Του Γιώργου Λεκάκη
Η ιστορία της Υεμένης
εκτείνεται πάνω από 3.000 χρόνια.
Ο μοναδικός πολιτισμός της
εξακολουθεί να αποδεικνύεται σήμερα στην αρχιτεκτονική των πόλεων και των
χωριών της.
Ο Στράβων, ο Πλίνιος κ.ά.
Έλληνες και Ρωμαίοι συγγραφείς την αποκαλούσαν «ευδαίμονα Αραβία» / «εύφορη
Αραβία».
Από το 1000 περίπου π.Χ., αυτή η περιοχή της Νότιας Αραβικής Χερσονήσου (του Άρεως) - ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης "Αρχαίες ελληνικές πόλεις στην Αραβία, την Χερσόνησο του Άρη!" - διοικούνταν από τρεις διαδοχικούς πολιτισμούς:
- τον μινωικό(*) κρητικό ή μινυακό
ελληνικό πολιτισμό / Minean, Maine, Μάιν, Main / Minéens / Ma'in / Maïn / Minei,
- τον Σαββαϊκό / Sabaean
και
- τον πολιτισμό των Ομηριτών ή Ομηρειτών[1].
Μικρότερα βασίλεια της χώρας
ήταν της Καταβανίας / Kataban και των Υδρευμάτων[2].
Αυτά τα τρία βασίλεια φημίζονταν
όλα για τον πλούτο τους, ο οποίος προέκυπτε από το εμπόριο μπαχαρικών, λιβανιού
και μύρου στον «Δρόμο του θυμιάματος».
Η πρωτεύουσά της ευρίσκεται
στον 15ο παράλληλο.[3]
Τίποτε δεν είναι γνωστό για
την πρώιμη ιστορία αυτού του μινωικού βασιλείου της βόρειας Υεμένης. Το Μινωικό
Βασίλειο, σχηματίσθηκε τον 14ο αιώνα π.Χ. Οι Μαδιανίτες της Βίβλου θεωρούνταν
υποτελείς του. Οι κύριες πόλεις ήταν η Ιασίλ / Jasil, Yathill (νυν Barakish)
και το Karnavu (Qarnawu[4], νυν Ma'in).
Οι Μινωίτες / Μινύες / Μαινοί
ίδρυσαν πόλεις, όπως η Μέκκα και η Μεδίνα![5] Αναφέρεται
για πρώτη φορά στις επιγραφές των Σαββαίων του τέλους του 7ου -
αρχές του 6ου αιώνα π.Χ. Οι επιγραφές αυτής της περιόδου από την
πόλη-κράτος του Χαράμ δείχνουν χαρακτηριστικά μινωικής γλώσσας, με μια σαββαϊκή
σχέση.[6] –
ΔΙΑΒΑΣΤΕ για τις επιγραφές των Σαββαίων, ΕΔΩ. Η ακμή του κράτους τους πέφτει στα
τέλη του 4ου - αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. Τον 1ο
αιώνα π.Χ οι βασίλειο των Μινωιτών έγινε μέρος του βασιλείου των Σαββαίων. Πιο γνωστός
βασιλιάς των Μινωιτών Υεμένης αναφέρεται ο Ιάσα (< Ιάσων;) [Abiyada Yasa (5ος
– 4ος αι. π.Χ.)], σύμμαχος του βασιλιά των Ομηριτών, Ilisami Zubyan.
Η μινωική χώρα της Υεμένης εγνώρισε
ακμή τον 3ο αιώνα π.Χ. όταν μπόρεσε να επεκτείνει την επιρροή της
κατά μήκος της Διαδρομής του Θυμιάματος κατακτώντας το Najran, το Asirs και το
Hijaz. Η κυριαρχία των Μινωιτών επεκτάθηκε μέχρι το Dedan.[7]
Με την επέκταση του Ma'in
στην Ερυθρά Θάλασσα, αναπτύχθηκε και το θαλάσσιο εμπόριο. Η παρουσία των Μινωιτών
εμπόρων εξ Υεμένης στο Αιγαίο είναι επίσης μαρτυρία των εκτεταμένων εμπορικών σχέσεων της χώρας.
Στα τέλη του 2ου αιώνα π.Χ. το Ma'in πέρασε υπό την κυριαρχία του
Qataban. Μετά την κατάρρευση του Βασιλείου του Qataban μερικές δεκαετίες
αργότερα κατέρρευσε και το Μινωικό Βασίλειο υπό την κυριαρχία των Σαββαίων.
Η ισλαμική κατάκτηση έγινε το
628 μ.Χ.
ΠΗΓΗ: FRIENDS OF YEMEN, 2.6.2023. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.6.2023.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Μεγάλη Σοβιετική
Εγκυκλοπαίδεια λ. «The Minean Kingdom», O. Yu. Schmidt, α΄ έκδ., 1926-1947. Και
στην ίδια S. I. Vavilov, β΄ έκδ., 1949-1958. Και στην ίδια Sedov A. V., Lomonosov - Manizer, 2011, Yu. S. Osipov ,
2004-2017.
[1] Ομηρίτες > Χιμιαρίτες / Himyarite.
[2] Τα Υδρεύματα - hydreumata, Hadhramaut ήταν κλειστοί (και συχνά οχυροί) σταθμοί
ποτίσματος σε ρέματα. Ένα είδος φρουρίου/κέντρου διοίκησης που δημιουργήθηκε
για να προστατεύει την παροχή νερού από επιδρομές Βεδουίνων. Γύρω από την
τοποθεσία, έως και 6 μίλια μακριά, υπήρχαν μικρότερα χωριά, τα οποία χρησίμευαν
ως στρατόπεδα μικρής κλίμακας για τα καραβάνια. Ένα ενδιαφέρον παράλληλο με
αυτό είναι οι οχυρωμένες «τρύπες νερού» στην ανατολική έρημο της Αιγύπτου, από
τη ρωμαϊκή εποχή, που επίσης εκεί ελέγοντο «υδρεύματα». Γνωρίζουμε επίσης για
την ικανότητα των Μινυών σε τεχνικά, αρδευτικά έργα / κανάλια, φράγματα, κλπ. -
βλ. Juris Zarins
[3] 15°00′N
48°00′E.
[4] Qarnāwu / Qarnāw - ο κάτοικός της Καρναβός - κατά
μήκος της ερήμου Sayhad (βλ. Άραβες γεωγράφους του Μεσαίωνα) νυν Ramlat
al-Sabʿatayn - βλ. ιταλική αρχαιολογική αποστολή με επί κεφαλής τον καθηγητή Al.
de Maigret (Πανεπιστήμιο της Νεάπολης «L'Orientale») «Arabia Felix. Un viaggio
nell'archeologia dello Yemen», εκδ. Rusconi, Μιλάνο, 1996.
[5] Βλ. Αντρέι Κοροτάγιεφ «ΑΡΧΑΙΑ ΥΕΜΕΝΗ» εκδ. Oxford
University Press, 1995.
[6] Επισήμως, η μινωική > μιναϊκή γλώσσα, καλείται
μαντχαμπική, ή μαδαμπιανή, θεωρείται γλώσσα της αρχαίας Νότιας Αραβίας ("Sayhadic"), και είναι η γλώσσα που ομιλείται στην Υεμένη
μεταξύ 1200 π.Χ. και 100 μ.Χ. Η κύρια περιοχή χρήσης της ίσως ευρίσκεται στο Jawf, τμήμα της ΒΑ. Υεμένης, με κοιτίδα το Wadi Madhab. Οι
άλλες κοινότητες του Madhab Wadi (Nashshan, Kaminahu, Haram και Inabba') την χρησιμοποιούσαν
επίσης, και για αστικές και θρησκευτικές επιγραφές.
[7] Mada'in
Salih, al-'Ula - βλ. Herm. von
Wissmann «Die Geschichte des Sabäerreiches und der Feldzug des Aelius Gallus,
in: Hildegard Temporini: Aufstieg und Niedergang der Römischen Welt», Principat,
Neunter Band, Erster Halbband, εκδ. De Gruyter, Βερολίνο, ΝΥ, 1976. Και K. A. Kitchen «The World of Ancient Arabia Series.
Documentation for Ancient Arabia», Chronological Framework & Historical
Sources, Λίβερπουλ, 1994.
(*) Οι μινωίτες / μινωικός πολιτισμός της Κρήτης, δεν είναι εθνικό προσδιοριστικό, αλλά χρονικό.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook