Του Γιώργου Λεκάκη
Επειδή το υπ. Πολιτισμού της Ελλάδος, από την επίσημη (μη ασφαλή) ιστοσελίδα του, κατέβασε τις πληροφορίες για τα σπήλαια της Ακροπόλεως…
ΔΕΙΤΕ το ΕΔΩ.
Κάτω και
γύρω από τον ιερό βράχο της Ακροπόλεως Αθηνών, ευρίσκονται πάρα πολλά σπήλαια,
κυρίως φυσικά, αλλά και ιερά, υπαίθρια ή μη, δημόσιας ή/και ιδιωτικής λατρείας,
όπως:
- Το Αγλαύρειον, το μεγαλύτερο από τα σπήλαια της Ακροπόλεως,
σε υψόμετρο 14 μ. Η Άγλαυρος ήταν μια από τις θυγατέρες του Κέκροπος, η οποία επήδηξε
απ’ εκεί για να σώσει την πόλη της, όπως είχε διατάξει το μαντείο των Δελφών…
Η λατρεία της ηρώισσας Αγλαύρου ήταν γυναικεία.
Οι έφηβες ασκούσαν εκεί την αγλαυρία, μια τελετή κατά την οποία ορκίζονταν και
έπαιρναν τα όπλα.[1] Η τελετή
ήταν παννυχία.
- Του Απόλλωνος Πυθίου ή Υπακραίου, ίσως με την
αρχαιότερη λατρεία απ’ όλα. Σε αυτό εγεννήθη η Κρέουσα, θυγατέρα του Ερεχθέως, εγγονή του Ηφαίστου.
Εδώ ο Απόλλων έσμιξε μαζί της κι εγεννήθη ο Ίων ο Αθηναίος! Απ’ αυτήν την
σπηλιά ξεκινά το περίφημο γένος των Ιώνων, κατά την αθηναϊκή γενεαλογία![2]
- Του Διός Ολυμπίου
ή Κεραυνίου, με λατρεία τουλάχιστον από τον 5ο αιώνα π.Χ.
- Του Πανός, τριμερής
ναός. Επειδή ο τραγοπόδαρος θεός εβοήθησε στην νίκη των Ελλήνων κατά την μάχη
του Μαραθώνος (490 π.Χ.) προκαλώντας πανικό![3]
Δίπλα στο σπήλαιο υπάρχει μια στενή σκάλα, που οδηγεί στην Ακρόπολη... Και πηγή
μυκηναϊκών χρόνων. Στα μετέπειτα χριστιανικά χρόνια, μετετράπη σε… παρεκκλήσι αφιερωμένο
στον… άγιο Αθανάσιο - έμειναν ίχνη τοιχογραφιών…
- Της κουροτρόφου
Αφροδίτης εν Κήποις και του Έρωτα (30 x 14 μ.) υπαίθριο ιερό. Ανασκάφηκε από
τον Oscar Broneer το 1932. Σχετικό με τις ιεροτελεστίες των αρρηφόρων. Οι
αρρηφόροι κατέβαιναν από την Ακρόπολη στο ιερό, μέσω του παρακείμενου
μυκηναϊκού «πηγαδιού». Με λατρεία τουλάχιστον από τον 5ο αιώνα π.Χ.[4]
Δίπλα στο τέμενος, το λεγόμενο «ιερό των σκύφων», ασαφούς σκοπού, τόπος αποθέσεως
μεγάλου αριθμού μικρών αγγείων…
- της Αφροδίτης
Πανδήμου[5]
και της Πειθούς, επάνω από το Ηρώδειο,
- της Γαίας
Κουρότροφου,
- της
Δήμητρας Χλόης,
- του
Διονύσου,
- του
Ασκληπιού, με αναθηματικές κόγχες,
- του Ερμού, με
λατρεία από τον 5ο αιώνα π.Χ.[6]
- της Νύμφης, υπαίθριο ιερό, μεταγενέστερο του Ηρωδείου.
Η Νύμφη ήταν προστάτιδα των γάμων και των γαμήλιων τελετών (εξ ης οι γυναίκες κατά την τελετή λέγονται νύφες)... Ανασκάφηκε το 1955-1960,
όταν αποκαλύφθηκαν διάφορα στοιχεία χρήσεως, όπως ένας όρος / horos, λίθος-ορόσημο, στον οποίον αναγράφετο «το όριον του
ιερού της νύμφης». Ευρέθη και ένας μεγάλος αριθμός λουτροφόρων[7],
οι περισσότερες μελανόμορφα αγγεία του 6ου αιώνα π.Χ. Ακόμη, βωμός, ωοειδής
περίβολος, τοίχος και μια αψιδωτή κατασκευή επάνω από τον βωμό. Το ιερό ήταν σε
χρήση μέχρι τον 1ο αιώνα μ.Χ.
- της
Θέμιδος[8],
- μνημείο για
τον ήρωα Ιππόλυτο,
- κ.ά. μικρότερα
ιερά!!!
Υπήρχε κάποιο
μονοπάτι για όλο αυτό το προσκύνημα, το οποίο έκαναν κυρίως οι γυναίκες…
προφανώς με τελετουργική σειρά, φορά και τυπικό…
Τέλος,
διάφοροι επίσημοι έβλεπαν από αυτά σπήλαια και τα ιερά τα Παναθήναια κι άλλες εορτές
της πόλης…
Θα επανέλθω…
ΠΗΓΕΣ: Αριστοφάνης,
Ευριπίδης, Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, Παυσανίας, Στράβων και Δοντάς, Πάλα, Τραυλός.
Ανασκαφές του Καββαδία, 1896-1897.
[1] Σε αυτό ευρέθη το 1980 μια στήλη (247/246 ή 246/245
π.Χ.), με επιγραφή που αναφέρει την ιέρεια της Αγλαύρου, Τιμοκρίτη, η οποία
τιμήθηκε από τους Αθηναίους με μνημείο.
[2] Σε αυτό ευρέθη μαρμάρινη πλάκα, με επιγραφή που έλεγε
ότι ήταν αφιέρωση στον Απόλλωνα από τους 9 άρχοντες.
[3] Σε αυτό ευρέθησαν δυο αναθηματικά ανάγλυφα, το ένα με
τον θεό επί βράχου να παίζει σύριγγα, το άλλο εικονίζει τον θεό ανάμεσα σε άλλες
θεότητες - φυλάσσεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
[4] Σε αυτό ευρέθησαν μικρά μαρμάρινα ανάγλυφα ανδρικών
και γυναικείων γεννητικών οργάνων (φαλλοί, αιδοία), θραύσματα μαρμάρινου
ανάγλυφου 9 Ερωτών, που έφεραν λατρευτικά σύνεργα, δύο επιγραφές (450-430 π.Χ. -
η μία με αφιέρωση στην Αφροδίτη, η δε άλλη αναφέρει μια ανοιξιάτικη ιερή γιορτή
υπέρ του Έρωτα), μαρμάρινος «θησαυρός» (4ου αιώνα π.Χ., με την επιγραφή
«Θησαυροφυλάκιο για προγαμιαίες προσφορές στην Ουρανία Αφροδίτη», που μαρτυρεί
ιδιωτική θυσία σε δημόσια τελετουργία), κ.ά.
[5] Ευρέθησαν κάποια θραύσματα αγγείων και ειδώλια που
σχετίζονται με την Αφροδίτη.
[6] Ευρέθη επιγραφή του 1ου αιώνα π.Χ. που αναφέρει
τον Ερμή, τον Πάνα, την Αφροδίτη, τις Νύμφες και την Ίσιδα. Η λατρεία της τελευταίας
εισήχθη κατά τον 2ο αιώνα μ.Χ. και σύμφωνα με επιγραφικά στοιχεία
αναστηλώθηκε από ιδιώτη προστάτη.
[7] Αγγεία που χρησιμοποιούνταν από τους ικέτες, για να
μεταφέρουν νερό από την πηγή Καλλιρρόη (κοντά στον Ιλισό ποταμό) για το
προγαμιαίο λουτρό της νύφης. Η πομπή αυτή ονομαζόταν λουτροφορία.
[8] Ευρέθησαν αρκετές επιγραφές που υποδηλώνουν την Θέμιδα.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook