Νοτιανατολικά του χωριού
Αμαξάδες, στο κάμπο που βρίσκεται το στενότερο κομμάτι γης ανάμεσα στην
οροσειρά της Ροδόπης και τα παράλια του Θρακικού πελάγους και δίπλα στο σημείο
οπού ανταμώνει ο ποταμός Κόσυνθος με το βορειότερο σημείο της Βιστονίδας λίμνης,
σώζονται τα ερείπια μίας σημαντικής οχυρωμένης πόλης που στο παρελθόν αποτέλεσε
κομβικό σταθμό της Εγνατίας οδού αλλά και σημαντικό λιμάνι, καθώς η σημερινή
λίμνη ήταν τότε ενωμένη με τη θάλασσα.
Από τα Γεωγραφικά του
Στράβωνος και συγκεκριμένα στην περιγραφή της Θρακικής ακτής του βορείου
Αιγαίου, πληροφορούμαστε ότι μεταξύ Αβδήρων και Ίσμαρου, υπάρχει η Βιστονίδα
λίμνη όπου βρισκόταν κατά την αρχαιότητα το «βασίλειο» (ανάκτορο) του Διομήδη,
που ονομαζόταν εξαιτίας της φυσικά οχυρής του θέσεως «Κρατερά κώμη». Η σύνδεση
του Ηρακλή με την πόλη των Αβδήρων και την περιοχή της Βιστονίδας λίμνης
(σημερινή Ροδόπη) αποτελεί στοιχείο του μύθου με γεωγραφικό προσδιορισμό. Η
μνημειώδεις αναφορά του μυθικού Ήρωα από τον Έλληνα γεωγράφο αποδεικνύει την
επιρροή του Μυθικού αυτού προσώπου στους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής από
το απώτατο παρελθόν.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τον ΝΟΜΟ ΞΑΝΘΗΣ, ΕΔΩ.
Σύμφωνα με την Ελληνική
παράδοση, στο μέρος αυτό βρισκόταν το βοσκοτόπι που έβοσκαν οι μυθικοί
ανθρωποφάγοι ίπποι του Βασιλιά των Βιστόνων της Θράκης, Διομήδη, υιού του θεού
Άρη. Τα ανθρωποφάγα ζώα διέθεταν χάλκινους σιαγόνες και ήταν συνεχώς δεμένα με
σιδερένιες αλυσίδες. Ο Διομήδης τους έριχνε για τροφή κάθε άτυχο ξένο που
ναυαγούσε στην ακτή του βασιλείου του. Κάποιες πηγές διασώζουν και τα ονόματα
των όντων αυτών: Πόδαγρος, Λάμπων, Ξάνθος και Δήμος. Υπάρχει επίσης μύθος,
σύμφωνα με τον οποίο από τα άλογα αυτά προέρχονταν τα άλογα του Μεγάλου
Αλεξάνδρου.
Ο Ευρυσθέας ανέθεσε στον
Ηρακλή τον όγδοο από τους δώδεκα άθλους του, που ήταν να αιχμαλωτίσει τα
τρομερά και άγρια άλογα των Βιστόνων. Ο Ηρακλής, παίρνοντας μαζί του ορισμένους
συντρόφους του, ξεκίνησε για τη Θράκη, όπου και κατόρθωσε με ευκολία να
εξουδετερώσει τους υπηρέτες του Διομήδη και να επιτύχει τον άθλο του. Από τον
Στράβωμα μαθαίνουμε ότι, οι σύντροφοι του Ηρακλή αντιμετώπισαν τον πολυάριθμο
στρατό των Θρακών, όπου και αρχικά ηττήθηκαν. Ο Ηρακλής γνώριζε ότι η γύρω
πεδιάδα ήταν χαμηλότερη από την στάθμη της θάλασσας και γι αυτό το λόγο
κατάφερε να ανατρέψει το χαμένο έδαφος δημιουργώντας ένα αυλάκι που μετέφερε το
νερό από τη θάλασσα για να πλημυρίσει τη πεδιάδα. Αυτό το γεγονός ανάγκασε τους
στρατιώτες του Διομήδη να τραπούν σε φυγή προκειμένου να μην πνιγούν (Στράβ.
7α.1.43). Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί ότι ο ημίθεος Ήρωας εκτός από
τη φυσική του δύναμη, κατέχει προηγμένες γνώσεις υδραυλικής-μηχανικής και αυτό
επιβεβαιώνεται σε κάποιους από τους άθλους του, όπως επίσης το όνομα του
συνδέεται ακόμα με την εξαφάνιση των Μινύων και του πολιτισμού τους ύστερα από
την καταστροφή των έργων από τον Θηβαίο Ηρακλή (Στο μεγαλύτερο υδραυλικό έργο
της αρχαιότητας και στο Μαντείο των ελών από: Καθηγητή Γεωλογίας Dr.rer.nat.
Μαριολάκο Drs Γεωλογίας Ι. Μπαντέκα Υπεύθυνο ΚΠΕ Στυλίδας Ε. Μαρκατσέλ, Σελ
33).
 |
| Ο ποταμός Κόσυνθος. Φωτ.: Απ. Τσακρίδης / ΘΡΑΚΟΛΟΓΙΟΝ / ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ. |
Αν και δεν έχει γίνει καμία
ανασκαφική συστηματική έρευνα μέχρι σήμερα στη θέση αυτή, γνωρίζουμε ότι από τα
Ρωμαϊκά χρόνια η περιοχή αποτελούσε σταθμό της Εγνατίας οδού με το όνομα
«STABULO DIOMEDIS» που σημαίνει «ΣΤΑΒΛΟΙ ΔΙΟΜΗΔΟΥΣ».
Η πόλη οχυρώνεται για πρώτη
φορά τον 5ο αιώνα και παίρνει το όνομα ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥΠΟΛΙΣ, όπως αναφέρεται από τον
ιστορικό Προκόπιο, τον 6ο αιώνα. Το όνομα αυτό, πρέπει να δόθηκε από τον
Αυτοκράτορα Αναστασίου Α’ (το 491 με 518). Σύμφωνα με τον ίδιο συγγραφέα ο
Ιουστινιανός πραγματοποίησε τη κατασκευή ενός μακρού τείχους, μήκους 4 χλμ. που
ξεκινούσε από τη ΝΔ γωνία του περιβόλου και έφθανε ως και στους πρόποδες της
Ροδόπης, ελέγχοντας έτσι την κίνηση πάνω στην Εγνατία οδό ενώ ταυτόχρονα
λειτουργούσε και ως υδραγωγείο μεταφέροντας νερό στην πόλη. Η πόλη
μετονομάζεται σε ΠΕΡΙΘΩΡΙΩΝ και μένει με την ονομασία αυτή μέχρι τα χρόνια της
Οθωμανικής κυριαρχίας, όπου το φρούριο παίρνει την ονομασία «Μπουρού Καλέ» που
σημαίνει το κάστρο της Μπουρούς που ήταν το Τούρκικο όνομα της Βιστονίδος. Η
πόλη εγκαταλείπεται περί τα τέλη του 18ου αιώνα χωρίς να είναι γνωστός ο λόγος
παρακμής της, αλλά ίσως έχει να κάνει με τον αποκλεισμό της Βιστονίδας από τη
θάλασσα λόγω προσχώσεων και έτσι την αχρήστευση του λιμανιού.
Το 1973 η αρχαιολογική
υπηρεσία προχώρησε σε περίφραξη του αρχαιολογικού χώρου. Αποτέλεσμα της περίφραξης
ήταν η παρεμπόδιση της βόσκησης και σε συνδυασμό με την έλλειψη ενδιαφέροντος,
ο χώρος εγκαταλείφθηκε με αποτέλεσμα να καλυφθεί ολοσχερώς από την οργιαστική
βλάστηση.
Δυστυχώς οι τελευταίοι που
μνημονευσαν το μέρος με τον ημίθεο Ήρωα, τον θρυλικό Βασιλέα των Βιστόνων και
τα άγρια ανθρωποφάγα άλογα, ήταν οι Ελληνότροποι Ρωμαίοι της Θράκης.
Σήμερα, το μέρος έχει
εγκαταλειφθεί ολοσχερώς και δεν υπάρχει καμία αναφορά στο πέρασμα του
δημοφιλέστερου μυθικού Έλληνα Ήρωα του κόσμου. Η Περιφέρεια ή ο Δήμος Ιάσμου
δεν έχει εκμεταλλευτεί τουριστικά την προβολή ούτε των άγριων θρακικών ίππων
που συνδέονται με το πλούσιο μακραίωνο παρελθόν αυτού του τόπου. Οι σημερινές
αγέλες αλόγων γεννήθηκαν σε άγριες συνθήκες, ζουν στα Θρακικά βουνά ελεύθερες
και ανακαλύπτουν την καταγωγή τους, στην πρότερη άγρια κατάσταση. Το ένστικτο
καθοδηγεί αυτή την ελεύθερη διαβίωση και ανασύρει την αρχέγονη μνήμη τους,
εντελώς απείραχτη και αναλλοίωτη από την μακραίωνη δουλεία.
Όταν μάθουμε και ερευνήσουμε την ιστορία και τον πολιτισμό του τόπου μας, μόνον τότε θα τον αγαπήσουμε πραγματικά.
ΠΗΓΕΣ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 15.7.2021.
ΥΠΕΠΘ ΔΗΜΟΣ ΣΤΥΛΙΔΑΣ ΚΕΝΤΡΟ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΥΛΙΔΑΣ - ΓΕΩΜΥΘΟΛΟΓΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ
ΥΛΙΚΟ, Κ.Π.Ε. ΣΤΥΛΙ∆ΑΣ, ΙΟΥΝΙΟΣ 2008.
Στράβ. 7α.1.43, εκδ. Meineke,
A. Strabonis Geographica, 1877 (α' έκδοση) - 1969 (ανατύπωση), Teubner, Λειψία (α'
έκδοση) – Akademische Druck und Verlagsanstalt, Γκρατς / Graz (ανατύπωση).
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook