Του Γιώργου Λεκάκη
Ανάλυση σφαιριδίων οστράκων,
που βρέθηκαν στον βράχο Kaylu, ο οποίος ευρίσκεται στις ανατολικές ακτές της
Κασπίας Θάλασσας, υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι μπορεί να έκαναν θαλάσσια ταξείδια
εκεί, πριν από περίπου 11.500 χρόνια!
Αν και το Kaylu ανασκάφηκε
στα μέσα του 20ού αιώνα, τα πολιτιστικά αποθέματά του δεν είχαν περιγραφεί, παρά
ελάχιστα, και δεν επαναξιολογήθηκε εκτενώς ή χρονολογήθηκε άμεσα, μέχρι την εκ
νέου ανακάλυψή του το 2018!
Τα αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι το βραχοκαταφύγιο χρησιμοποιήθηκε για μεγάλες χρονικές περιόδους, κατά την ύστερη Μεσολιθική και την Νεολιθική περίοδο.
Η κ. S. Rigaud (του CNRS και του Πανεπιστημίου του Μπορντώ) και οι συνεργάτες της προσδιόρισαν ότι οι χάντρες - π
ροσωπικά στολίδια, που παρήγαγαν οι τελευταίοι από τους
κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες που κατοικούσαν στο καταφύγιο, ήταν διαφορετικές από
αυτές που χρησιμοποιούσαν οι πρώτοι αγρότες της περιοχής. Ήταν μια «στυλιστική
αλλαγή» θα λέγαμε σήμερα.
Συνέκριναν επίσης τις χάντρες
του βραχοκαταφυγίου Kaylu με άλλες, που βρέθηκαν σε άλλες περιοχές της Κασπίας
Θάλασσας.
Η έρευνα ανέλυσε
διακοσμητικές χάντρες φτιαγμένες από τα δισκοειδή κογχύλια του είδους (Didacna sp.), που
βρέθηκε στο Kaylu, μια τοποθεσία ταφής του Μέσου
Ολόκαινου, που ομοιάζει με σπήλαιο, κοντά στην ανατολική ακτογραμμή της Κασπίας Θάλασσας, που βρίσκεται σήμερα στο νότιο
Τουρκμενιστάν.
Η ανάλυσή τους υποδηλώνει ότι
μπορεί να υπήρχε μια διαδρομή για την ανταλλαγή αυτών των σφαιριδίων, κατά
μήκος της βόρειας ακτογραμμής της Κασπίας Θάλασσας, η οποία ήταν ανεξάρτητη από
την χερσαία διαδρομή, που ήταν γνωστό ότι είχαν διανύσει αγρότες και βοσκοί από
την σημερινή έκταση του βόρειου Ιράν.
.....................................................
ΣΧΟΛΙΟ Γ. Λεκάκη:
Το θέμα, λοιπόν, είναι ποιος ήταν αυτός ο προηγμένος ναυτικά λαός, που μπορούσε τότε να κάνει τέτοιου είδους θαλάσσια ταξείδια:
............................................................
«Αυτοί οι άνθρωποι θα
μπορούσαν επίσης να έχουν ταξειδέψει με βάρκα, πρόσθεσε. Οι ναυτικές επαφές
μεταξύ αυτών των κοινοτήτων μπορεί να επέτρεψαν την ταχεία κυκλοφορία
συγκεκριμένων τύπων σφαιριδίων - μαζί με ανθρώπους, πληροφορίες, γνώσεις και
σύμβολα - από κάθε πλευρά της Κασπίας Θάλασσας με μακρινά θαλάσσια ταξείδια»,
κατέληξε η κ. Rigaud.
ΠΗΓΗ: S. Rigaud κ.ά. «Exploring Hypotheses on Early Holocene Caspian Seafaring Through Personal Ornaments: A Study of Changing Styles and Symbols in Western Central Asia», Open Archaeology (2023), DOI: 10.1515/opar-2022-0289, 10.5.2023. Και De Gruyter «Shell beads discovery sheds light on Stone Age seafaring», Phys, 30.5.2023. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 11.5.2023.
Map of the sites mentioned in the text:
(1) Kaylu; (2) Kuba-Sengir; (3) Jebel; (4) Dam-Dam Chesme-2; (5) Jeitun; (6) Aktau-1;
(7) Koskuduk-1, 2; (8) Tokmak; (9) Tumek-kichidjik; (10) Tuzovskiye Bugry-1; (11)
Khvalynsk; (12) Mariupol cemetery; (13) MPS-4; (14) Belt-Kamarband; (15)
Altappeh; and (16)
Tappeh Sang-e Chakhmaq.
Abstract
This article studies the discoid Didacna sp. shell beads discovered at
Kaylu, a Middle Holocene burial site located in Southern Turkmenistan.
Microscopic, morphometric, spectrometric, and SEM analyses were carried out on
the material to identify how the beads were manufactured and used. New
radiocarbon dating and bioanthropological data to age and sex the two skeletons
discovered in the burials are provided. A regional synthesis shows that
personal ornaments from the Caspian region were diversified through time and
that a stylistic shift between the last foragers and the first farmers
occurred. We also observed strong correspondences between the personal
ornaments documented in the northern, eastern, and western Caspian Sea during
the Neolithic, with no evidence of similar symbolic production in Northern
Iran. We propose that a northern route may have allowed the diffusion of common
ornamental traditions in the Caspian region to the exclusion of the southern
Caspian. Alternatively, discontinuities in material culture diffusion in
coastal areas could be evidence of maritime voyaging. Seafaring may have
granted the fast and spatially erratic diffusion of specific bead types,
people, information, knowledge, and symbols from both sides of the Caspian Sea,
by long maritime voyages or by leapfrog diffusion during the Neolithic.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook