Ελληνικό, ακόμη και το… μούγγρισμα των ξένων… Σχέση με Λακωνία, Βοιωτία, Σάμο, Ιωνία, Μύκονο…

Ελληνικό, ακόμη και το…

μούγγρισμα των ξένων…

Σχέση με Λακωνία, Βοιωτία, Σάμο, Ιωνία, Μύκονο…

Του Γιώργου Λεκάκη

Το συνθετικό ερι-, όταν προστίθεται μπροστά από επίθετα, επιτείνει το περιεχόμενο και την έννοια της λέξεως που έπεται…

Έτσι ο ἐρίμυκος (‑ον) είναι ο εκβάλλων δυνατό μυκηθμό, δυνατό βουητό, ο εριβόας, ο μεγαλόφωνος (ο μεγάλως μυκών)… Καμμιά φορά αναφέρονται και οι θεοί ως ερίμυκες.

Διότι, μύκος, μυκηθμός, μύκημα, μύκησις (ρ. μυκάομαι / μυκώμαι, μύζω, μύγιω, μυκώ > μυκώμενος) είναι η βοή βοών, φωνή των βόων / βοδιών, των ταύρων και γενικά των βοοειδών, αυτό που λέμε μούγγρισμα… Παραπλήσια του μυκηθμού ήταν η βούμυκος βοή[1]… Κι αυτό γιατί είναι φωνή που εκβάλλεται / εκφέρεται από τους μυκτήρες (τα εκατέρωθεν της ρινός τμήματα > μύτης)[2].

Αλλά επί αψύχων είναι ο υπόκωφος ήχος των κυμάτων, γενικώς η υπόκωφος βοή, η αντήχηση, ο τριγμός, η βοή του σεισμού, ο κρότος της βροντής… «Πύλαι μύκον ουρανού» = ήχησαν (Ομ. «Ιλ.» Ε)… Ερίμυκος η βοή του τυφώνα, της βροντής…

Ερίμυκος, ερίδουπος (> ερίγδουπος)…

Ερίμυκος και ερύγμηλος, ο φωνητικός.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΑ, ΕΔΩ.

Ερίμυκος ημέρα ήταν η 8^η εκάστου μηνός, η οποία ήταν αφιερωμένη στον Ενοσίχθονα Ποσειδώνα. Θυσίαζαν κάπρο και βου (βλ. Ησίοδ., Πλούτ.).

Ο Ευρώτας και η Λακεδαιμονία, σε αρχαίο ψηφιδωτό, του 4ου αι μΧ,
που ευρέθη στην Αντιόχεια της Ανατολίας.

Εριμύκους έλεγαν κάποιους ορμητικούς ποταμούς. Τον ποταμό Ευρώτα της Λακωνίας τον έλεγαν και Βώμυκο, γιατί ο ήχος του έμοιαζε τρομακτικός, σαν τον μυκηθμό… Εκεί που «μύκησαν» οι Γοργόνες, καταδιώκουσες τον Περσέα, το μέρος αυτό ονομάσθηκε Μυκάλη[3], στην ιωνική ακτή έναντι της Σάμου, όπου το Πανιώνιον, θρησκευτικό κέντρο και έδρα του κοινού των Ιώνων, με σημαντικό ιερό αφιερωμένο στον Ελικώνιο Ποσειδώνα, προς τιμήν του οποίου διοργανώνονταν εορτές από τους Ίωνες, τα Πανιώνια (βλ. Ηρόδ.)… Εκεί που «εμυκήσατο η βους» για την κτίση των Θηβών Βοιωτίας, κατά χρησμόν του Απόλλωνος, ο τόπος ονομάσθηκε Μυκαλησσός… Όσοι κατέβαιναν στο Τροφώνιον άντρον αισθάνονταν τους μυκηθμούς (των βοών) και γι’ αυτό προσέφεραν βου, δηλ. ένα είδος πλακούντα (άρτο) σε σχήμα βοδιού… - ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ.Λεκάκης «Οι 88 πόλεις της αρχαίας Βοιωτίας».

Η λέξη ἐρίμυκος απαντάται το πρώτον τον 8^ο π.Χ. αιώνα. Για «εριμύκους βους / βόες» μιλά ο Όμηρος. Στην δε ελληνική γραμματεία συναντάται 47 φορές.

Τέλος, το ελληνικό ρήμα μυκώμαι έδωσε λέξεις για τα… μουγγρητά των ξένων: Mugir, muggire, mugghio, mugio, mugissement, mugido, muhen, κλπ.

ΠΗΓΗ: TLG. Μέγα Ετυμ. Λεξ. Δημητράκου. Γ. Λεκάκης «Ταξείδια με τις λέξεις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 2.6.2021.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] Οι Έλληνες είχαν άλλη λέξη για την φωνή κάθε ζώου: Λ.χ. γρύλισμα / γρυλισμός η των χοίρων / υών, γρύλλισμα των γρύλλων, βληχή των προβάτων, μηκή των ελαφιών και των αιγών, χρεμετισμός των ίππων, φρύαγμα των ίππων και ημιόνων («η δια των μυκτήρων άγρια ηχή»), ωρυγή των λύκων, κλπ.

[2] Εκ των μυκτήρων > η μύξα, το μυκόνιο (το γλισχρό) > μυκώνιος γείτων = ο γλισχρός γείτονας, κλπ. Αλλά και η Μύκονος, διότι εκεί πάντα φυσά, σαν από τους μυκτήρες βοών. Ακόμη και σήμερα είναι γνωστή ως «νησί των ανέμων»…

[3] Πριν ελέγετο Μελία, ίδρυμα των πρωτοελλήνων Καρών.

Ελληνικο, μουγγρισμα ξενοι, Λακωνια, Βοιωτια, Σαμος, Ιωνια, Μυκονος συνθετικό ερι, επιθετο, λεξη εριμυκος μυκηθμος, βουητο, εριβοας, μεγαλοφωνος μεγαλως μυκων θεοι εριμυκες, μυκος, μυκημα, μυκησις ρημα μυκαομαι / μυκωμαι, μυζω, μυγιω, μυκω > μυκωμενος βοη βους φωνη βοων / βοδι ταυρος βοοειδη, μουγκρισμα βουμυκος μυκτηρες ριν μυτη, αψυχα υποκωφος ηχος κυμα αντηχηση, τριγμος, σεισμος, κριτος βροντη Πυλαι μυκον ουρανου, ουρανος, πυλη, ηχω Ομηρου Ιλιας, τυφωνας, τυφων, εριδουπος εριγδουπος ερυγμηλος, φωνητικος 8η ημερα, μηνας, αφιερωμενη Ενοσιχθων Ποσειδωνας Ποσειδων Θυσια καπρο βους Ησιοδος, Πλουταρχος ορμητικος ποταμος Ευρωτας Λακωνιας Βωμυκος, τρομακτικος, Γοργονες, καταδιωξη, Περσεας, Περσευς, Μυκαλη ιωνικη ακτη Πανιωνιον, θρησκευτικο κεντρο εδρα κοινο των Ιωνων, αφιερωση Ελικωνιος Ποσειδωνας, εορτες Ιωνες, πανιωνιο, Πανιωνια Ηροδοτος, κτιση Θηβα Βοιωτιας, θηβαι, χρησμος απολλων Απολλωνος, Μυκαλησσος Τροφωνιον αντρον μυκηθμοι πλακουντας αρτος βουσχημο, Τροφωνιο αντρο μαντειο, Λειβαδια, Λεβαδεια, Λιβαδια, 8ος πΧ αιωνας 2.900 χρονια πριν Ομηρος αρχαια ελληνικη γραμματεια μουγγρητο Μεγα Ετυμολογικον Λεξικο Δημητρακου Ελληνες ζωο γρυλισμα / γρυλισμος χοιρος υς γρυλλισμα γρυλλος βληχη προβατο μηκη ελαφι αιγα κατσικα, χρεμετισμος ιππος φρυαγμα ιπποι ημιονος αγρια ηχη ωρυγη λυκος μυκτηρ, μυκτηρας, μυξα, μυκονιο γλισχρο Μυκωνιος γειτων γειτονας, νησι ανεμων Μελια, πρωτοελληνες Καρες Λακεδαιμονια, αρχαιο ψηφιδωτο, 4ος αιωνας μΧ, Αντιοχεια τουρκιας Ανατολια, τουρκια, ανατολιας

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ