Του Γιώργου Λεκάκη
Το Grotte du Vallonnet είναι
ένας αρχαιολογικός χώρος, που βρίσκεται κοντά στο Roquebrune-Cap-Martin, μεταξύ Μόνοικου > Μονακό και Μεντόν, στην Γαλλία.
Ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά
το 1958. Οι πρώτες συστηματικές ανασκαφές ξεκίνησαν το 1962 υπό την διεύθυνση
του Henry de Lumley, τις οποίες αργότερα συνέχισε ο Pierre-Elie Moullé.
Τα πέτρινα εργαλεία που
βρέθηκαν στην τοποθεσία, χρονολογούνται με παλαιομαγνητισμό στην περίοδο
Jaramillo, μεταξύ 1.000.000 - 1.150.000 χρόνων[1], και με
μόλυβδο-ουράνιο 1.200.000 - 1.100.000 χρόνων, γεγονός που το καθιστά μια από
τις αρχαιότερες τοποθεσίες ανθρώπινης εγκατάστασης, που είναι γνωστές, έως
σήμερα, στην Γαλλία και στην Ευρώπη.
Το σπήλαιο Vallonnet ευρίσκεται
στη δυτική πλαγιά του Cap Martin, περίπου 110 μ. επάνω από τον κόλπο του Menton,
στο Roquebrune-Cap-Martin στο τμήμα Alpes-Maritimes στην Γαλλία. Ο ασβεστιτικός
- δολομιτικός βράχος σχηματίσθηκε κατά την Ιουρασική περίοδο. Η βεράντα του
σπηλαίου είναι στενή και χαμηλή και ανοίγει σε έναν διάδρομο μήκους 5 μ.,
ακολουθούμενο από ένα δωμάτιο ύψους 4 μ.
Το στρώμα I, το βαθύτερο,
είναι ένα δάπεδο από σταλαγμίτες, το οποίο χρονολογείται μεταξύ 1.400.000 – 1.370.000
χρόνων. Η ανάλυση της γύρης που βρέθηκε σε αυτό το στρώμα, έδειξε ότι την εποχή
εκείνη η περιοχή είχε ένα δασώδες τοπίο, όπου κυρίαρχα δένδρα ήταν τα πλατάνια.
Το στρώμα III περιείχε τα πιο
σημαντικά ευρήματα στο σπήλαιο: Οστά ζώων και 11 απλά εργαλεία, που χρησιμοποιήθηκαν
από ανθρώπους - επισκέπτες. Φαίνεται ότι το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε ως «τραπεζαρία»
από μεγάλα σαρκοφάγα, κυρίως την αρκούδα, τον πάνθηρα, την τίγρη και την μεγάλη
ύαινα. Αυτά έφεραν στο σπήλαιο τα πτώματα των φυτοφάγων (ελάφια, βίσσωνες,
μικρά βοοειδή, ρινόκερους, άλογα και κάπρους). Όταν τα αρπακτικά δεν βρίσκονταν
στην σπηλιά, αυτή χρησιμοποιήθηκε από ανθρώπους, οι οποίοι άφησαν τα εργαλεία.
Στο σπήλαιο βρέθηκαν οστά 25
διαφορετικών ειδών θηλαστικών, όλα χαρακτηριστικά της κατώτερης εποχής του
Πλειστόκαινου. Εκτός από αυτά που αναφέρονται παραπάνω, βρέθηκαν οστά του
ευρασιατικού ιαγουάρου (Panthera gombaszoegensis), της λεοπάρδαλης (Acinonyx
pardinensis) του ελέφαντα (Mammuthus meridionalis) κ.ά. Άλλα είδη βρέθηκαν από
το μέσο Πλειστόκαινο, όπως ένα πρώιμο είδος λύκου (Canis mosbachensis), μιας
πρώιμης αλεπούς (Alopex praeglacialis) και ενός λύγκα σπηλαίων (Lynx spelaea).
Στο σπήλαιο βρέθηκαν περίπου
100 βασικά εργαλεία που κατασκεύασε ο άνθρωπος. Τα περισσότερα ήταν
κατασκευασμένα από ασβεστόλιθο, σπανιότερα από ψαμμίτη, λιγότερα από χαλαζία
και πυριτόλιθο. Τα κρουστά ή σφυριά ήταν τα πιο συχνά εργαλεία. Αυτά
περιελάμβαναν εργαλεία κοπής, κακής ποιότητας. Κανένα από τα εργαλεία δεν είχε
επεξεργαστεί εκ νέου για να βελτιωθεί η ποιότητά τους. Βρέθηκε το μεσαίο τμήμα
μηριαίου οστού ενός βίσσωνα, το οποίο έδειχνε ότι ήταν κατεργασμένο με εργαλείο
σφυροκοπήματος.
Ενώ τα περισσότερα από τα
οστά στη σπηλιά έδειξαν ότι είχαν σπάσει από τα δόντια των αρπακτικών, ορισμένα
οστά είχαν σημάδια που έδειχναν ότι είχαν σπάσει από αυτά τα πρώιμα εργαλεία.
Φαίνεται ότι οι πρώτοι άνθρωποι που επισκέπτονταν το σπήλαιο Vallonnet
χρησιμοποίησαν τα πέτρινα εργαλεία τους για να σπάσουν τα κόκκαλα και να φάνε
το μεδούλι τους.
Δεν υπήρχαν ενδείξεις
πυρκαγιάς στο σπήλαιο. Η φωτιά προφανώς στην περιοχή δεν είχε ακόμη «εξημερωθεί»,
δηλ. δεν είχε εφευρεθεί η φωτιά κατά βούληση. Φαίνεται ότι οι άνθρωποι που
επισκέφτηκαν το σπήλαιο δεν ήταν κυρίως κυνηγοί, αλλά «καθαριστές», που ζούσαν
με το κρέας ζώων που σκοτώθηκαν από αρπακτικά. Δεν υπήρχαν επίσης σημάδια ότι
ζούσαν στην σπηλιά.
ΠΗΓΗ εικόνος: James Henry M.D. BENNET "Winter and Spring on the Shores of the Mediterranean: or, the Genoese Rivieras, Italy, Spain, Corfu, Greece, the Archipelago, Constantinople…, Smyrna, Asia Minor…", 5η έκδοσις, εκδ. J. & A. Churchill, Λονδίνο, 1875.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.3.2019.
- Lumley H. de «La Grande Histoire des premiers européens», Odile
Jacob, Παρίσι, 2010.
- Moullé P.-El. «Les Cervidés de la Grotte du Vallonnet».
- Étude géoarchéologique du remplissage quaternaire de la grotte du
Vallonnet, par Abdallah Seggaa, Salah Abdessadok et Saïd Laafar.
- «Émile Rivière, Découverte d'un Squelette Humain de l'Époque Paléolithique Dans les Cavernes des Baoussé-Rousse dites Grottes de Menton».
[1] Ίδιας ηλικίας με τα:
- Basin of Gaudix-Baza, Barranco Leon, Fuenta Nueva Three, Sima del Elefante, στην Αταπουέρκα Ισπανίας (με ευρήματα 1.100.000 - 1.200.000 χρόνων),
- Σπηλαίου Πετραλώνων Χαλκιδικής (φωτιά κατά βούληση 1.100.000 χρόνων),
- ενώ στην
Ευρώπη υπάρχουν και αρχαιότερα, όπως το Dmanisi, στην Γεωργία (με ευρήματα 1.800.000 χρόνων).
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook