«Ιλιάδα», 10ος αι.[1]
«Όµηρος, Τα σωζόµενα», έκδ. των Β. Νerlius και Δ. Χαλκοκονδύλη, θεωρείται η α΄ έκδ. οµηρικού έργου[2], Φλωρεντία[3], 1488 - 1489.
σχόλια στην Ιλιάδα, υπό του Ιω. Λάσκαρι του Ρυνδακηνού[4], 1517.
ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΕΞΗΓΗΣΙΟΣ. Homeri Ilias et Ulyssea cum interpretatione. Η την αυτήν πολυπλόκος ανάγνωσις. Variae lectionis in utro opere annotatio, εκδ. Βασιλεία / Basileae Ελβετίας, apud Io. Heruagium, 1535. Folio, σελ. 410+284. Είναι η α΄ έκδοση του Ομήρου σε σχήμα folio και πρώτη έκδοση με σχόλια του Αλεξανδρινού Διδύμου του Χαλκεντέρου, στα ελληνικά. Το κείμενο έχει ληφθεί από την έκδοση του Aldus και από μια έκδοση της Φλωρεντίας. Τα σχόλια σε ελληνικό κείμενο με μικρότερα τυπογραφικά, μαζί με το κείμενο του Ομήρου στην ίδια σελίδα, στο πλάι ή γύρω από το κείμενο. Σταμπωτό γουρουνόδερμα με έκτυπα στολίδια στα εξώφυλλα. Σπάνιο.
«Οδύσσεια-Βατραχομυομαχία-Ύμνοι», 1570-1620.
«Ομήρου Ιλιάδα», βιβλία I και II, σχολ. έκδ.
από τον Μαν. Μοσχόπουλο, Άμστερνταμ, 1702.[5]
«Ὁμήρου Βατραχομυομαχία, μεταγλωττισμένη διά στίχου ἀπό τό ἑλληνικόν εἰς το κρητικόν ἁπλοῦν ἰδίωμα, πρός κοινήν ὠφέλειαν τῶν φιλομαθῶν, παρά Ἀντωνίου Στρατηγοῦ τοῦ Κρητός, ἀφιερωθεῖσα τοῖς ἐκλαμπροτάτοις και εὐγενεστάτοις κυρίοις Πάννῳ καί Ζαχαρίᾳ Μουρούζῃ», Βενετία, Νικόλαος Γλυκύς, 1745.[6]
“Ilias” («Ιλιάς»), επιμ. F. L. Graf. Βιέννη
Αυστρίας, 1789.[7]
“Odysee” («Οδύσσεια»), επιμ. J. H. Bob. Βιέννη
Αυστρίας, 1789.[8]
«Όμηρος», υπό του Ιω. Βαπτ. Γαιλ[9], 1801.
«Ομήρου Ιλιάς - Οδύσσεια, συν τοις σχολίοις ψευδεπιγράφοις Διδύμου»,
4 τ., δαπάνη Ζωσιμάδων, επιστασία Σ. Βλαντή, εν τη τυπογραφία Νικολάω Γλυκύ, εν
Ενετίησιν (Ενετία), 1803.[10]
«Ομήρου Ιλιάς», παραφρασθείσα και
ομοιοκαταλήκτως στιχουργηθείσα και νυν πρώτον τύποις εκδοθείσα εις δέκα τρία
τμήματα, παρά Γεωργίου Ρουσιάδου, 13 τ., εκ του Έλλην. Τυπογραφείου Χίρσφελδ,
εν Βιέννη, 1817.
«Ομήρου Ιλιάς: Παραφρασθείσα καί ομοιοκαταλήκτως στιχουργηθείσα μετά προσθήκης αναγκαίων
καί επωφελών υποσημειώσεων καί αναρτήσεως τής Μυθολογίας, Αλληγορίας καί
αληθούς Ιστορίας πάντων τών εν αυτή εμπιπτόντων Θεών, Ημιθέων καί ενδόξων
υποκειμένων πρός χρήσιν τής Νεολαίας, καί τών πρός κατάληψιν τού μηρικού
καλάμου αδυνάτων. Καί το νύν πρώτον τύποις εκδοθείσα μετά διαφόρων
χαλκογραφικών εικόνων εις δέκα τρία τμήματα», υπό Γ. Ρουσιάδη, εκ
του Ελληνικού Τυπογραφείου δε Χίρσφελδ, Βιέννη, 1819.
“Iliados picturae antiquae ex codice mediolanensi bibliothecae Ambrosianae” (εκ των
κωδίκων της Αμβροσιανής Βιβλιοθήκης του Μιλάνου), α΄ έκδ. σπάνιου και αγνώστου
χειρογράφου του 5ου μ.Χ. αι., Ρώμη, 1835.[11]
“Homeri carmina et Cycli Epici reliquiae” («Ποιήματα
και τα των Κυκλίων Επών λείψανα»), εκδ. Firmin Didot, Παρίσιοι,
1837 και 1838[12].
“Homeri Odyssea”
(«Οδύσσεια»), τυπ. C. Tauchnitii, Λειψία, 1839.
“Scholia graeca in Homeri Odysseam”, εκδ. G. Dindorfius, Οξωνία, 1855.
“Homeri Carmina” ad optimorum librorum fidem expressa curante Guilielmo
Dindorfio (Gulielmus Dindorf), vol. II, pars I. “Odysseae” I-XII. Edition
quarta correctior. Λειψία Sumptibus et typis B. G. Teubneri. 1874.
«Ιλιάς» (“Iliade”) nouvelle edition, publiee avec une introduction, des
arguments analytiques et des notes en francais, par A. Pierron, Παρίσιοι, Librairie Hachette et Cie[13],
1879.
«Οδύσσεια» (“Odyssee d’ Homere”) texte grec, edition classique, publiee avec des
arguments et es notes en francais, par E. Sommer[14],
Παρίσιοι, Libraire Hachette et Cie, 1880.
«Οδύσσεια», μτφρ. Ανωνύμου[15],
1932 - επιμ. Ντ. Σαμοθράκη, επίμετρο Αλ. Ζερβού[16],
εικον. J. Flaxmann, εκδ. «Μαΐστρος».
«Η Ιλιάδα», μτφρ.Αλ. Πάλλη,
Παρίσιοι, 1904.
«Ιλιάς – ραψ. ζ΄», με ερμηνευτικά
υπομνήματα Μ. Γιουτσαλίτη, 1913.
«Ομήρου Οδύσσεια», μτφρ. στην αγγλική υπό A. T. Murray, 1919.
«Οδύσσεια», μτφρ. εις την
καθομιλουμένην Α. Κωνσταντινίδης, εκδ. Ι. Σιδέρης, 1924.
«Ιλιάς», μτφρ. εις την
καθομιλουμένην Α. Κωνσταντινίδης, εκδ. Ι. Σιδέρης, 1925.
«Οδύσσεια»[17],
επιμ. Μ. Βρατσάνος, εκδ. Δ. Δημητράκου, 1921.
«Ιλιάδα» και «Οδύσσεια»[18],
μεταγραφή σε πεζό λόγο, από ανώνυμο συγγραφέα[19],
α΄ έκδ. εφημ. «Ελεύθερος Άνθρωπος» του Κ. Αθάνατου, που κυκλοφόρησε με ένθετα
φυλλάδια, επανέκδ. επιμ. Ντ. Σαμοθράκη, επίμετρο Αλ. Ζερβού, εκδ. «Μαΐστρος», 2005.
«Οδύσσεια»[20],
επιμ. Α. Εφταλιώτης, εκδ. Εστία, 1932 και 1933.
«Οδύσσεια», μτφρ. Ν. Καζαντζάκης.[21]
«Ιλιάς», 1943.[22]
«Ιλιάδα
και Οδύσσεια», εκλεκτά μέρη για παιδιά, εκλογή Δ. Β. Ακρίτα, εκδ. «Αστήρ»,
1958.
«Οδύσσεια-Συντομευμένη και
απλουστευμένη απόδοση για ξενόγλωσσους»[23],
της Ρ. Καμαριανού-Βασιλείου, έκδ. Ινστ. Νεοελληνικών Σπουδών-Ίδρ. Μαν.
Τριανταφυλλίδη, 2005.
«Ομήρου Οδύσσεια», κείμ. και
ερμην. υπόμνημα των St. West, Alfr. Heubeck, J. B. Hainsworth, Ar. Hoekstra,
Jos. Russo, M. F. Galiano, 7η έκδ., Fondazione Lorenzo Valla, εκδ. “Arrioldo Mondadori”, Ιταλία και
επιμ. ελλην. έκδ. Αντ. Β. Ρεγκάκος, εκδ. Παπαδήμας.
«Ιλιάδα» μτφρ. Θ. Μαυρόπουλου[24], εκδ. Ζήτρος.
ΕΠΙΣΗΣ:
Αποστολάτος Γερ. «Ομήρου Οδύσσεια», 2001.
Άρενς Φραγκ. Ερρ. Λουδ.[30] «Κανόνες της ομηρικής και αττικής διαλέκτου», 1852.
Ζάνου Δαν. «Ομήρου Ιλιάδα», μετετρεμμένο σε παιδικό παραμύθι, εικ. Ολ. Μπάμπκιν, εκδ. «Μίνωας».
“Clavis Homerica, lexicon vocabulorum Iliade Odessae” («Ομηρικό
λεξικό»), β΄ έκδ. με σημ. του Μιχ. Αποστόλη, accedit Brevis appendix de dialectis ex officina Anoldi Leers, Ρότερνταμ, 1655.
Κοφινιώτης Ε. Ε.[25] «ΟΜΗΡΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ μετα Γεωγραφικών
Πινάκων - εικονων & παραρτημάτων», Αθήναι, 1884.
Crielaard J.-P. «Ομηρικές ερωτήσεις»,
Άμεστερνταμ, 1995.
Κωνσταντινίδης Α. «Οδύσσεια» μετενεχθείσα εις την καθωμιλημένην μετά εικόνων, τυπ. Α. Κωνσταντινίδου, 1899.[28]
Λάχμανν Κάρ. (Lachmann)[26]
«Συμπεράσματα από την Ιλιάδα».
Λεκλέρ (Leclercq) Αιμ.[27] «Οι
ήρωες και οι θεοί κατά τα ομηρικά έπη», 1898.
Λορεντζάτος Π. «Ομηρικόν λεξικόν», εκδ. Κακουλίδη, 1968.
Μιστριώτης Γ. «Ιστορία των ομηρικών επών», τυπ. Π. Σακελλαρίου, 1903.
Μπάτλερ (Butler Sam.) «Ομήρου Οδύσσεια», έκδ.
Πανεπ. Σικάγο, Βρετανική Εγκυκλοπαίδεια, 1971.
Ουώλτερ Μέρρυ (Walter Merry W.) – Ρίντελλ (Riddell J.) – Μόνρο (Monro D. B.) “Commentary on the Odyssey” (σχόλ. στην «Οδύσσεια»), 1886.
Σαίφφερ Αλβ.[29]
«Παράφραση της Οδύσσειας», 1927
του ιδίου και της
«Ιλιάδος», 1929.
Snodgrass A. M. «Όμηρος και οι καλλιτέχνες»,
Καίμπριτζ, 2004.
Στην Αλεξανδρινή Βιβλιοθήκη στις
21 Οκτωβρίου 2008, πραγματοποιείται ολοήμερη ανάγνωση αποσπαμάτων από την
ομηρική «Ιλιάδα» στην ελληνική, αγγλική και αραβική γλώσσα, με πρωτοβουλία της
διεθνούς μη κερδοσκοπικής οργάνωσης «Αναγνώστες του Ομήρου» (Readers of Homer).
Το ελληνικό τμήμα της εκδήλωσης ανέλαβε να προετοιμάσει το παράρτημα του
Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού (ΕΙΠ) στην Αλεξάνδεια, ύστερα από σχετικό αίτημα
των διοργανωτών και σε αυτό το πλαίσιο επιλέγησαν Αιγύπτιοι μαθητές της
ελληνικής γλώσσης στο Παράρτημα, φοιτητές του κλασικού τμήματος του Πανεπ.
Αλεξάνδρειας, καθηγητές και μαθητές του Αβερώφειου Γυμνασίου και Λυκείου για να
απαγγείλουν τα 23 ελληνικά – από τα συνολικά 89 – αποσπάσματα της «Ιλιάδος»,
που θα παρουσιασθούν στην εκδήλωση. «Ψυχή» των Αναγνωστών του Ομήρου και
πρόεδρος τους είναι η Κάθριν Χόλβαϊν, η οποία επί σχεδόν 40 χρόνια δίδασκε ένα
σεμινάριο στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια με αντικείμενο την «ομηρική
φαντασία». Η κ. Χόλβαϊν λίγο πριν συνταξιοδοτηθεί εγκαινίασε μια σειρά από
συγκεντρώσεις ολονύκτιας ανάγνωσης των έργων του Ομήρου, που ήδη διανύουν 10
χρόνια ζωής. Το 2007, μάλιστα, οι «Αναγνώστες του Ομήρου» διοργάνωσαν
ολονύκτιες αναγνώσεις της «Ιλιάδος» και της «Οδύσσειας», με την ενεργό συμμετοχή
του ακροατηρίου, στην Δασκαλόπετρα της Χίου (μυθική πατρίδα του Ομήρου), μια
περιοχή με έντονο συμβολισμό, αφού κατά την παράδοση ο ίδιος ο δημιουργός
απήγγειλε εκεί τα έπη του. ΠΗΓΗ: εφημ. Απογευματινή, 18.10.2008.
ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ:
«Πολεμικός και ομιλητικός χώρος και χρόνος: Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια. Λειτουργίες και σήματα», το κγ΄ σεμινάριο
ομηρικής φιλολογίας, Ιθάκη, 15-19.9.2008.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης "Ελληνική Βιβλιογραφία".
(*) Αυτό το λήμμα του ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, όπως όλα. ανανεώνονται συνεχώς.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1]
Πρόκειται για το αρχαιότερο γνωστό χειρόγραφο του έπους του Ομήρου. Το κατείχε
ο καρδινάλιος Βησσαρίων και το εδώρισε στην Μαρκιανή Βιβλιοθήκη.
[2]
Το γεγονός θεωρήθηκε ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στον κόσμο των Γραμμάτων
την Αναγέννηση. Φιλολογική επιμ. Δ. Χαλκοκονδύλης. Τυπώθηκε µε στοιχεία του Δ.
Δαμιλά, του πρώτου Έλληνα τυπογράφου.
[3]
Ήταν το πρώτο ελληνικό βιβλίο που τυπώθηκε στην Φλωρεντία.
[4] Ιωάννης ή Ιανός ή
Ρυνδακηνός (από την Ρύνδακο της Μ. Ασίας), Βυζ. λόγιος (1445-1535), που μετά
την Άλωση της Πόλεως πήγε στην Πελοπόννησο και από εκεί στην Κρήτη. Με την
προστασία του Βησσαρίωνος μετέβη στην Ιταλία, σπούδασε και έγινε διδάσκαλος και
βιβλιοφύλαξ της Λαυρεντιανής Βιβλιοθ. Φλωρεντίας. Τιμήθηκε με την εμπιστοσύνη
του δουκός Λαυρεντίου των Μεδίκων και εφοδιάσθηκε με συστατική επιστολή προς
τον Βαγιαζήτ Β΄, να πάει στην Ανατολή προς συλλογή παλαιών χειρογράφων.
Πολύτιμα εκόμισε εκ του Αγ. Όρους. Δίδαξε την ελληνική στους Παρισίους.
Προσκολλήθηκε στον Κάρολο Η΄, όταν του εκχωρήθηκαν τα δικαιώματα του βυζ. θρόνου
από τον Ανδρέα Παλαιολόγο, υιό του Θωμά. Ο Κάρολος με αυτοκρ. στολή κατήλθε
νικηφόρα στην Ιταλία, αλλά όταν απέθανε ο Λ. επανήλθε στην Φλωρεντία. Ο
διάδοχός του, Κάρολος Λουδοβίκος ΙΒ΄ τον έχρισε πρέσβυ στην Ενετία (1504-9). Ο
πάπας Λέων Ι΄ τον έκαμε δ/ντή του ελλ. Γυμνασίου και Τυπογραφείου, που ίδρ.
στην Ρώμη. Το 1518 απήλθε στους Παρισίους, όπου εργάσθηκε για τον καταρτισμό
της Βασιλικής Βιβλιοθήκης του Φραγκίσκου Α΄. Προσκλήθηκε από τον πάπα Παύλο Γ΄
στην Ρώμη αλλά μετά από λίγο πέθανε. Εξέδωσε σχόλια στην Ιλιάδα (1517), στον
Σοφοκλή (1518), κ.ά.
[5]
Με ευρετήριο στα ελληνικά. Κείμενο ελληνικό-λατινικό.
[6] Σε σχήμα 8ο, [18] + 38 σελ. με δύο ξυλόγραφες βινιέτες και ισάριθμα πρωτογράμματα και επίτιτλα. – ΠΗΓΗ: Legrand (18ος αι.) 333 («plaquette de la plus extraordinaire rareté»).
[7]
Έκδ. μόνο στα γερμανικά, με γοτθικά στοιχεία.
[8]
Έκδ. μόνο στα γερμανικά, με γοτθικά στοιχεία.
[9]
Ο Ιωάννης Βαπτιστής Γαιλ (Gail) ήταν Γάλλος ελληνιστής (1755-1829), που εξέδωσε
έργα Ελλήνων συγγραφέων, συντελέσας έτσι στην αναζωογόνηση της κλίσεως προς τις
κλασικές σπουδές στην Γαλλία.
[10]
Χαρακτηρισμένη «ευμορφότατη έκδοση». Περιλαμβάνει και τις «Βατραχομυομαχίες»,
ύμνους, επιγράμματα, λείψανα, τον Ύμνο στην Δήμητρα και τον Διόνυσο. Με
χαλκόγραφη παράσταση του Ομήρου.
[11] Στην έκδοση
συμπεριλαβάνεται και του Βιργιλίου “Picturae antiquae ex codicibus Vaticanis”
(εκ των κωδίκων του Βατικανού), που ήταν και αυτού του σπάνιου και αγνώστου
χειρογράφου του 5ου μ.Χ. αι. η α΄ έκδ.
[12]
Στην β΄ έκδ. στο αρχαίο ελληνικό κείμενο και στην λατινική του μετάφραση,
προσετέθη αναλυτικό ευρετήριο.
[13] 79, boulevard Saint-Germain, 79.
[14] Agrege des classes superieures,
docteur es lettres.
[15]
Δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στην αθηναϊκή εφημ. «Ελεύθερος Άνθρωπος», του εκδότη
Κ. Αθανάτου, το 1932.
[16]
καθηγήτρια στο Πανεπ. Αιγαίου.
[17]
Αναγνωστικόν Γ΄ Δημοτικού.
[18]
Για πρακτικούς λόγους, οι 24 ραψωδίες μοιράσθηκαν σε 3 ενότητες Α-Δ, Ε-Ν, Ν-Ω.
[19]
ίσως η μεταγραφή να έγινε από τον ίδιο τον Κ. Αθάνατο.
[20]
Προς χρήσιν των Γυμνασίων.
[21]
Κυκλοφόρησε και σε συλλεκτική έκδοση περιορισμένων αντιτύπων, καθένα από τα
οποία μπορεί να φθάσει να πωλείται έως και 5.000 ευρώ!
[22]
Επιμ. Ελεοπούλου Ν.-Ελεοπούλου Καλλ. Δια την στ΄ τάξιν των εξαταξίων Γυμνασίων.
[23]
Το βιβλίο απευθύνεται σε όσους μαθαίνουν την ελληνική ως δεύτερη γλώσσα.
[24]
φιλόλογος.
[25]
καθηγητής Α΄ Γυμν. Αθηνών.
[26]
Γερμανός φιλόλογος (1793-1851) καθηγ. στο Πανεπ. του Βερολίνου.
[27]
Βέλγος συγγραφέας (1827-1907) 30 περίπου έργων!
[28]
Εικονογραφημένη έκδ. με ξυλογραφίες.
[29]
Γερμανός συγγραφεύς (1885- ).
[30] Γερμανός ελληνιστής (Έλμσταντ 1808-1881). Βρήκε πάπυρο σε τάφο, στην δεύτερη μεγάλη πυραμίδα, με στροφές του ποιητή Αλκμάνος!
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook