Του Γιώργου Λεκάκη
Με τίτλο «Ἐξηγήσεις παλαιαί καί
λίαν ὠφέλιμοι, βραχυλογίαν τε καί σαφήνειαν τοῦ λόγου ἔχουσαι θαυμαστήν, ἐκ
διαφόρων τῶν ἁγίων πατέρων ὑπομνημάτων ὑπό Οἰκουμενίου και Ἀρέθα συλλεχθεῖσαι εἰς
τάς τῆς νέας διαθήκης πραγματείας τάς δε: τοῦ μέν Οἰκουμενίου εἰς τάς Πράξεις τῶν
Ἀποστόλων, εἰς τάς ἑπτά Καθολικάς λεγομένας ἐπιστολάς, εἰς τάς Παύλου πάσας –
τοῦ δέ Ἀρέθα εἰς τήν Ἰωάννου Ἀποκάλυψιν», εξεδόθη βιβλίο στην Βερόνα, από τους Stefano & fratelli da Sabbio, το 1532.
Ήταν η α ΕΚΔΟΣΗ του έργου.
Ήταν folio (348 x 220 χλστ.),
1.014 σελ.! Ο τίτλος στα ελληνικά και λατινικά, δίχρωμη εκτύπωση στην σελ. 1.
ΠΗΓΗ: Adams O-111, Hoffmann, III, σ. 3, Οικονομόπουλος, σ. 960.
Έχει όμως ενδιαφέρον ότι με το όνομα «Οικουμένιος» σώζονται πολλά σχόλια στα ελληνικά, επάνω σε κείμενα της Καινής Διαθήκης. Θεωρείται επίσκοπος Τρίκκης (Τρικκάλων Θεσσαλίας) περί το 990, αλλά τα σχόλιά του για την Αποκάλυψη χρονολογούνται στις αρχές του… 7ου ή στα τέλη του 6ου αιώνα. Νεώτερες έρευνες τον ταυτίζουν με έναν ομώνυμό του, συγγραφέα στην Μικρά Ασία. Άλλοι δε, λένε πως ο άγιος Οικουμένιος έζησε τον 4ο μ.Χ. αιώνα[1], καταγόταν από την Καππαδοκία, ήταν ανεψιός του Αχιλλείου Λαρίσης και εξάδελφος του Ρηγίνου επισκόπου Σκοπέλου. Στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο (325 μ.Χ.), θαυματούργησε (λίθος ανέβλυσε νερό). Πάντως, έγινε άγιος, εορτάζεται στις 3 Μαΐου, κι ας μην ξέρουμε πότε έζησε ο αγιοποιηθείς… - ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης "Τάματα και αναθήματα".
 |
| Μικρή περγαμηνή που περιέχει την αρχή του Φαίδρου του Πλάτωνος στον Codex Clarkianus 39, που βρίσκεται στην Βιβλιοθήκη Bodleian. Εγράφη για τον Αρέθα των Πατρών (μετέπειτα της Καισάρειας). Αγοράσθηκε από τον μέγα κλέφτη δρ. E. D. Clarke το 1802 από το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη στην Πάτμο. Από τις πρώτες γραμμές: Ὦ φίλε Φαῖδρε. ποῖ δὴ καὶ πόθεν: παρά Λυσίου ὦ Σώκρατες, τοῦ Κεφάλου∙ πορεύομαι δὲ πρὸς περίπατον ἔξω τείχους∙ συχνὸν γὰρ ἐκεῖ διέτριψα χρόνον, καθήμενος ἐξ ἐωθινοῦ∙ τῶι δὲ σῶι καὶ ἐμῶι ἐταίρωι πειθόμενος, Ἀκουμένωι, κατὰ τὰς ὁδοὺς ποιοῦμαι τοὺς περιπάτους∙ φησὶ γὰρ ἀκοπωτέρους εἶναι τῶν ἐν τοῖς δρόμοις: καλῶς γὰρ ὦ ἐταῖρε λέγει. ἀτὰρ Λυσίας ἦν ὡς ἔοικεν ἐν ἄστει: ναί, παρ᾽ Ἐπικράτει. ἐν τῆιδε τῆι πλησίον τοῦ ὀλυμπίου οἰκίαι τῆι Μορυχίαι: |
Όσο για τον αρχιεπίσκοπο
Καισαρείας Αρέθα, θεωρείται μια από τις σημαντικότερες μορφές της ιστορίας του
βυζαντινού βιβλίου, από τους διαπρεπέστερους λογίους της μεσοβυζαντινής περιόδου
και από τους πρωτεργάτες της αναβιώσεως των κλασσικών σπουδών στο Βυζάντιο. Έγραψε
κώδικες με σχόλια που διέσωσαν πολλά αρχαία κείμενα, όπως στα έργα του Πλάτωνος[2], του
Λουκιανού, του Ευκλείδη, του ρήτορα Αριστείδη, και ίσως και του Δίωνος του
Χρυσοστόμου, και στα «εἰς ἑαυτόν» του Μάρκου Αυρηλίου. Κώδικές του ευρίσκονται
στις κυριότερες βιβλιοθήκες του κόσμου: Βατικανό, Παρίσι, Λονδίνο, Μόσχα και
αλλού…
Εγεννήθηκε στην πόλη των Πατρών
(850;), εσπούδασε στην γενέτειρά και στο Πανδιδακτήριο στην Κωνσταντινούπολη, μαθητής
του πατριάρχη Φωτίου.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Ελληνική Βιβλιογραφία». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.5.2018.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Βλ. Εγκώμιο του λόγιου μητροπολίτη Λαρίσης, Αντωνίου,
14ος αι. Τα λείψανά του αγίου Οικουμένιου φυλάσσονταν σε λάρνακα
στον ΙΝ Αρχαγγέλου Μιχαήλ, που βρισκόταν μέσα στο φρούριο (Τρίκκαλα). Στο δε χωριό
Χαϊδεμένη Τρικκάλων υπάρχει ομώνυμος ναός του Αγίου Οικουμενίου, απέναντί από
τον λόφο Καταφύγι, όπου κατά την παράδοση, αποσυρόταν ο άγιος.
[2] Το περίφημο χειρόγραφο του Πλάτωνος (Codex Clarkianus), που μεταφέρθηκε από την Πάτμο στο Λονδίνο, αντιγράφηκε με εντολή του Αρέθα. Βλ. και Patrologia Graeca, τ. 106, 493.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook