Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΟΥΣΜΑΝΗΣ ήταν
ένας πυρηνικός επιστήμονας παγκόσμιας ακτινοβολίας και παραδοχής. Ο κορυφαίος
της σύγχρονης Ελλάδας. Είναι αυτός που άγγιξε το βραβείο Νόμπελ Φυσικής, αλλά
λόγω της νεαρής ηλικίας και του πρόωρου θανάτου του, δεν το κατέκτησε - ή δεν
του εδόθη - αν και δικαιωματικά το άξιζε, γιατί η ποιότητα των εκπληκτικών του
ανακαλύψεων, είχαν επάνω τους τη σφραγίδα της διάνοιας.
Πρόκειται για μια από τις πιο
χαρισματικές φύσεις, που πέρασαν από τον κόσμο του 20ου αιώνα. Ποιητικός,
δυναμικός, φιλοσοφικά συνεσταλμένος. Με απέραντη αγάπη για την ανθρωπότητα,
συχνά έλεγε: ΄΄Οι απεριόριστες δυνάμεις της φύσης, πρέπει πάντα να χρησιμοποιούνται
μόνο, για το καλό της φύσης, πρέπει πάντα να χρησιμοποιούνται μόνο, για το καλό
της ανθρωπότητας και ποτέ για τον όλεθρό της΄΄.
Είναι αυτός που συγκλόνισε το
περιβάλλον του, που το αποτελούσε η αφρόκρεμα της παγκόσμιας σκηνής. Από τους
περίφημους νομπελίστες καθηγητές των Αμερικανικών Πανεπιστημίων, έως τον
Πρόεδρο των Η.Π.Α. Αϊζενχάουερ και τη βασίλισσα της Ελλάδας Φρειδερίκη.
Ήταν αυτός που έλαμψε ως
πρωινός αστέρας κι έπειτα χάθηκε μέσα στην νηνεμία της επιστήμης. Έμειναν όμως
οι απαστράπτουσες έρευνές του και τα ψήγματα της κοσμιότητάς του, αυτά που
στολίζουν τα 37 πρόωρα χρόνια του.
Ήταν ένας εκρηκτικός
οραματιστής, με απρόβλεπτες διαστάσεις, που συνδύαζε εγκεφαλικά τη θεωρία με
την πράξη και την πράξη μ' ένα νέο αποτέλεσμα ΄΄ανατρεπτικής ετυμηγορίας΄΄
προκαλώντας την επιστήμη της εποχής του.
Ήταν συνάμα κι ένα πνευματικό
ορόσημο, που είχε έντονη ανθρωπιστική φιλοσοφία, διακηρύσσοντας: ΄΄Σκοπός μας
είναι τι να δώσουμε στον άνθρωπο κι όχι τι να πάρουμε΄΄.
Ήταν αυτός που είχε ζήσει
στην παιδική του ηλικία, όλες τις αντίξοες συνθήκες ενός Δευτέρου Παγκοσμίου
Πολέμου, κι ενός εμφυλίου.
Ήταν ο βιωματικός επιστήμονας
του ΄΄ιδιοσυγκρασιακού ταπεραμέντου΄΄ και της εξελικτικής ιδεοπρακτικής
άμιλλας. Πήγαινε μπροστά από τη ροή των πραγμάτων. Μπροστά από τ' ΄΄άλογα
θαύματα΄΄ της εποχής του.
Είχε μια ενδοσκοπική υπόσταση
και μια επιβλητική προσωπικότητα. Μάγευε τους συνανθρώπους τους, με την
απλότητα της περήφανης Ελληνικής καταγωγής του και με την υπέροχη διάνοιά του.
Ήταν μια σπάνια εκλεκτική
φύση.
Ήταν ο διαπρεπής επιστήμονας
κι' ερευνητής, ο οποίος με την εμπεριστατωμένη και πρωτοποριακή του εργασία:
΄΄Περί των ηλεκτρονίων αρνητικής ενεργού μάζας΄΄, μια κορυφαία ανακάλυψη του
1958, που πραγματοποίησε στα εργαστήρια της εταιρίας ΄΄R.C.A. στο Princeton των
ΗΠΑ, έβαλε σ' άλλα επίπεδα τη σύγχρονη Φυσική της έδωσε: ΄΄αντίστροφη
ισορροπημένη λογική και γνώση απεριόριστη΄΄.
Την εποχή που ανακοινώθηκε η
ανακάλυψη αυτή, τύχαινε να βρίσκεται στις Η.Π.Α. η βασίλισσα της Ελλάδας
Φρειδερίκη, η οποία όταν συναντήθηκε με τον Πρόεδρο Αϊζενχάουερ, αυτός: ΄΄το
πρώτο που της είπε, ήταν ο απέραντος θαυμασμός, κι η ευγνωμοσύνη που νοιώθει η
ανθρωπότητα για την ανακάλυψη του ωραίου Έλληνα επιστήμονα, Γεωργίου
Δούσμανη΄΄.
Κι η Φρειδερίκη, υπερήφανη
και συγκινημένη, σπεύδει αμέσως να συναντήσει και να γνωρίσει από κοντά ΄΄το
μυθικό 27χρονο πυρηνικό αποτέλεσμα, από την Ελλάδα, που είχε προκαλέσει την
εποχή του΄΄. Κι όταν γίνεται η συνάντηση, αυτός συστήνεται, χαριτολογώντας:
΄΄Γεώργιος Δούσμανης, από την Κουνινά Αιγίου. Σας παρακαλώ! Όπως δήλωνε πάντα
γεμάτος καμάρι και Περηφάνια για την καταγωγή του.
Η Φρειδερίκη, μετά την
επιστροφή της από την Αμερική, επισκέπτεται το Αίγιο, με σκοπό να γνωρίσει από
κοντά τους γονείς και την οικογένεια του διαπρεπούς επιστήμονα. Απλά ντυμένη η
βασίλισσα, κι αγνώριστη στα μάτια των Αιγιωτών, επισκέπτεται το Γυμνάσιο της
πόλης.
Μαζί με μια άλλη κυρία,
απαρατήρητες βρέθηκαν στο γραφείο του Διευθυντή. Κι όταν ανακοινώθηκε ότι στο
Γυμνάσιο βρίσκεται η βασίλισσα της Ελλάδας, τα πάντα πήραν μια απροσδόκητη έως
κωμική αναστάτωση. Το μόνο που ήθελε η Φρειδερίκη, ήταν να την οδηγήσουν στο
σπίτι της οικογένειας Δούσμανη.
Όπως κι έγινε. Όμως η οικογένεια έλειπε στο κτήμα, στο Πετροβούνι Κουνινάς. Μια καλλίγραφη πρόσκληση, με βασιλική υπογραφή, προσκαλούσε τον πατέρα Δούσμανη να επισκεφτεί το παλάτι, για να δεχτεί αυτοπροσώπως τα συγχαρητήρια, για το διαπρεπή γιό του. Όπως κι έγινε.
Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΟΥΣΜΑΝΗΣ,
γεννήθηκε το 1929, στην Κουνινά Αιγίου. - ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για το ΑΙΓΙΟ, ΕΔΩ. Ήταν το πρώτο από τα τέσσερα παιδιά του
αγρότη σταφιδοπαραγωγού Χρήστου και της Φωτεινής Δούσμανη. ... Από τη μητέρα
του είχε γενιά από τους ένδοξους οπλαρχηγούς του 1821: Γιώργο Μωραΐτη, Αργύρη
Παπασταθόπουλο και Αλεξανδρόπουλο. Ήταν αδελφή του εθνομάρτυρα ιερέα και
διανοούμενου του Αιγίου, Θεόδωρου Παπαγεωργίου.
Ο Γιώργος Δούσμανης τελείωσε
το Δημοτικό Σχολείο του χωριού ως παιδί θαύμα ή το "δαιμόνιο" όπως
τον έλεγαν οι δάσκαλοί του.
Σε ηλικία 10 ετών μπήκε στο
8/ταξιο Γυμνάσιο Αιγίου όπου εξέπληξε τους πάντες με τη δύναμη του μυαλού του.
Μαζί με τον Γιώργο Κοντόπουλο (ακαδημαϊκός, αστρονόμος) αποτέλεσαν το φωτεινό
δίδυμο επί μία οκταετία, κατά την οποία άφησαν ίχνη ανεξίτηλα στο Γυμνάσιο
Αρρένων Αιγίου.
Το 1946 εισήχθη πρώτος στην Ιατρική Σχολή του
Πανεπιστημίου Αθηνών όπου και φοίτησε μόνο δύο χρόνια. Οι επιδώσεις του ωστόσο,
ήταν εξαιρετικές προκαλώντας την έκπληξη στον καθηγητή της έδρας κο Χόνδρο, ο
οποίος ομολόγησε ότι δεν του είχε προκύψει άλλος τέτοιος φοιτητής στην
πολύχρονη καριέρα του.
Το 1948 εγκατέλειψε την
Ιατρική και αναχώρησε για σπουδές την Αμερική αφού προηγουμένως είχε κερδίσει σχετικό
διαγωνισμό αλλά και υποτροφία. Εκεί, σε ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια της
Αμερικής (Columbia), αφοσιώθηκε στη μελέτη και την έρευνα ξεχωρίζοντας αμέσως
για το έργο, την ευφυΐα και τον αδαμάντινο χαρακτήρα του.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα
ολοκλήρωσε το Μάστερ και το Διδακτορικό παρουσιάζοντας σπάνιες ικανότητες στην
έρευνα και στις ανακαλύψεις νέων επιστημονικών στοιχείων στη μαγευτική επιστήμη
της Φυσικής, με αθεράπευτο πόθο, να χρησιμοποιηθούν οι δυνάμεις αυτές μόνο για
το καλό της ανθρωπότητας.
Το 1958 ήρθε η μεγάλη
προσωπική ανακάλυψη, τα "ηλεκτρόνια με αρνητική μάζα". Κατά την επίσημη
ανακοίνωση της τόσο σημαντικής ανακάλυψης του ως μέλος πλέον της Ακαδημίας των
Επιστημών, τον κάλεσε ο ίδιος ο Αϊζενχάουερ για να τον γνωρίσει από κοντά και
να τον συγχαρεί προσωπικά.
Στην Ελλάδα, οι καθηγητές του
δέχονταν συγχαρητήρια για το λαμπρό επιστήμονα που συνδύαζε τεράστια μόρφωση,
λαμπρή επίδοση στην έρευνα και ένα σπάνιο χαρακτήρα ήθους και ανωτερότητας, με
επίκεντρο την απεριόριστη αγάπη για τον άνθρωπο.
Το 1962 τον καλούν στην
Ελλάδα ως τον πιο κατάλληλο άνθρωπο για να οργανώσει το "Δημοκρίτειο
Ίδρυμα" και να διδάξει για ένα εξάμηνο στους μεταπτυχιακούς φοιτητές,
μαθήματα ανωτέρας Φυσικής και φιλοσοφία της Επιστήμης, ώστε να στελεχώσουν το
ίδρυμα ερευνών.
Ολόκληρος τότε ο Αθηναϊκός
Τύπος αλλά και ο τοπικός, ασχολήθηκε εκτενώς και για μεγάλο χρονικό διάστημα,
με τον τον λαμπρό επιστήμονα Γιώργο Δούσμανη από το μικρό χωριό της Αιγιάλειας.
Το 1963 η Ακαδημία Αθηνών τον τίμησε με τον "Χρυσό Σταυρό" για την
εξαιρετική προσφορά του στην επιστήμη.
Το Πανεπιστήμιο Πατρών που
βρισκόταν τότε στα πρώτα του βήματα, του ζήτησε να παραμείνει στην Ελλάδα
προσφέροντάς του μία θέση στο Πανεπιστήμιο. Αρωγός σε αυτή τη προσπάθεια του
Πανεπιστημίου Πατρών στάθηκε και ο Γιώργος Κοντόπουλος που διατηρούσε άριστες
σχέσεις με τον Γιώργο Δούσμανη.
Και ο ίδιος όμως έβλεπε
θετικά μία τέτοια εξέλιξη καθώς, όπως έλεγε, ήθελε τα παιδιά του να μεγαλώσουν
στην Ελλάδα. Έτσι, αποφάσισε να ολοκληρώσει τον κύκλο των ερευνών του στην
Αμερική και να επιστρέψει στην πατρίδα μέχρι τα Χριστούγεννα του 1966.
Δυστυχώς, ο θάνατος τον
πρόλαβε στην Αμερική στις 9 Δεκεμβρίου.
Υπάρχουν πολλές εκδοχές
σχετικά με τον πρόωρο όσο και περίεργο θάνατο του Γ. Δούσμανη και μία από αυτές
επιμένει πως η αμερικανική κυβέρνηση όταν δεν μπόρεσε να τον πείσει να
παραμείνει και να συνεχίσει να προσφέρει τις υπηρεσίες του σε αυτήν, απλά δεν
επέτρεψε τη "φυγή" του στην Ελλάδα. Άλλωστε ήταν μια εποχή που ο
ψυχρός πόλεμος ήταν στο ζενίθ του και ο Αιγιώτης Επιστήμονας υπερπολυτιμος νους
για να τον αφήσουν να φύγει
Μέχρι και σήμερα πάντως ,
όπως πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις δεν έχουν υπάρξει στοιχεία που να ρίχνουν
φως .
Λίγο καιρό μετά το θάνατο του
Γ. Δούσμανη, δύο συνεργάτες του έλαβαν το βραβείο Νόμπελ της Φυσικής.
• Ο Γ.Δούσμανης νυμφεύτηκε μια
εκλεκτή φοιτήτρια Ολλανδικής καταγωγής, η οποία τον στήριξε αλλά και του
συμπαραστάθηκε ως το τέλος. Μαζί απόκτησαν τρία παιδιά.
Ο μικρότερος γιος του ανέλαβε
να συνεχίσει ότι άφησε στη μέση ο πατέρας του και είναι σήμερα γιατρός
ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Μανχάταν.
Όταν οργάνωσε τον
"Δημόκριτο" στην Ελλάδα και τον ρώτησαν πόσα σκοπεύει να ζητήσει για
τις υπηρεσίες αυτές, περίπου τους επέπληξε λέγοντας, "μα πως σκέπτεστε
έτσι; Σκοπός του ανθρώπου είναι τι θα προσφέρει στον συνάνθρωπό του και στη
πατρίδα του όχι τι θα εισπράξει".
Ο Γ. Δούσμανης όχι μόνο δεν
έλαβε καμία αμοιβή για τις υπηρεσίες του στο Ίδρυμα αλλά ακόμη και τα προσωπικά
του έξοδα κατά τη διαμονή του στην Αθήνα, τα κάλυψε ο ίδιος! Ο Γεώργιος
Δουσμανης έφυγε από τη ζωή εντελώς ξαφνικά στην Αμερική στις 9 Δεκεμβρίου 1966
σε ηλικία 37 ετών!! ΄΄
Ηταν κάτοχος ανυπέρβλητης
προσωπικής μορφώσεως. Τεράστιας διεισδυτικής λογικής. Κι' εξαίσιας πραγμάτωσης
της ερευνητικής εργασίας. Έχει χαρακτήρα σπάνιο. Ήθος, σεμνότητα και μια
ευδιάκριτη λυρική ευγένεια.
Ήταν ένας πραγματικός Έλληνας!!!
ΠΗΓΕΣ: εφημ. Αιγίου «Φιλόδημος», ΚΟΥΝΙΝΑ. Π. Αργυρόπουλος. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.7.2021.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook