Του Γιώργου Λεκάκη
Το συνθετικό ερι-, όταν προστίθεται μπροστά από επίθετα, επιτείνει το περιεχόμενο και την έννοια της λέξεως που έπεται…
Έτσι ο ἐρίμυκος (‑ον) είναι ο εκβάλλων δυνατό
μυκηθμό, δυνατό βουητό, ο εριβόας, ο μεγαλόφωνος (ο μεγάλως μυκών)… Καμμιά φορά
αναφέρονται και οι θεοί ως ερίμυκες.
Διότι,
μύκος, μυκηθμός, μύκημα, μύκησις (ρ. μυκάομαι / μυκώμαι, μύζω, μύγιω, μυκώ >
μυκώμενος) είναι η βοή βοών, φωνή των βόων / βοδιών, των ταύρων και γενικά των βοοειδών,
αυτό που λέμε μούγγρισμα… Παραπλήσια του μυκηθμού ήταν η βούμυκος βοή[1]…
Κι αυτό γιατί είναι φωνή που εκβάλλεται / εκφέρεται από τους μυκτήρες (τα
εκατέρωθεν της ρινός τμήματα > μύτης)[2].
Αλλά
επί αψύχων είναι ο υπόκωφος ήχος των κυμάτων, γενικώς η υπόκωφος βοή, η
αντήχηση, ο τριγμός, η βοή του σεισμού, ο κρότος της βροντής… «Πύλαι μύκον
ουρανού» = ήχησαν (Ομ. «Ιλ.» Ε)… Ερίμυκος
η βοή του τυφώνα, της βροντής…
Ερίμυκος, ερίδουπος (>
ερίγδουπος)…
Ερίμυκος και ερύγμηλος, ο φωνητικός.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΑ, ΕΔΩ.
Ερίμυκος ημέρα ήταν η 8η
εκάστου μηνός, η οποία ήταν αφιερωμένη στον Ενοσίχθονα Ποσειδώνα. Θυσίαζαν
κάπρο και βου (βλ. Ησίοδ., Πλούτ.).
Ο Ευρώτας και η Λακεδαιμονία, σε αρχαίο ψηφιδωτό, του 4ου αι μΧ, που ευρέθη στην Αντιόχεια της Ανατολίας. |
Η λέξη ἐρίμυκος απαντάται το
πρώτον τον 8ο π.Χ. αιώνα. Για «εριμύκους βους / βόες» μιλά ο Όμηρος. Στην
δε ελληνική γραμματεία συναντάται 47 φορές.
Τέλος, το ελληνικό ρήμα μυκώμαι έδωσε λέξεις για τα… μουγγρητά των ξένων: Mugir, muggire, mugghio, mugio, mugissement, mugido, muhen, κλπ.
ΠΗΓΗ: TLG. Μέγα Ετυμ. Λεξ.
Δημητράκου. Γ. Λεκάκης «Ταξείδια με τις λέξεις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 2.6.2021.
[1] Οι Έλληνες είχαν άλλη λέξη για την φωνή κάθε ζώου: Λ.χ. γρύλισμα / γρυλισμός η των χοίρων / υών, γρύλλισμα των γρύλλων, βληχή των
προβάτων, μηκή των ελαφιών και των αιγών, χρεμετισμός των ίππων, φρύαγμα των ίππων και
ημιόνων («η δια των μυκτήρων άγρια ηχή»), ωρυγή των λύκων, κλπ.
[2] Εκ των μυκτήρων > η μύξα, το μυκόνιο (το γλισχρό)
> μυκώνιος γείτων = ο γλισχρός γείτονας, κλπ. Αλλά και η Μύκονος, διότι εκεί
πάντα φυσά, σαν από τους μυκτήρες βοών. Ακόμη και σήμερα είναι γνωστή ως «νησί
των ανέμων»…
[3] Πριν ελέγετο Μελία, ίδρυμα των πρωτοελλήνων Καρών.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook