Του Κώστα Καρκανιά,
Γ ΜΕΡΟΣ
Γ1. ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Αυτή την στιγμή η Ελληνική
Γλώσσα διδάσκεται στην Ελλάδα σε ξένους, που πληρώνουν δίδακτρα από ιδιωτικά
κέντρα αλλά και Πανεπιστήμια. Επίσης διδάσκεται σε μετανάστες, που δεν
πληρώνουν δίδακτρα, από δήμους ή ΜΚΟ με χρηματοδοτήσεις από την ΕΕ ή και άλλους
φορείς.
Στο εξωτερικό η γλώσσα μας, η
Νέα και η Αρχαία διδάσκεται σε αρκετά Πανεπιστήμια ως μέρος σχετικών
προγραμμάτων σπουδών αλλά και σε ιδιωτικά κέντρα καθώς και σε Κέντρα
Επιμόρφωσης Ενηλίκων παραλλήλως με άλλες Γλώσσες. Επίσης ειδικά για παιδιά Ελληνικής
καταγωγής λειτουργούν σχολεία Ελληνικής Γλώσσας από Ελληνικές Κοινότητες καθώς
και Ορθόδοξες Εκκλησίες.
Λειτουργούν επίσης σχολεία
από τα εναπομείναντα παραρτήματα του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού.
Επίσης το Υπουργείο Παιδείας
αποσπά εκπαιδευτικούς για να διδάσκουν Ελληνικά σε σχετικά σχολεία Ελληνικών
Κοινοτήτων καθώς και Πανεπιστημίων σε όλο τον κόσμο και τα εντάσσει υπό τον
έλεγχο περιφερειακών συμβούλων.
Τέλος σε όλες τις Ευρωπαϊκές
χώρες και στο Μεξικό λειτουργούν κλασικά λύκεια στα οποία οι μαθητές
διδάσκονται Αρχαία Ελληνικά παραλλήλως προς τα Λατινικά. Πρωταθλήτρια είναι η
Ιταλία με περίπου 800 αυτοτελή κλασικά λύκεια πενταετούς διάρκειας και περίπου
300.000 μαθητές.
Για όλη αυτή την
δραστηριότητα δεν υπάρχει καμιά κεντρική πολιτική ούτε και ποσοτικά στοιχεία ή
τουλάχιστον δεν δημοσιεύονται.
Μια αξιόπιστη ποσοτική
πληροφόρηση θα μπορούσε να υπάρχει από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, το οποίο
διοργανώνει Εξετάσεις Ελληνομάθειας μια φορά τον χρόνο στην Ελλάδα και το
εξωτερικό. Παρόμοιες εξετάσεις αλλά μόνο για το επίπεδο Α2 οργανώνει το
Υπουργείο Παιδείας κυρίως για μετανάστες καθώς και τα Πανεπιστήμια Αθηνών και
Θεσσαλονίκης για το επίπεδο Β2.
Και αυτά όμως τα στοιχεία δεν συγκεντρώνονται ούτε δημοσιεύονται. Έτσι κανείς δεν γνωρίζει ποια είναι τα σχολεία που διδάσκουν την γλώσσα μας σε ξένους στην Ελλάδα και το εξωτερικό ούτε και πόσοι είναι οι μαθητές τους.
Ισχυρίζομαι λοιπόν συνοπτικά
και μετά λόγου γνώσεως ότι:
- Δεν υπάρχει καμιά συνολική εθνική στρατηγική για την προώθηση της
Ελληνομάθειας
- Παρά το ότι είναι γνωστό και προφανές, ότι οι ξένοι, που μαθαίνουν
Ελληνικά στην Ελλάδα ή το εξωτερικό, είναι ή γίνονται φίλοι μας.
- Υπάρχει η βάση και είναι δυνατόν να δημιουργηθεί μια τεράστια αγορά
τόσο για τα Νέα
όσο και για τα Αρχαία Ελληνικά με τεράστια
οφέλη οικονομικά, πολιτιστικά και
πολιτικά.
Δεν θα μιλήσω εδώ για το
πολιτιστικό και πολιτικό ενδιαφέρον, που έχει η ενίσχυση αυτής της αγοράς,
γιατί αυτά είναι προφανή.
Θα μιλήσω όμως πολύ σύντομα για το οικονομικό.
Θα πω συνοπτικά,και το έχω πει πολλές φορές, ότι εάν οι μαθητές που μάθαιναν Ελληνικά στην Ελλάδα σε σύντομα τμήματα π.χ. ενός μήνα, έφθαναν να είναι το 1 % των τουριστών, που έρχονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα, δηλαδή περίπου 300.000, μετά από μερικά χρόνια θα είχαμε έσοδα περίπου 1,5 δις ευρώ και τουλάχιστον 35 χιλιάδες θέσεις εργασίας. Και αυτός ο στόχος είναι εφικτός.
Δεν υπολογίζω σε αυτό το
σημείο αυτούς που μαθαίνουν Ελληνικά στις χώρες τους ή εξ αποστάσεως. Σημειώνω
μόνο ότι αυτές οι δύο ομάδες είναι αλληλοτροφοδοτούμενες.
Να αναφέρω εδώ για λόγους σύγκρισης, ότι,αν δεν κάνω λάθος, οι εξαγωγές ελληνικών γεωργικών προϊόντων είναι περίπου 3 δις ευρώ τον χρόνο.
Έχουμε λοιπόν στα χέρια μας
ένα θησαυρό, τον οποίο κληρονομήσαμε από τους πατεράδες μας αλλά τον αφήνουμε
αχρησιμοποίητο, δεν τον καλλιεργούμε.
Γ2. ΓΙΑ ΜΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ
Ακολουθούν κάποιες πρακτικές και όχι ονειρικές σκέψεις μου:
1. Πρέπει να οριστεί ένας κεντρικός φορέας για την μέτρηση
της σημερινής κατάστασης, τον αρχικό προσδιορισμό στόχων και την χάραξη μιας
Εθνικής Στρατηγικής για την επίτευξή τους. Θα περίμενα ότι το ΕΙΠ θα είχε αυτή
την ευθύνη με την κατάλληλη οργάνωση και στελέχωση.
2. Δεν χρειάζεται να μιλάμε μόνο για τις δωρεάν παροχές
μαθημάτων από το κράτος αλλά να ενισχύουμε με κάθε τρόπο τα εκπαιδευτήρια κάθε
βαθμίδας, που διδάσκουν την γλώσσα μας παίρνοντας δίδακτρα. Πρέπει δηλαδή να
αντιμετωπίζουμε την διδασκαλία της γλώσσας μας ως ένα εξαγώγιμο προϊόν.
3. Και όταν μιλάω για ενίσχυση δεν εννοώ κυρίως επιδοτήσεις προς τα ιδιωτικά σχολεία, εννοώ υποστήριξη μέσω μιας στρατηγικής προβολής, όπως π.χ. μέσω του STUDY IN GREECE αλλά και διευκόλυνσης της λειτουργίας τους. Και οπωσδήποτε μέσω της εξασφαλίσεως ότι δεν θα παρεμβάλλονται εμπόδια στην λειτουργία τους.
4. Πρέπει π.χ. να εξασφαλιστεί ότι αυτά τα σχολεία θα ενταχθούν σε κάποια ειδική εκπαιδευτική κατηγορία και θα μπορούν οι μαθητές τους να λαμβάνουν εκπαιδευτική άδεια εισόδου στην χώρα, όπως ισχύει για τα πανεπιστημιακά αντίστοιχα προγράμματα διδασκαλίας της Ελληνικής ως ξένης Γλώσσας.
5. Πρέπει βεβαίως στην χάραξη αυτής της στρατηγικής να
μετέχουν με αποφασιστικό λόγο ή τουλάχιστον να έχουν άμεση πρόσβαση στην πληροφόρηση
και οι εμπλεκόμενοι φορείς.
6. Βασικά εργαλεία της σχετικής και κατάλληλης διαφήμισης και γενικώτερα προώθησης είναι δυνατόν, και πρέπει, να είναι οι Ελληνικές λέξεις που έχουν «ταξιδέψει» σε άλλες γλώσσες, μέσα από κείμενα συγγραφέων μας από την Αρχαιότητα έως σήμερα, μέσα από κείμενα Θρησκευτικά αλλά και την Μουσική μας, την διατροφή μας κλπ.
Για όλα αυτά υπάρχουν δοκιμασμένες πρακτικές, που έχουν ακολουθήσει ή ακολουθούν άλλες χώρες, οι οποίες μάλιστα δεν έχουν στα χέρια τους την Ελληνική Γλώσσα.
ΠΗΓΗ: Ομιλία του Κ. Καρκανιά
την 8.10.2021 στο Συνέδριο του ΕΛΙΣΜΕ. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 9.10.2021.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook