αρίστης κατασκευής του σώματος - De optima
corporis nostri constitutione
Περί φλεβών και
αρτηριών ανατομής
Περί νεύρων
ανατομής
Περί μήτρας
ανατομής - De uteri dessictione
Περί κυουμένων
διαπλάσεως (εμβρύων)- De foetuum formatione libely
Περί ανατομικών
εγχειρήσεων
Περί μελαίνης χολής
- De atra bile
Περί λεπτενούσης
διαίτης - De victu attenuanta
Περί οσφρήσεως οργάνων - De instrumento odoratus
Περί οστών τοις εισαγομένοις - De ossibus ad tirones
Περί πτισάνης(**) (περί
συνταγής και δόσεως χυλού εκ κριθής) - De
ptisina
Insomnis Dignotione Libelis (το όνειρο ως αντανάκλαση των βασάνων του σώματος)
κ.ά.
Άλλες εκδόσεις:
Τα «Άπαντά» του [Galenou Apanta], εκυκλοφόρησαν το 1538: «Έργα», 4 τ., Βασιλεία.
“Les six principavx livres de la therapevtiqve” de Claude Galien, avec
le deuxieme de l’ art curatoire a Glaucon. Le tout reueu & corrige de
nouveau, Λυών, par tibavlt Payan,
1558.
ΓΑΛΗΝΟΥ «ΠΕΡΙ ΔΙΑΓΝΩΣΕΩΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΝ ΕΚΑΣΤΟΥ ΨΥΧΗ ΙΔΙΩΝ ΠΑΘΩΝ». Galeni aureolus libellus: quomodo quis & dinoscat & sanet proprios animi sui assectus: ex emendatione accurata Ioannis Caselli. Helmaestadii, In academia IULIA, apud Iacobum Lucium, 1592. Σήμα 8o, σελ. 8 χ.α.+25+2 χ.α.+1λ. και 8 χ.α.+61+19 χ.α. Σπάνιο βιβλίο.
“In aphorismos Hippocratis commentaria” («Σχόλια στους αφορισμούς του Ιπποκράτους»),
από τον Adr. Toll, μτφρ. Ant. Foesius και Gul. Plantius, Λούγδουνον, Lugduni Batavorum, ex afficina Io, Maire, 1633.
«Opera Omnia», βιβλία I, V, X, XI, XIII, XIV, XVIII, XIX., εκδ. Kuhn, 1827-1828.
Τέλος,
Με το όνομά του ("ΓΑΛΗΝΟΣ") εκδιδόταν "ΙΑΤΡΙΚΟΝ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑ" κατά Σάββατον εκδιδόμενον υπό των ιατρών Α. Γεωργαντά, Σ. Σκιαδαρέση, Ν. Μάκκα, Ν. Δελλαπόρτα. Το α΄ τεύχος εκυκλοφόρησε εν Αθήναις, Ν. Γ. Πάσσαρης, το 1879. Σε σχήμα 8ο, σελ. η΄ + 416.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης "Ελληνικη Βιβλιογραφια". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.2.2021.
(*) "Τῆς ἰατρικῆς ἐστιν εἴδη πέντε· ἡ μὲν φαρμακευτική͵ ἡ δὲ χειρουργική͵ ἡ δέδιαιτητική͵ ἡ δέ νοσογνωμονική͵ ἡ δὲ βοηθητική· ἡ μἐν φαρμακευτική διά φαρμάκων ἰᾶται τὰς ἀρρωστίας, ἡ δὲ χειρουργικὴ διά τοῦ τέμνειν καὶ καίειν ὑγιάζει͵ ἡ δὲ διαιτητικὴ διά τοῦ διαιτᾶν ἀπαλλάττει τῆς ἀρρωστίας͵ ἡ δὲ νοσογνωμονική διὰ τοῦ γνῶναι τὸ ἀρρώστημα͵ ἡ δὲ βοηθητική διά τοῦ βοηθῆσαι εἰς τὸ παραχρῆμα ἀπαλλάττει τῆς ἀλγηδόνος." - Αριστοτέλης, Περί διαιρέσεων (De divisiones).
(**) Η πτισάνη ήταν / είναι χυλός από κριθάρι.
By Cl. Bubb / ISAW
This lecture will take place online; a Zoom link will be provided via email to registered participants. Registration is required HERE.
This lecture is given in conjunction with ISAW's exhibition The Empire’s Physician: Prosperity, Plague, and Healing in Ancient Rome.
Claire Bubb received her A.B. in Classics: Greek and Latin from Brown University in 2006 and her Ph.D. in Classical Philology from Harvard University in 2014 with a dissertation considering the audience of Galen’s On Anatomical Procedures. She was subsequently a Visiting Assistant Professor at ISAW and a Faculty Fellow at the NYU Department of Classics.
Her research interests center on medicine and the biological sciences in the Greco-Roman world, with a particular focus on Galen and Aristotle. She is now finishing a book entitled Dissection in Classical Antiquity: A Social and Medical History, which traces both the social history of the practice and the associated anatomical literature. Her current projects include two further monographs, one addressing the topic of digestion in Greek and Roman medical and philosophical thought, the other on the prevalence of scientific knowledge among laymen in the 1st and 2nd centuries A.D. She also focuses on Aristotle’s biology, especially in relation to his views on the heart and vascular system, with articles on the subject appearing in Apeiron (‘The Physiology of Phantasmata in Aristotle: Between Sensation and Digestion’), Classical Quarterly (‘Blood Flow in Aristotle’), and Sudhoffs Archiv (‘Hollows in the Heart: A Lexical Approach to Cardiac Anatomy in Aristotle’). Her other interests include the literature and society of the high Roman Empire, ancient education, animals, and the social history of science.
Recent talks include ‘The Movement of Fluids in Hippocratic Places in Man and the Egyptian Vessel System’ (Ancient Egyptian Scientific Literature in the Papyrus Carlsberg Collection, Copenhagen 2018), ‘Galen: Text Production and Authority’ (Society for Classical Studies Annual Meeting, Boston 2018), ‘Blood Flow in Aristotle’ (London Ancient Science Conference, London 2017), and ‘Medicine and the Humanities from Ancient to Modern: The Varied Fortunes of Galen’ (ISAW Faculty Lecture, 2017).
Recent teaching includes graduate seminars on Sciences and Intellectual Life in the Second Century AD (with Alexander Jones), Food and Diet in Greco-Roman Antiquity, and The Hippocratic Corpus. She also teaches The Body in the Ancient Mediterranean in the NYU College Core Curriculum on a recurrent basis.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook