Του αθλητικογράφου Ανδρέα Γ. Λεκάκη
Με τις πολλές σημαντικές
διακρίσεις της στις προηγούμενες Ολυμπιάδες, η Φινλανδία είχε αρχίσει να αποκτά
μια σπουδαία αθλητική παράδοση και το 1952 ήρθε η ώρα να διοργανώσει για πρώτη
φορά τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην πρωτεύουσά της, το Ελσίνκι, το οποίο ήταν να
φιλοξενήσει τη διοργάνωση του 1940 σαν δεύτερη επιλογή μετά το Τόκιο, αλλά το
ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου δεν το επέτρεψε.
Η Ολυμπιάδα αυτή πέρασε
στην ιστορία ως μία άψογη οργανωτικά, με τους Φινλανδούς να δέχονται τα
συγχαρητήρια όλων για τις εξαιρετικές εγκαταστάσεις τους, το φίλαθλο πνεύμα και
την κουλτούρα τους. Στη διοργάνωση του Ελσίνκι πήραν μέρος 69 χώρες (νέο
ρεκόρ), ανάμεσά τους αυτή τη φορά και η Γερμανία αλλά και η Ιαπωνία που είχαν
αποκλειστεί από τους προηγούμενους Ολυμπιακούς λόγω των όσων τραγικών γεγονότων
προκάλεσαν στον πόλεμο. Στα αξιοσημείωτα επίσης το γεγονός πως πήραν μέρος μετά
από 40 χρόνια και οι Σοβιετικοί, οι οποίοι όμως αρχικά δεν επέτρεψαν στην
Ολυμπιακή Φλόγα να περάσει από τη χώρα τους και στη συνέχεια απαγόρευσαν στους
αθλητές τους να μείνουν στο Ολυμπιακό χωριό. Οι τελευταίοι έμειναν τελικά σε
έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο όπου βρίσκονταν αθλητές των ανατολικών χωρών, με
το ψυχροπολεμικό κλίμα ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση να κάνει έντονα την εμφάνισή
του όπως γίνεται κατανοητό σε αυτούς τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Παρ΄ όλα αυτά, το ιδιαίτερα
ζεστό και φιλικό κλίμα που επικρατούσε σε εκείνη την Ολυμπιάδα βοήθησε στο να
αναπτυχθούν δυνατές φιλίες μεταξύ των αθλητών και να ξεπεραστούν οι όποιες
διαφορές, ενώ όπως αναφέρεται εξαιρετική ήταν και η συμπεριφορά των διαιτητών
και των κριτών των αγώνων, που συνέβαλε και αυτή στην ανάπτυξη του Ολυμπιακού
Πνεύματος.
Η τελετή έναρξης έγινε
παρουσία 72.000 θεατών στο Ολυμπιακό Στάδιο του Ελσίνκι, οι οποίοι βρέθηκαν
εκεί για να δουν από κοντά το ξεκίνημα της μεγάλης γιορτής του αθλητισμού παρά
την καταρρακτώδη βροχή που έπεφτε. Η Ολυμπιακή Φλόγα έφτασε αεροπορικώς από την
Κοπεγχάγη για να μην περάσει από τις χώρες που είχαν εμπλακεί στον πόλεμο και
τελευταίος την έφερε στο στάδιο ο θρύλος του φινλανδικού αθλητισμού, ο εννιά
φορές χρυσός Ολυμπιονίκης Παάβο Νούρμι, ο οποίος άναψε το βωμό. Ένας άλλος
σπουδαίος Φινλανδός αθλητής, ο χρυσός μαραθωνοδρόμος στην Αμβέρσα το 1920 Χάνες
Κολεμάινεν, άναψε μια δεύτερη φωτιά στον πύργο του σταδίου, ο οποίος είχε ύψος
72,71 μ., η ακριβής απόσταση που έριξε το ακόντιο ο χρυσός Ολυμπιονίκης του
1932, Μάτι Γιάρβινεν.
Στη διοργάνωση αυτή έσπασαν
τα περισσότερα παγκόσμια ρεκόρ στην ιστορία και οι Ολυμπιακοί του Ελσίνκι
κατείχαν την πρωτιά αυτή έως και το 2008 και τους Ολυμπιακούς στο Πεκίνο. Για
μια ακόμη φορά οι Αμερικανοί αναδείχθηκαν πρώτοι σε χρυσά (40) αλλά και
γενικότερα σε μετάλλια (76), με τους Σοβιετικούς πάντως να ακολουθούν από κοντά
κερδίζοντας συνολικά 71. Οι διοργανωτές Φινλανδοί πανηγύρισαν 22.
Εμίλ Ζάτοπεκ, η ατμομηχανή
Το άστρο του Τσεχοσλοβάκου
Εμίλ Ζάτοπεκ, της “ατμομηχανής” όπως ήταν το παρατσούκλι του, είχε αρχίσει να
λάμπει από την Ολυμπιάδα του 1948, όταν κέρδισε χρυσό μετάλλιο στα 10.000 μ.
και αργυρό στα 5.000 μ. Τέσσερα χρόνια αργότερα στο Ελσίνκι μεγάλωσε το μύθο
του και έγραψε το όνομά του με χρυσά γράμματα στην ιστορία των Αγώνων. Επί
φινλανδικού εδάφους, ο Ζάτοπεκ επαναλαμβάνει την επιτυχία του στα 10.000 μ.,
αναδεικνύεται πρώτος και στα 5.000, ενώ κατακτά το χρυσό και στο μαραθώνιο
χωρίς να έχει τρέξει ποτέ πιο πριν, κάνοντας μάλιστα παγκόσμιο ρεκόρ με χρόνο 2
ώρες, 23 λεπτά και 3 δευτερόλεπτα! Είναι ο μοναδικός αθλητής που κερδίζει και
τις τρεις αυτές κούρσες στην ίδια διοργάνωση!
Το να καταρρίπτει ρεκόρ
ήταν άλλωστε η αγαπημένη συνήθεια του Ζάτοπεκ, αφού έγινε ο και ο πρώτος που
περνάει κάτω από το όριο των 29 λεπτών στα 10.000 μ., σε ένα αγώνισμα στο οποίο
πέντε φορές έσπασε το ρεκόρ κόσμου!
Στους Ολυμπιακούς του
Ελσίνκι ο Ζάτοπεκ είχε έναν ακόμη λόγω να αισθάνεται χαρούμενος, μιας και η
σύζυγός του, Ντάνα Ζατόπκοβα, κέρδισε κι αυτή χρυσό μετάλλιο στο ακόντιο με
επίδοση 50.47. Έτσι έγιναν το μοναδικό ζευγάρι με 4 χρυσά μετάλλια σε μια
Ολυμπιάδα! Μετά τις σπουδαίες αθλητικές του επιτυχίες, ο Ζάτοπεκ διορίστηκε στο
στρατό της χώρας του και είχε το βαθμό του συνταγματάρχη, ωστόσο η κριτική που
άσκησε στην κυβέρνηση έφεραν την καθαίρεσή του το 1968 και ο ίδιος κατέληξε να
δουλεύει σε ένα ορυχείο ουρανίου. Ο ίδιος ωστόσο αποκαθίσταται το 1975.
-Ο Μπομπ Ματάιας, που σε
ηλικία μόλις 17 ετών είχε πάρει χρυσό στην προηγούμενη Ολυμπιάδα του Λονδίνου
στο δέκαθλο, επανέλαβε την επιτυχία αυτή και στο Ελσίνκι, κάνοντας παγκόσμιο
ρεκόρ με 7.580 βαθμούς! Αξίζει να σημειωθεί πως όταν σταμάτησε το στίβο έγινε
ηθοποιός και έπαιξε μόνο σε μια ταινία, η οποία είχε θέμα τους πρώτους
σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας και ο ίδιος υποδύθηκε τον… Σπύρο Λούη!
-Παγκόσμιο και ολυμπιακό
ρεκόρ έκανε στο τριπλούν ο Βραζιλιάνος Αντεμάρ Φερέιρα ντα Σίλβα, κερδίζοντας
το χρυσό μετάλλιο με επίδοση 16.22.
-Ο Αμερικανός Μπομπ
Ρίτσαρντς πήρε χρυσό στο άλμα επί κοντώ με επίδοση 4.55. Είχε το παρατσούκλι
“ιπτάμενος ιερέας” γιατί ήταν καθηγητής θεολογίας στο Πανεπιστήμιο της
Καλιφόρνια.
-Στην κολύμβηση κυριάρχησαν
οι ΗΠΑ στους άνδρες και η Ουγγαρία στις γυναίκες, με τις δύο χώρες να μετρούν
από 4 μετάλλια.
-Στην άρση βαρών είχαμε
άλλη μια μεγάλη μάχη ΗΠΑ-Σοβιετικής Ένωσης (4-3 τα χρυσά μετάλλια), ενώ
καταρρίφθηκαν τα ολυμπιακά ρεκόρ και στις επτά κατηγορίες.
-Τρομερή παρουσία από τον
Βίκτορ Τσουκάριν της Σοβιετικής Ένωσης στη γυμναστική, ο οποίος πανηγύρισε 4
χρυσά (ολ-αράουντ, άλμα, ίππος και σύνθετες ασκήσεις στο ομαδικό) και 2 αργυρά
μετάλλια (δίζυγο και κρίκοι).
-Επτά μετάλλια κατέκτησε
συνολικά στην ενόργανη η Μαρία Γκοροκόφσκαγια από τη Σοβιετική Ένωση, εκ των
οποίων δύο χρυσά και πέντε ασημένια. Ο αριθμός αυτός είναι ρεκόρ για αθλήτρια
σε μία διοργάνωση, ένα ρεκόρ που ισοφαρίστηκε στους φετινούς (2021) Ολυμπιακούς
του Τόκιο από την Αυστραλέζα κολυμβήτρια Έμμα ΜακΚίον.
 |
| Στους Ολυμπιακούς του 1952 κόπηκε το πρώτο ολυμπιακό νόμισμα του κόσμου! |
-Η Ελλάδα έστειλε 54
αθλητές στο Ελσίνκι, με σημαντικότερες διακρίσεις αυτές των Γιάννη Κούτση στη
σκοποβολή και Αντώνη Γεωργούλη στην ελληνορωμαϊκή πάλη. Αμφότεροι κατέλαβαν την
έκτη θέση.
 |
| Εισιτήριο των Ολυμπιακών του 1952, για τον για τον ποδοσφαιρικό Αγώνα Γερμανίας - Σουηδίας, για την 3η θέση. |
Η μεγάλη των Μαγυάρων σχολή
στο ποδόσφαιρο
Στο ποδοσφαιρικό τουρνουά
νικητές αναδείχθηκαν οι Ούγγροι, οι οποίοι έφτασαν μέχρι το χρυσό μετάλλιο
διαθέτοντας μια καταπληκτική ομάδα η οποία για χρόνια εντυπωσίαζε τους φίλους
του ποδοσφαίρου. Οι Μαγυάροι πήραν μέρος με όλα τους τα αστέρια εκείνης της
εποχής, όπως τον Πούσκας, τον Κόκτσις, τον Χιντεγκούτι, τον Μπόζικ, τον Λόραντ,
τον Γκρόσιτς, τον Λάντος και τον Μπούνταϊ. Διέλυσαν στα ημιτελικά τη Σουηδία με
6-0 και στον τελικό νίκησαν με 2-0 τη Γιουγκοσλαβία. Για πολλούς εκείνη
παραμένει ως σήμερα η κορυφαία ποδοσφαιρική ομάδα που εμφανίστηκε σε
Ολυμπιακούς Αγώνες. Ένα χρόνο αργότερα, η Ουγγαρία θα γινόταν η πρώτη ομάδα που
νικά την Αγγλία στο “Γουέμπλεϊ” με εκείνο το ιστορικό 3-6, ενώ το 1954 στο
Μουντιάλ της Ελβετίας θα έφτανε ως τον τελικό, γνωρίζοντας την ήττα από τη
Δυτική Γερμανία, σε ένα θρίαμβο για τα “πάντσερ” ο οποίος καλύφθηκε από αρκετές
σκιές…
-Οι Ούγγροι πήραν χρυσό
μετάλλιο και στην υδατοσφαίριση, ενώ οι ΗΠΑ κυριάρχησαν στο μπάσκετ ως συνήθως.
-Οι Φινλανδοί, ως ένδειξη
σεβασμού στην Ελλάδα και στη χώρα που “γέννησε” τους Ολυμπιακούς Αγώνες, ύψωσαν
τη γαλανόλευκη σημαία στο Ολυμπιακό τους χωριό.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.5.2021.
Βιβλιογραφία:
Μιχαηλίδης Τ. «Μεγάλη
Εγκυκλοπαίδεια του Αθλητισμού», εκδόσεις Τ. Δρακόπουλου, 1961
Billioud J.-M. «40 Πρωταθλητές των Ολυμπιακών Αγώνων», εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ, 2020.
Νάτσιος Αντ. «Ένας
αιώνας Ολυμπιακοί Αγώνες», 1997
Συρράκος Κ. “Ολυμπιακοί Αγώνες: Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα”, εκδόσεις “ΕΥΡΩΤΥΠ Α.Ε.”,
1984
“Αρχαίοι και σύγχρονοι
Ολυμπιακοί Αγώνες”, εκδόσεις “Promote”,
1972
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook