ΞΕΠΟΥΛΙΕΤΑΙ ο Βρονταίος Ζευς… από την… Γερμανία, στην… Αγγλία! Η λατρεία της βροντής - του Γ. Λεκάκη

ΞΕΠΟΥΛΙΕΤΑΙ ο Βρονταίος Ζευς…

από την… Γερμανία,

στην… Αγγλία!

Η λατρεία της βροντής

Του Γιώργου Λεκάκη

Ένα χάλκινο αγαλματίδιο του Διός (του 100 μ.Χ.), που απεικονίζει τον Δία Βρονταίο (απεικόνισή με κεραυνό(7*) ανά χείρας), στο πρότυπο που καθιέρωσε ο Έλλην γλύπτης Λεωχάρης(6*), ξεπουλιέται σε δημοπρασία από την Apollo Art Auctions στο Λονδίνο…

Το αγαλματίδιο έχει διαστάσεις (180 Χ 50 χλστ.) και βάρος 495 γραμμ.

Ο Βρόντιος / Βρονταίος[1] / Βροντεύς[2] / Βροντήσιος[3] και [9]/ Βροντών[4] Ζευς ήταν μετεωροθεός / ρυθμιστής του καιρού[5], αλλά και των μετεώρων[6], αποστολέας της βροντής[7]. Λατρευόταν στον Όλυμπο[8], την Κρήτη[9], κ.α.

Ο κορυφαίος θεός στο εν λόγω άγαλμα, στέκεται όπως πάντα γυμνός, με το βάρος του στο δεξί του πόδι, το δεξί του χέρι χαμηλωμένο και το αριστερό χέρι σηκωμένο… Θα κρατούσε αρχικώς έναν κεραυνό, που τώρα… απουσιάζει. Το εκφραστικό πρόσωπό του, είναι πλαισιωμένο από κατσαρά μαλλιά και γένια, μάτια με ένθετα από ασήμι… Τα μαλλιά του είναι δεμένα πίσω, με δάφνινο στέμμα. Είναι καλά καθορισμένος ο μυώδης κορμός και τα πόδια του. Στο ηβικό σημείο υπάρχει επίσης ζωόμορφη απεικόνιση λέοντα!…

Ο Ζευς δημοπρατείται στις 28.1.2023 και μέχρι στιγμής τον θέλουν 2.164 άτομα, ενώ το ανεκτίμητον, εκτιμάται 50.000 λίρες Αγγλίας…

Προέρχεται λένε από… «ιδιοκτησία ενός» από το Sussex της Αγγλίας, ο οποίος είναι «ιδιώτης συλλέκτης», που το απέκτησε στο Μόναχο της Γερμανίας, το 2014, όπου και… «βρέθηκε», στην βαυαρική αγορά τέχνης, από την δεκαετία του 1990. - βλ. Γ. Λεκάκης "Αρχαιοκαπηλίες των Γερμανών στην Ελλάδα επί Κατοχής".

Για το εν λόγω, μάλιστα, υπάρχει και πιστοποιητικό Μητρώου Απώλειας Τέχνης / Art Loss Register Certificate (αρ. 7944)…

ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 8.1.2023.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

         - Kaufmann-Heinimann Α. «Die romischen Bronzen der Schweiz I», Αύγ. 1977, αρ.17.

        - Christie's Antiquities, Νέα Υόρκη, 4.6.2008, αρ. 255.

        - Λεβέντη, «Ζευς» στο LIMC, αρ. 195a.

        - Λεβέντη και Μαχαίρα, «Ζευς» στο LIMC, αρ. 243-244.

        - The Metropolitan Museum, αρ. 22.139.37 και 1997.159.

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ (απόσπασμα από του Γ. Λεκάκη "Λεξικό Παραδόσεων", "Ελληνική Μυθολογία" και "Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις"):

---

[1] Επωνυμία ή επίκλησις του Διός (Ορφ. υμ. 14, 9, Αριστοτέλης, επιγραφή Athen. Mit. 6,135). Ήταν πατήρ της θεάς Αθηνάς Ατθίδος, βασιλόπαιδος, η οποία εκ του Ηφαίστου ετεκε τον Εριχθόνιο. Η θεά Αθηνά Ατθίς εξήλθε εκ της κεφαλής του Διός, όταν κατεπόθη υπ’ αυτού η έγκυος Μήτις. Αυτή έμεινε έγκυος από τον Βρόντη, κύκλωπα, υιό του Ουρανού και της Γαίας. Εξ ου και Τριτογένεια, η Αθηνά Κόρη(***).

Ο Βρόντης εικονίζεται με τα αδέλφια(**) του, Στέροπο και Άργο, με τις εμφανίσεις βροντών. Εφονεύθη δε μαζί με τα αδέλφια του, υπό του Απόλλωνος (ο ήλιος διώχνει την κακοκαιρία) - βλ. Ησίοδ. Θεογ. 140, Απολλοδ. I,1,2, Βιργ. Αιν. 8,425).

[2] Στην μυθολογία μας υπάρχει και ο Βροντεύς, ο πατήρ του Ταντάλου και πρώτος σύζυγος της Κλυταιμνήστρας.

[3] Ο Ζευς Βροντήοιος / Juppiter Tonans, είχε ναό επί του Καπιτωλίου Ρώμης, ίδρυμα του Αυγούστου! Οι Ρωμαίοι είχαν και τον θεό Juppiter Tempestas θεό των καταιγίδων και των ξαφνικών καιρικών συνθηκών και μια πλειάδα βοηθητικών τέτοιων θεοτήτων τις Tempestates.

[4] Επωνυμία του Διός (βλ. επιγραφές Ρώμης, και επί πολυαρίθμων μικρασιατικών επιγραφών και νομισμάτων). Τα κύρια σημεία της λατρείας του ήταν το Δορύλαιον, η Προμνησσός Φρυγίας, το Κοτύαιον και ιδίως η Νακόλεια, η Διόσπολις / Λαοδίκεια. Στην Ρώμη επεκτάθηκε ενωρίς η λατρεία του δια των Μακεδόνων Βρυγών / Φρυγών απελευθέρων.  Στην Ρώμη υπήρχε στενός συσχετισμός της λατρείας του με τα μυστήρια του Μίθρα. Φαίνεται οτι ο θεός αυτός στην Ρώμη είχε χαρακτήρα ουράνιο και χθόνιο συνάμα. Γι’ αυτό ετιμάτο μετά της Εκάτης (βλ. C.I.L. 6,733).

[5] Στην χορεία αυτήν, οι Έλληνες είχαν ως θεότητες και τον Αίολο (τον υιό του Ιππότη – βλ. Ομ. «Οδ.»), και τους Ανέμους και τους (θεωρούμενους) διδύμους αδελφούς(**) Διοσκούρους.

Κατά την χριστιανική αντιγραφή οι αδελφοί(**) Διόσκουροι έγιναν Ιωάννης(*) και Ιάκωβος.

[6] Μετέωρον = παν ό,τι μετεωρείται στο ουράνιο στερέωμα (> μετεωρίτες, κλπ.).

[7] Βροντή είναι ο χαρακτηριστικός ήχος / κρότος που έπεται της αστραπής. Στα αρχαία ελληνικά θέατρα υπήρχε ειδικό μηχάνημα, που παρήγαγε ήχο βροντής, όταν απαιτείτο, το βροντείον. Τα φυσικά φαινόμενα στην βάση λαϊκών προλήψεων ερμήνευαν τα ειδικά βιβλία «βροντολόγια» – σώζονται στην βιβλιοθήκη του Βατικανού, των Παρισίων, την Αμβροσιανή, κ.α. Ένα εξ αυτών εξεδόθη υπό του Β. Wunsch: "Zu hydus de Ostentis" (βλ. Βυζαντ. Δελτ. 6, 1897) – βλ. και Γ. I. Καλαΐτζάκη "Παντοτεινον καλαντάριον, βροντολόγιον και σεισμολογίαν" (στον «Παρνασσό», τ. 15,1893, σελ. 315-319, 795-800) και Κ. Κρουμπάχερ («Ιστορ. Βυζ. Λογοτ., τ. Β'. σ. 451).

Στην παράδοσή μας βροντή είναι και ο ήχος / θόρυβος τον οποίο προκαλούν οι νεκροί διώκοντες αλλήλους - βλ. Ν. Γ. Πολίτη «Δημώδεις μετεωρολογικοί μύθο».

Κατά την χριστιανική παράδοση, βροντή / μπουμπουνητό είναι το αποτέλεσμα της διώξεως δράκοντος, στον ουρανό,

από τον εποχούμενο προφήτη Ηλία(5*) < Απόλλων, Φαέθων, Ήλιος(5*), αφού Βροντή ήταν το όνομα ενός των κελήτων ίππων του θεού Ηλίου(5*) – βλ. Σχολ. Ευρ. Φοιν. 3).

Κατ΄ άλλες παραδόσεις η βροντή είναι «ο σμπάρος του κανονιού», τον οποίον βάλλει ο αρχάγγελος Μιχαήλ εναντίον του διαβόλου – βλ. Ν. Γ. Πολίτη «Παραδόσεις» (τ, Α. σ. 140, Β, σελ. 838), «Ο άγιος Ηλίας(5*)», «Λαογρ. Σιίμμ.» (τ. Α, σελ. 93).

Είναι χαρακτηριστικό, ότι, κατά τα κύρια χριστιανικά ευαγγέλια και ο Ιησούς Χριστός ονόμασε «υιούς της Βροντής»  τους δύο αποστόλους, αδέλφια(**) υιούς του Ζεβεδαίου (< Ζευς + Δίας;), Ιωάννη(*) και Ιάκωβο, για τον σφοδρό και ορμητικό χαρακτήρα τους (βοανεργές / βοανηργές > αραμαϊκά «μπενε ρέγες»). Οι δύο αυτοί απόστολοι, ζήτησαν από τον δάσκαλό τους να προκαλέσει «πυρ εκ του ουρανού», επί των αφιλόξενων προς αυτόν Σαμαρειτών - βλ. Μάρκ. Γ,17, Λουκ. Θ,54, Μάρκ. Θ,38.

Σημειώστε ότι στο χωριό Βούνος της Χειμάρρας Βορείου Ηπείρου, υπάρχει ΙΜ Βροντής στα Κεραύνια(7*) Όρη, στο όνομα του Ιωάννου(*) Προδρόμου. ΙΜ Βροντά / Βροντιανή, σχτιζόμενη με την κόρη(***) Λουλούδα, υπάρχει και στο χωριό Βουρλιώτες Σάμου.

[8] Ναός του στην Βροντού Πιερίας με ναό της "Αγίας Κόρης" (***) – βλ. Γ. Λεκάκη «Ο Ορφεύς-Λύβιστρος: Άγουρος και ποθοφλόγιστος - Πώς ένα δημοτικό ποίημα του 10^ου αι. διασώζει γνώση του 20.000 π.Χ.», περ. «Αέροπος», Νοέμβριος 2003 (τ. 52).

[9] Ιερό του υπήρχε στον Ζαρό (< Ζας, Ζευς), εκεί όπου η ΙΜ Βροντισίου / Βροντησίου(4*), στον Δήμο Φαιστού Ηρακλείου Κρήτης, με ένα από τα αρχαιότερα κωδονοστάσια στην Κρήτη. Ως μονή υπάρχει (γραπτώς) από το 1400. Ήταν μετόχι της ΙΜ Βαρσαμόνερου / Βαλσαμόνερου Βοριζίων (54 χλμ. από το Ηράκλειο Κρήτης) κτισμένης επί ασκληπιείου - (4*) βροντήσι ελέγετο στα βυζαντινά χρόνια ο ορείχαλκος.

        (6*) Αρχαίος Έλλην γλύπτης του 4ου αιώνος π.Χ. - 320 π.Χ. Έζησε κυρίως εν Αθήναις. Έργα του:

            - Το περίφημο άγαλμα του Ισοκράτους,

            - τα χρυσελεφάντινα αγάλματα του βασιλέως Φιλίππου της συζύγου του Ολυμπιάδος, του Μ. Αλεξάνδρου, του Αμύντα Γ', και της Ευρυδίκης Α', τα οποία τοποθετήθηκαν στο Φιλίππειο, ένα κυκλικό κτήριο στην Άλτι στην Ολυμπία, που ανηγέρθηκε. από τον Φίλιππο Β' της Μακεδονίας για τον εορτασμό της νίκης του στην Μάχη της Χαιρώνειας (338 π.Χ.)

            - το χάλκινο σύμπλεγμα «κυνήγι» του Μ. Αλεξάνδρου,

            - μεγάλο μέρος του μαυσωλείου της Αλικαρνασσού, του τάφου του τυράννου Μαυσώλου της Αλικαρνασσού

            - το άγαλμα του Διός στην Ακρόπολη,

            - άγαλμα του Απόλλωνος(8*),

            - ανάγλυφος εικών του Αυτολύκου,

            - η αρπαγή του Γανυμήδους – βλ. Παυσανίας, Πλίνιος, Βιτρούβιος.

Εδημιούργησε πολλά πρότυπα, τα οποία αντέγραψαν εικαστικοί καλλιτέχνες στα ρωμαϊκά και κατοπινά χρόνια. Η Άρτεμις / Diana των Βερσαλλιών είναι επίσης ρωμαϊκών χρόνων αντίγραφο του πρωτοτύπου του Λεωχάρους (περίπου 325 π.Χ.) και ο περίφημος Απόλλων(8*) / Apollo Belvedere, του οποίου ένα ρωμαϊκών χρόνων αντίγραφο στεγάζεται στο Βατικανό.

Βρονταιος Ζευς Διας Γερμανια, Αγγλια λατρεια της βροντης βροντη χαλκινο αγαλματιδιο Διος 100 μΧ Δια κεραυνος χερι προτυπο αρχαιος ελλην γλυπτης Λεωχαρης δημοπρασια Λονδινο Βροντιος / Βροντευς Βροντησιος Βροντων μετεωροθεος / ρυθμιστης καιρος μετεωρο μετεωρα αποστολεας αποστολευς ολυμπος Κρητη κορυφαιος θεος αγαλμα, γυμνος, δεξι ποδι, δεξι χερι αριστερο χερια κεραυνιος, προσωπο κατσαρα σγουρα μαλλια γενια, ματια ενθετα ασημι μαλλι δαφνινο στεμμα δαφνη μυωδης κορμος ποδια ηβη ηβικο σημειο αιδοιο αιδοιον ζωομορφη απεικονιση λεων λεονταρι λιονταρι δημοπρασια ιδιοκτησια σασεξ σασσεξ Sussex Αγγλιας, συλλεκτης Μοναχο Γερμανιας, βαυαρια 2014, βαυαρικη αγορα τεχνης, 1990 πιστοποιητικο Μητρωο Απωλεια απωλεσμενη Τεχνη Art Loss Register Certificate Λεβεντης, Μαχαιρας, Kaufmann Heinimann ρωμαικα μπρουτζινα romischen Bronzen ελβετια Schweiz κριστι κριστις Christies Christie Νεα Υορκη, 2008, μητροπολιτικο μουσειο Metropolitan Museum, αρχαιοκαπηλια αρχαιος ελλην γλυπτης 4ος αιωνας πΧ 320 Αθηνα εργα περιφημο αγαλμα Ισοκρατης, χρυσελεφαντινο αγαλματα βασιλευς Φιλιππος ολυμπιας Ολυμπιαδα Μεγας Αλεξανδρος χαλκινα συμπλεγμα κυνηγι Αλεξανδρου, μαυσωλειου Αλικαρνασσου ταφος τυραννος Αλικαρνασσος μαυσωλος, Ακροπολη, Απολλωνας, αναγλυφος εικων Αυτολυκος,αρπαγη Γανυμηδη Γανυμηδους Γανυμηδης Παυσανιας, Πλινιος, Βιτρουβιος Ακροπολις αθηνων, θεος Απολλων επωνυμια επικλησις επικληση Ορφικα ορφεας ορφευς υμνος Αριστοτελης, επιγραφη θεα Αθηνα Ατθιδα, βασιλοπαις, Ηφαιστος Εριχθονιος Ατθις κεφαλη κεφαλι καταποση εγκυος Μητις μητιδα Βροντης, κυκλωπας, Ουρανος Γαια Τριτογενεια, Κορη, κυκλωψ αδελφια Στεροπος αργος βροντες φονος αδερφια ηλιος κακοκαιρια Ησιοδος Θεογονια Απολλοδωρος Βιργιλιος Αινειας αινειαδα μυθολογια Βροντεες, Τανταλος Κλυταιμνηστρα Βροντηοιος / Juppiter Tonans, τοναν τονανς ναος Καπιτωλιο Ρωμης, ιδρυμα αυτοκρατωρ Αυγουστος Επωνυμο επιγραφες Ρωμη μικρασιατικες νομισματα Δορυλαιον, Προμνησσος Φρυγιας, Κοτυαιον Νακολεια, Λαοδικεια μικρασιατικα νομισμα Δορυλαιο, Προμνησος Φρυγια, Κοτυαιο Νικολεια, διοσπολις διοσπολη Μακεδονες Βρυγες Φρυγες απελευθεροι μυστηρια Μιθρα Μιθρας ουρανιος χθονιος Εκατη απελευθεροι μυστηριο Μιθραικα ουρανια χθονια θεοτητα ελληνες θεοτητες Αιολος Ιπποτης Ομηρος Οδυσσεια ανεμος Ανεμοι διδυμοι αδελφοι Διοσκουροι χριστιανικη αδερφοί Ιωαννης ΙακωβοςΜετεωρον ουρανιο στερεωμα μετεωριτης, ηχος / κροτος αστραπη αρχαια ελληνικα θεατρο μηχανημα, βροντειον, βροντειο φυσικα φαινομενα λαικες προληψεις βιβλιο ειδικο βροντολογιο βιβλιοθηκη Βατικανο Παρισι Αμβοοσιανη εκδοση βουνς Wunsch Βυζαντινο Δελτιο Καλαιτζακης Παντοτεινον καλανταριον, βροντολογιον σεισμολογια Παρνασσος Κρουμπαχερ Βυζαντικη Λογοτεχνια βυζαντιο Παντοτεινο καλανταριο Παντοτινο σεισμος παραδοση θορυβος νεκροι διωξη Πολιτης Δημωδεις μετεωρολογικοι μυθοι νεκρος νεκρων μετεωρολογικος μυθος χριστιανισμος παραδοση, μπουμπουνητο δρακος εποχουμενος προφητης Ηλιας < Φαεθων, ονομα κελητας ιππος Σχολια Ευριπιδη Φοινισσες κελης αλογο σμπαρος κανονι αρχαγγελος Μιχαηλ διαβολος αγιος Λαογραφια χριστιανικα ευαγγελιο Ιησους Χριστος υιοι της Βροντης αποστολος, Ζεβεδαιος σφοδρος ορμητικος χαρακτηρας βοανεργες / βοανηργες αραμαικα μπενε ρεγες μπεναρογια αποστολος, δασκαλος πυρ εκ του ουρανου, αφιλοξενια Σαμαρειτες Μαρκος Λουκας χωριο Βουνος χιμαρα Χειμαρρα Βορειος Ηπειρος ΙΜ Βροντης ιερα μονη μοναστηρι Κεραυνια ορη, Ιωαννης Προδρομος Βροντα / Βροντιανη Βουρλιωτες Σαμου σαμος, λουλουδα Βροντου Πιεριας περια Αγια Κορη Λυβιστρος αγουρος και ποθοφλογιστος δημοτικο ποιημα 10ος αιωνας γνωση 20.000 χρονια πριν Ζαρος ζας ΙΜ Βροντισιου / Βροντησιου Δημος Φαιστου Ηρακλειου Κρητης, αρχαιοτερο κωδονοστασιο 1400 μετοχι ΙΜ Βαρσαμονερου / Βαλσαμονερου Βοριζιων Ηρακλειο ασκληπιειο Βαρσαμονερο / Βαλσαμονερο βαλσαμο βαρσαμο βοριζα βροντησι βυζαντινα χρονια ορειχαλκος Αρχαιο ελληνας Αμυντας Γ Ευρυδικη Α Φιλιππειο, κυκλικο κτηριο αλτις Ολυμπια ηλειας, ηλεια ανεγερση Φιλιππος Β Μακεδονια εορτασμος νικη Μαχη της Χαιρωνειας 338 Χαιρωνεια βοιωτιας βοιωτια χαλκςο προτυπα, αντιγραφη εικαστικος καλλιτεχνης ρωμαικα αρτεμις αρτεμη διανα / Diana των Βερσαλλιων αντιγραφο πρωτοτυπο 325 Apollo Belvedere, μπελβεντερε Βατικανου παρισιου παρισιων Βερσαλλιες Ρωμαιοι Juppiter Tempestas καταιγιδα ξαφνικο καιρικες συνθηκες βοηθητικη θεοτητες Tempestates τεμπεστας ταμπεστατες

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ