Του Γιώργου Λεκάκη
Ο Boris Schatz και ο γιος του
Bezalel Schatz (γνωστός και ως Lilik) κάθονται και φωτογραφίζονται στο θέατρο
του Διονύσου κάτω από την Ακρόπολη Αθηνών…
Στο πίσω μέρος της καρτ
ποστάλ, ο Lilik έγραψε στην μητέρα του Όλγα (σύζυγο του Boris Schatz) που έμενε
στο Eretz του Ισραήλ, εκείνη την εποχή:
«Αγαπητή μητέρα, είμαστε τώρα
στην Αθήνα, μόλις επιστρέψαμε από ένα εξαιρετικό ταξείδι στην Ακρόπολη...»…και
απαριθμεί τις χώρες που πρόκειται να επισκεφτούν. Και προσθέτει: «Τι λες για
την φωτογραφία μας στο θέατρο του Βάκχου;
Δικός σου, με πολλά - πολλά ζεστά φιλιά, Lezinika Lilik».
(Τα Σιωνιστικά Αρχεία αναφέρουν πολλά για τον Σατς).
Η καρτ ποστάλ εστάλη από την
Αθήνα, το 1930, στο Eretz στην μητέρα του, η οποία ζούσε τότε στην οδό Hayarkon
στο Τελ Αβίβ.
Η στάση ήταν μέρος του
ταξειδιού του Boris Schatz και του γιου του, Bezalel, στην Ευρώπη και τις
Ηνωμένες Πολιτείες το 1930, όπου εξέθεσαν τα έργα τέχνης τους και μαθητών του
Bezalel, με σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων για το σχολείο που επρόκειτο να
κλείσει.
Το όνομα Bezalel προέρχεται
από την φυλή του Ιούδα.
Ο Μπόρις Σατς (1866 –1932)
ήταν Λιθουανός εβραίος καλλιτέχνης και γλύπτης. Έγινε γνωστός ως ο «πατέρας της
ισραηλινής τέχνης».
Ως καλλιτέχνης ο Σατς, δεν
ήταν κάτι σπουδαίο, αλλά έτυχε καλής υποδοχής στο σιωνιστικό κίνημα… Αρχικώς ως
μέλος της ομάδος Chovevei-Zion, ετέθη υπό την επιρροή του συγγραφέα Peretz
Smolenskin.
Το 1903 εγνώρισε τον Theodor Herzl και έγινε ένθερμος σιωνιστής. Το 1905 στο Βερολίνο, ο Σατς έμεινε με τον σιωνιστή εικονογράφο Εφραίμ Μόουζες Λίλιεν / Ephraim Moses Lilien. Αυτός τον σύστησε στον γνωστό Φραντς Οπενχάιμερ / Franz Oppenheimer, υποστηρικτή του συνεταιριστικού εποικισμού στο Ισραήλ, και στον Ότο Βάρμπουργκ / Otto Warburg, μετέπειτα πρόεδρο του Παγκόσμιου Σιωνιστικού Οργανισμού. Και οι δύο έδειξαν ενθουσιασμένοι με την ιδέα του να ιδρύσει μια σχολή τέχνης στην Ιερουσαλήμ. Στο 5ο Σιωνιστικό Συνέδριο (1905), επρότεινε και επισήμως την δημιουργία μιας εβραϊκής σχολής τέχνης. Και πράγματι, η ίδρυση της Σχολής Μπεζαλέλ ανακηρύχθηκε επίσημα στις 8 Οκτωβρίου 1905. Ζούσε στην Παλαιστίνη από το 1906, όπου και ίδρυσε την Ακαδημία Bezalel την ίδια χρονιά. Ένα φιλόδοξο εγχείρημα του πρώιμου Σιωνισμού. Με διαμάχες και διαφωνίες, η σχολή εκπαίδευε καλλιτέχνες ή τεχνίτες, για την δημιουργία ενός εβραϊκού στυλ τέχνης… Το 1906 ίδρυσε ένα κέντρο τέχνης στην Ιερουσαλήμ, το οποίο αργότερα ονομάστηκε "Bezalel" από τον Bezalel Ben Uri, τον τεχνίτη βιβλικών θεμάτων, που σχεδίασε το αρτοφόριο / tabernacle και τα τελετουργικά του αντικείμενα. Τα επόμενα χρόνια, ο Schatz οργάνωσε εκθέσεις με την δουλειά των μαθητών του στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ήταν οι πρώτες διεθνείς εκθέσεις εβραίων καλλιτεχνών από το Ισραήλ. Αλλά, όπως είπε, «το πρόβλημα ήταν ότι η Σχολή Bezalel ιδρύθηκε πριν από την εποχή της, και οι Σιωνιστές δεν ήταν ακόμη ικανοί να το καταλάβουν». Ο Σατς φιλοτέχνησε αναμνηστικές πλάκες για προσωπικότητες του σιωνισμού, όπως ο Eliezer Ben-Yehuda και ο Theodor Herzl, κ.ά. με βάση την αναγεννησιακή παράδοση.
Μετά τον θάνατο του Schatz,
μέρος της συλλογής έργων τέχνης του, έγινε τελικά ο πυρήνας του Μουσείου του
Ισραήλ.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 20.3.2022.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook