Η Μάχη της Κούτρας του Ζάρκου Τρικκάλων: Ο Βίσμαρκ με τουρκική στολή μάχεται εναντίον των Ελλήνων

Η Μάχη της Κούτρας

του Ζάρκου Τρικκάλων:

Ο Βίσμαρκ με τουρκική στολή

μάχεται εναντίον των Ελλήνων

Του Γιώργου Λεκάκη

Η Κούτρα, είναι ένα από τα 4 βουνά που περικλείουν το Ζάρκο.[1]

Η μάχη της Κούτρας, είναι μια μαύρη σελίδα της νεότερης ιστορίας μας, όπως όλες όσες προέκυψαν και προκύπτουν από εθνικό διχασμό… Η επίσημη στρατιωτική ιστορία προτιμά να την αποσιωπά…

Στα ΒΔ. του Ζάρκου ευρίσκεται η ΙΜ του Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου, η οποία έχει συνδεθεί με τους αγώνες των κατοίκων κατά την διάρκεια της επανάστασης κατά των Τούρκων. Επιβεβαίωση της στρατηγικής θέσης της περιοχής αποτελεί το κτίσμα στα βόρεια της μονής, ένα είδος τελωνείου αφού μέχρι το 1912 έως εκεί έφταναν τα ελληνοτουρκικά σύνορα. Απ΄ εκεί μπορεί κάποιος να ανέβει στην κορυφή Κούτρα (υψόμετρο 734 μ.), όπου εκτυλίχθηκε, μια ακόμη στιγμή της νεότερης ιστορίας της Ελλάδος, απόρροια του πολιτικού διχασμού μεταξύ Χαριλάου Τρικούπη και Θεόδωρου Δηλιγιάννη.

Η ελληνική σημαία, στο ύψωμα της Μάχης της Κούτρας.

Σεπτέμβρης του 1885:

Στην Αθήνα κάθε μέρα διαδηλώσεις. Χιλιάδες λαού μαζεύεται μπροστά στ’ ανάκτορα και στο σπίτι του πρωθυπουργού Δηλιγιάννη απαιτώντας να κηρύξει τον πόλεμο στην Τουρκία. Φώναζαν συνεχώς «Ζήτω ο πόλεμος!» - γι’ αυτό κι έμειναν στην ιστορία ως «ζητωπόλεμοι». Ο Δηλιγιάννης για να ξεφύγει από την πίεση κήρυξε επιστράτευση. Όμως δεν έκανε επιστράτευση. Η αντιπολίτευση χαρακτήριζε την στάση του ως «ένοπλη επαιτεία» και «ειρηνοπόλεμο». Οι Μεγάλες Δυνάμεις, απαίτησαν απ’ την Ελλάδα ν’ αφήσει τους λεονταρισμούς, επιβάλλοντάς ναυτικό αποκλεισμό! Ο Δηλιγιάννης παραιτείται. Η Βουλή εξέλεξε πρωθυπουργό τον Χ. Τρικούπη.

Απρίλιος του 1886:

Τμήματα του Ελληνικού στρατού με προτροπή κατώτερων αξιωματικών, οι οποίοι δυσφορούσαν με την ατιμωτική λύση του ναυτικού αποκλεισμού, κατήγγειλαν τον Τρικούπη ως «άνθρωπο των Άγγλων». Επιχείρησαν να επισπεύσουν την επίθεση κατά της Τουρκίας, εισβάλλοντας στο τουρκικό έδαφος, πίσω από το βουνό Κούτρα, για να δημιουργήσουν τετελεσμένο γεγονός, προτού αναλάβει την εξουσία η νέα κυβέρνησις.

Μάιος του 1886:

Την νύκτα της 9^ης Μαΐου 1886, την ώρα που ο Τρικούπης σχημάτιζε κυβέρνηση, εισέβαλαν στα οθωμανικά εδάφη της Θεσσαλίας. Το επεισόδιο προκάλεσε ενθουσιασμό στην Αθήνα. Οι μάχες κράτησαν 5 ημέρες. Παρ’ όλο που οι Έλληνες σημείωσαν αξιόλογες επιτυχίες, οι Τούρκοι πέτυχαν να αιχμαλωτίσουν 280 άνδρες στην Κούτρα από το 5ο Ευζωνικό Τάγμα υπό την διοίκηση του ταγματάρχη Κωνσταντίνου Λώρη (*), το οποίο αφού εγκαταλείφθηκε από το υπόλοιπο σώμα, παραδόθηκε στους Τούρκους. Ο Λώρης τραυματίστηκε θανάσιμα υπερασπιζόμενος την Κούτρα μετά από 7ωρη μάχη στις 11 Μαΐου του 1886 και εξέπνευσε μετά από λίγες ημέρες.

Οι Τούρκοι περιέφεραν ατιμωτικά τους Έλληνες αιχμαλώτους στην Μακεδονία με σκοπό τον εκφοβισμό των Ελλήνων κατοίκων της.

Στις 12 Μάη του 1886 έγινε ανακωχή. Στις 24 Μαΐου τελείωσε επίσημα ο «ειρηνοπόλεμος» του Δηλιγιάννη, αφήνοντας την χώρα μας χωρίς συμμάχους στα Βαλκάνια και χωρίς αξιόμαχη στρατιωτική δύναμη.

Η πράξη αυτή πλήγωσε βαθύτατα την εθνική υπερηφάνεια των Ελλήνων. Προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. Οι εφημερίδες της εποχής διαμαρτύρονταν επειδή οι ευρωπαϊκές Δυνάμεις ακολούθησαν την Γερμανία στο ελληνικό ζήτημα. Εκέφραζαν την πίκρα και το παράπονό τους για τους εξευτελιστικούς όρους που επέβαλαν στην Ελλάδα. Μάλιστα πρωτοσέλιδη γελοιογραφία της εφημερίδας «Άστυ» απεικονίζει τον Βίσμαρκ με τουρκική στολή να μάχεται εναντίον των Ελλήνων κατά την διάρκεια της συνοριακής συμπλοκής στην Κούτρα, ενώ απέναντί του ο εύζωνος φωτίζει με το φανάρι την μορφή του Γερμανού αρχιγραμματέα. Η λεζάντα γράφει: «Η αναγνώρισις του σιδηρού αρχιγραμματέως εις τα σύνορα».

Στο ίδιο πνεύμα και ο “Ρωμιός” του Σουρή, κριτικάρει την Ευρώπη που αδιαφορεί για τα δίκαια της Ελλάδας και επιτίθεται εναντίον της Γερμανίας, την οποία θεωρεί υπεύθυνη για όλα τα κακά που συνέβησαν στην Ελλάδα:

«Και συ, Ευρώπη μας γελάς και πάντα ίδια είσαι.

Και απορώ, μα το σταυρό, πως ως αυτή την ώρα

άλλα δεν μας έστειλες εδώ θωρακοφόρα (…)

Λοιπόν τι άλλο από μας, Ευρώπη απαιτείς

κι ακόμη απ’ το λαιμό πιασμένους μας κρατείς;»

(…)

«Εσύ, βρε καγκελάριε των σαχλο-Γερμανών

συ εναντίον μας κινείς και γην και ουρανόν (…)

εσύ, πανευγενέστατε της Δύσεως τραμπούκε,

παίζεις και πάλι πρόστυχο και βρωμερό παιχνίδι

και του κυρίου Γλάδστωνος του πάει ριπιπίδι…»

Για την δε Μάχη της Κούτρας παραφράζει τον Σολωμό:

«Εις της Κούτρας την πέτρινη ράχη

η Ελλάς περπατώντας μονάχη

μνημονεύει της δόξης τα χρόνια

και στεφάνια τριγύρω σκορπά

και στης Κούτρας εκεί τα κοτρώνια

τη σπασμένη της κούτρα χτυπά».

(*) Ο Κωνσταντίνος Λώρης, ήταν Έλλην στρατιωτικός, ο οποίος επήρε μέρος στους απελευθερωτικούς αγώνες από το 1866 ως το 1886. Γεννήθηκε το 1837 στο Προμύριο Μαγνησίας. Επήρε μέρος στην Κρητική Επανάσταση (1866-1869) και στην Επανάσταση στην Θεσσαλία (1878), όπου και διέπρεψε. Η μάχη της Κούτρας όπου και πέθανε βύθισε το χωριό Ζάρκο στο πένθος. Οι γυναίκες του Ζάρκου, στο κτήριο της Επιστασίας, όπου ετέθη ο νεκρός συνταγματάρχης του 5ου Συντάγματος Ευζώνων, τραγούδησαν το ακόλουθο μοιρολόγι:

Τράβα αέρα μ’ δροσερέ και συ βοριά μ’ δροσάτε

Για να δροσίσεις τα παιδιά, του Λούρη τα παλληκάρια.

Που πολεμούν καταρραχίς, ψηλά στην μαύρη Κούτρα,

Δίχως ψωμί, δίχως νερό, χωρίς κάνα μεντάτι.

-Παιδιά μου μη φοβόσαστε, στο νου σας μην το βάλτε,

Όσο και ο Λούρης ζωντανός, πασά μην προσκυνάτε!

Το λόγο δεν απόσωσε και συντυχιά δεν πήρε

Το στόμα του αίμα γέμισε, τα χείλη του φαρμάκι

Κι η γλώσσα του αηδονολαλεί, σαν το χελιδονάκι.

Υπάρχει και μια ακόμη παραλλαγή του παραπάνω δημοτικού τραγουδιού:

Τράβα αέρα μ’ δροσερέ και συ βοριά μ’ δροσάτε

Για να δροσίσεις τα παιδιά, του Λώρη τους λεβέντες.

Που πολεμούν καταρραχίς, ψηλά στην μαύρη Κούτρα.

Πέντε μερούλες νηστικά και δέκα διψασμένα.

Κι ο Λώρης τους αρμήνευσε και ο Λώρης τους ελέγει

«Όσο’ ναι ο Λώρης ζωντανός, πασά μην προσκυνάτε»!

Η ιστορία επαναλαμβάνεται: Όπως τότε έτσι και τώρα κουμάντο στην Ευρώπη, στην στάση κατά Ελλήνων, κάνουν οι Γερμανοί…

ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 20.4.2017. Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις». Γ. Λεκάκης «Ελληνική βιβλιογραφία».

- Τσιοτινού Αθ. «Η μάχη της Κούτρας του Ζάρκου Τρικκάλων», στο trikkipress, 17.4.2017.

- ΦΙΛΑΡΕΤΟΣ Γεώργιος Ν. «Ἀγορεύσεις καί ἄρθρα κατά τοῦ Εἰρηνοπολέμου», εκδ. Α. Κωνσταντινίδης, Αθήναι, 1886, σελ. 83. Ἠλιού & Πολέμη, 1886.128.

- ΦΙΝΟΠΟΥΛΟΣ Ἰωάννης Δ. «Ἡ δίκη τῶν ἐπί ἐγκαταλείψει θέσεως ἐν Κούτρᾳ καί αὐτομολίᾳ ἐνώπιον τοῦ ἐχθροῦ καταδικασθέντων ἀξιωματικῶν», Συνεδρίασις Α΄ Διαρκοῦς Στρατοδικείου, εκδ.  Γ. Σταυριανός, Αθήναι, 1887, σχήμα 8ο, σελ. 191+178. Ἠλιού & Πολέμη, 1887.797.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

---

[1] Τα άλλα τρία είναι το Κοκκιναδάκι, το Ντουμπρούσι και ο Ακαμάτης.

Μαχη της Κουτρας Ζαρκο Τρικκαλων Βισμαρκ τουρκικη στολη Ελληνες Κουτρα Ζαρκος Τρικαλων Μπισμαρκ τουρκια Ελλαδα, Τρικκαλα βουνο εθνικος διχασμος στρατιωτικη ιστορια ΙΜ μονη Αγιου Ιωαννου Θεολογου, Αγιος Ιωαννης Θεολογος αγωνας επανασταση Τουρκοι στρατηγικη θεση τελωνειο 1912 ελληνοτουρκικα συνορα κορυφη πολιτικος Τρικουπης Δηλιγιαννης Σεπτεμβριος 1885 Αθηνα διαδηλωση ανακτορα πρωθυπουργος πολεμος Ζητω ζητωπολεμοι επιστρατευση αντιπολιτευση ενοπλη επαιτεια ειρηνοπολεμος Μεγαλες Δυναμεις, λεονταρισμος, ναυτικος αποκλεισμος παραιτηση Βουλη Απριλιος του 1886 ελληνικος στρατος αξιωματικος ναυτικα αγγλοι αγγλοφιλος, επιθεση τετελεσμενο γεγονος, κυβερνηση Μαιος 9 Μαιου οθωμανικο εδαφος Θεσσαλια μαχες αιχμαλωτος 5ο Ευζωνικο Ταγμα ταγματαρχης Λωρης 11 ατιμωση Μακεδονια εκφοβισμος 12 ανακωχη 24 συμμαχοι Βαλκανια εθνικη υπερηφανεια εφημεριδα ευρωπη Γερμανια ελληνικο ζητημα γελοιογραφια Αστυ ευζωνος Γερμανος σιδηρους αρχιγραμματεας Ρωμιος Σουρης δικαια θωρακοφορο λαιμος καγκελαριος σαχλοΓερμανοι, σαχλος, σαχλοι, πανευγενεστατος Δυση τραμπουκος προστυχο βρωμερο παιχνιδι Γλαδστων ριπιπιδι Σολωμος πετρινη ραχη Ελλας δοξα στεφανι κοτρωνι , Ελλην στρατιωτικος, απελευθερωτικος αγωνες 1866 ως το 1886 Προμυριο Μαγνησιας, μαγνησια, κρητη Κρητικη Επανασταση 1869 Θεσσαλιας, θεσσαλος 1878) πενθος Επιστασια, συνταγματαρχης μοιρολογι, μυριολοι, μοιρολοι Λουρης παλληκαρια καταρραχις, ψωμι, νερο, μεντατι πασας λογος συντυχια στομα αιμα χειλη φαρμακι, γλωσσα αηδονολαλη χελιδονακι, χελιδονι, παραλλαγη δημοτικο τραγουδι λεβεντης νηστικος διψασμενος αγορευση Κωνσταντινιδης, 1886, δικη εγκαταλειψη αυτομολια εχθρος καταδικη Στρατοδικειο Σταυριανος, Κοκκιναδακι, Ντουμπρουσι Ακαματης, κοκκιναδι

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ