Ο Μέγας Αλέξανδρος εικονίζεται σε τοιχογραφία στην Νάπολι! Και ο «θησαυρός του Boscoreale», που ο Rothschild, δώρισε στο Λούβρο! - του Γ. Λεκάκη

Ο Μέγας Αλέξανδρος

εικονίζεται σε τοιχογραφία

στην Νάπολι!

Και ο «θησαυρός του Boscoreale»,

που ο Rothschild,

δώρισε στο Λούβρο…

Του Γιώργου Λεκάκη

«Σήμερα σας προσκαλούμε να χαθείτε ανάμεσα στα ζωηρά χρώματα των τοιχογραφιών από τις πόλεις του Βεζούβιου! Εδώ προτείνουμε μια ιστορικο-αλληγορική σκηνή από την έπαυλι / βίλα του Fannius Sinistore στο Boscoreale: Ο χαρακτήρας που απεικονίζεται στο κέντρο θα μπορούσε να είναι ο Μέγας Αλέξανδρος».

Αυτή είναι η σημερινή ανακοίνωση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Νεαπόλεως.

Η τοιχογραφία είναι γνωστή και ως «Ο Μακεδών(*) και η Συρία».

ΠΗΓΗ: Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Νάπολης - φωτογραφία: L. Spina, 18.10.2023. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 18.10.2023.

Και είναι λογικό να εικονίζεται ο Μ. Αλέξανδρος, αφού βρισκόμαστε στην Καμπανία, την οποία αποίκησαν και κατοίκησαν οι αρχαίοι Μακεδόνες(*) εκ Καμπανίας, οι οποίοι εδίδαξαν εδώ την οινοποιία.

Στην ασπίδα διακρίνεται το μακεδονικό αστέρι "της Βεργίνας".

Το Boscoreale στον 40ό παράλληλο [40°46′N 14°29′E] στην Νεάπολη, στην Καμπανία Ιταλίας, ευρίσκεται στο Εθνικό Πάρκο του Βεζούβιου, κάτω από τις πλαγιές του ηφαιστείου, και είναι γνωστό για τους αμπελώνες του Lacryma Christi del Vesuvio.

Η «γειτονιά του Monte Bursaccio» καλύφθηκε από την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ. και εξαφανίσθηκε, όπως οι πιο γνωστοί γείτονές της, Πομπηία και Ηράκλειο / Herculaneum. Είναι όμως διάσημη για τις τοιχογραφίες των αριστοκρατικών επαύλεών της, κυρίως του Pagus Augustus Felix Suburbanus / Fannius Sinistore, εκτάσεως 1.000 τ.μ., που ανασκάφηκαν πριν από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1895 ευρέθησαν επίσης κοσμήματα και νομίσματα, που είχαν φυλαχτεί βιαστικά σε μια δεξαμενή, για προστασία την εποχή της έκρηξης. Αυτά «μοιράστηκαν» σε πολλά μουσεία, όπως στο Λούβρο και το Βρετανικό, όπου υπάρχει επίσης μια γυναικεία προτομή από τον «Θησαυρό Boscoreale», επίσης του 1^ου  αιώνα.

Η βίλα Sinistore ανακαλύφθηκε το 1876. Αλλά μόλις στις 13 Απριλίου 1895 ανακαλύφθηκαν τα ένα θολωτό κουτί, που περιείχε τον «θησαυρό» στο πατητήρι της βίλας. Το κουτί περιείχε ασημένια και χρυσά κοσμήματα (περιδέραια, βραχιόλια και ενώτια / σκουλαρίκια), ασημένια επιτραπέζια σκεύη, συνολικά 109 είδη, βάρους άνω των 30 κιλών, και μια δερμάτινη τσάντα γεμάτη νομίσματα αξίας χιλίων χρυσών aurei. Από τον 4^ο αιώνα π.Χ. έως τον 1ο αιώνα μ.Χ. Πολλά από αυτόν τον θησαυρό θεωρούνται «αριστουργήματα της ρωμαϊκής τέχνης», που θα μπορούσαν να ανήκουν μόνο στην αριστοκρατία της κοινωνίας. Τμήματα του θησαυρού φέρουν το όνομα Μαξίμα / Maxima[1], που ήταν ίσως η ιδιοκτήτης.

Τα θαυμάσια αρχαιολογικά ευρήματα (ο «θησαυρός», οι τοιχογραφίες, τα μπρούτζινα, τα ψηφιδωτά δάπεδα, αφαιρέθηκαν συστηματικά από την ανασκαφή, και… επωλήθησαν από τους ιδιοκτήτες των ακινήτων, όπως το επέτρεπαν οι νόμοι της εποχής! Αλλά το μεγαλύτερο μέρος του «θησαυρού Boscoreale» διακινήθηκε παράνομα. Πολλά αγοράσθηκαν από τον βαρώνο Edmond de Rothschild, ο οποίος το δώρισε στο Μουσείο του Λούβρου το 1896. Ο βαρώνος de Rothschild (1845 - 1934) ήταν Γάλλος, μέλος της γνωστής τραπεζικής οικογένειας. Αλλά και τα σημαντικότερα μουσεία στον κόσμο (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης, Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης, Βρετανικό Μουσείο Λονδίνου, Βασιλικό Μουσείο Mariemont στο Βέλγιο, Μουσείο Field του Σικάγο, Μουσείο Getty του Μαλιμπού, Μουσείο Τέχνης Walters της Βαλτιμόρης, Μουσείο Altes του Βερολίνου, κ.ά.) απέκτησαν και έχουν αντικείμενα από το Boscoreale στις συλλογές τους.

Ο αριθμός των αντικειμένων, η τεχνική τους, η ποιότητας και η αισθητική τους αξία, κάνει τον θησαυρό αυτόν να συγκαταλέγεται στους πιο σημαντικούς και διάσημους»…

Μερικά από τα πιο γνωστά αντικείμενα του «Θησαυρού του Boscoreale» είναι:

        - Μια πιθανή απεικόνιση της Κλεοπάτρας Σελήνης Β', Βασίλισσας της Μαυριτανίας (κόρη της Κλεοπάτρας Ζ' της Αιγύπτου), φορώντας κρανίο ελέφαντα. Ανάγλυφη εικόνα σε επιχρυσωμένο ασημένιο πιάτο.

    - Πλάκα με το κεντρικό μετάλλιο, που δείχνει την προσωποποίηση της Αφρικής, ίσως μεταθανάτιο πορτραίτο της Κλεοπάτρας Σελήνης Β'. Πιθανότατα ανατέθηκε από τον Μακεδόνα(*) Πτολεμαίο της Μαυριτανίας.

        - Σκύφος του Αυγούστου, ανάμεσα σε θεούς όπως η Αφροδίτη, ο Έρως και ο Άρης.

        - Σκύφος κύπελλο του Τιβέριου να θυσιάζει έναν ταύρο[2] μπροστά από έναν ναό στον Διός.

        - Δύο ασημένια κύπελλα διακοσμημένα με σκελετούς τραγικών και κωμικών ποιητών και διάσημων Ελλήνων φιλοσόφων.

        - καθρέπτης με την ερωτική συνάντηση της Λήδας και του Δία-κύκνου, που θεωρείται «ύμνος στην θηλυκότητα και τον αισθησιασμό».

Η βίλα του P. Fannius Synistor (ή Villa Boscoreale) εκτίσθη και διακοσμήθηκε λίγο μετά τα μέσα του 1^ου αιώνα π.Χ. Ενταφιάστηκε και αυτή στην έκρηξη.

Το 1991 εγκαινιάσθηκε μια Αρχαιολογική Συλλογή / Antiquarium στην πόλη, υπό την Αρχαιολογική Εποπτεία της Πομπηίας. Οι επισκέπτες μαθαίνουν για την ζωή στην περιοχή του Βεζούβιου πριν από την έκρηξή του: Ανάμεσα στα εκθέματα:

        - απανθρακωμένο ψωμί, χλωρίδα και πανίδα, καλλυντικά, κτηνοτροφικά, γεωργικά και ιατρικά εργαλεία, τσάπες, αγκίστρια, αμφορείς κρασιού, εκμαγεία (σκύλου που εξακολουθεί να φορά το κολλάρο του, γουρουνιού, κ.ά.). 

        - Από την Villa Regina[3], ένα κεραμικό κύπελλο και μερικά φωτιστικά. Από την Villa della Pisanella, ένας πέτρινος μύλος λάβας, χάλκινες σφραγίδες και ένα μοντέλο πατητηριού. 

        - Από τις βίλες του Marcus Livius Marcellus, του Numerius Popidius Florus και άλλες επαύλεις που έχουν ανασκαφεί…

Τέλος, από το Boscoreale περνά η Via Matrone, ένα μονοπάτι που οδηγεί στον κρατήρα του Βεζούβιου!

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις».

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] Ο ιδιοκτήτης της βίλας και ολόκληρης της περιουσίας ίσως είναι ο L. Caecilius lucundus, ένας τραπεζίτης από την Πομπηία, ο οποίος κληρονόμησε τον πλούτο της δυναστείας Julio-Claudian στην Καμπανία και ήταν ο πατέρας της Maxima.

[2] Και σε οινοχόη του «θησαυρού» εικονίζεται θεά, που θυσιάζει ταύρο.

[3] Μια αγροτική βίλα, δίπλα στο Antiquarium, μετρίων διαστάσεων, για παραγωγή κρασιού. Με δεξαμενή πίεσης σταφυλιών, ξύλινο πατητήρι, του οποίου το χυτό σώζεται σήμερα και η κάβα με τα πιθάρια, τοποθετημένα υπόγεια, για την συντήρηση του κρασιού σε κελλάρι, με αμφορείς θαμμένους μέχρι τον λαιμό για την διατήρηση του κρασιού. Μπροστά από την βίλα ευρίσκεται ένας κορμός δένδρου, απολιθωμένος από την έκρηξη, και ένα αρχαίο κλήμα. Οι αμφορείς, περιείχαν επίσης απολιθωμένο μαύρο κρασί, που ταυτοποιήθηκε ως Boscorealis Ebrietatum de Cicéron.

Μεγας Αλεξανδρος εικονα τοιχογραφια Ναπολι Νεαπολη θησαυρος του Boscoreale μποσκορεαλε Rothschild, δωρο Λουβρο μουσειο Λουβρου ροθτσιλντ ροθτσαιλντ τοιχογραφιες πολη Βεζουβιος ιστορικη αλληγορικη σκηνη επαυλις / βιλα Μακεδων Μακεδονας Συρια Εθνικο Αρχαιολογικο Μουσειο Ναπολης Καμπανια αποικια αρχαιοι Μακεδονες οινοποιια 40ος παραλληλος Ιταλιας, Παρκο του Βεζουβιου, ηφαιστειο αμπελωνας λακρυμα λακριμα Lacryma Christi del Vesuvio Monte Bursaccio ορος μπουρσακιο εκρηξη 1ος αιωνας 79 μΧ εξαφανιση Πομπηια Ηρακλειο / ερκουλανεουμ Herculaneum αριστοκρατια επαυλη παγος σουμπουρμπανους Pagus Augustus Felix Suburbanus / σινιστορε Fannius Sinistore, ανασκαφη 1895 αρχαια κοσμηματα νομισματα δεξαμενη, προστασια μουσεια, Βρετανικο γυναικεια προτομη βιλλα 1876 19ος 13 Απριλιου 1895 απριλιος θολωτο κουτι, πατητηρι ληνος ασημενια και χρυσα κοσμημα αρχαιο περιδεραιο, βραχιολι ενωτια / σκουλαρικια ασημικα επιτραπεζια σκευη, ειδη, δερματινη τσαντα νομισμα αξια χρυσο aurei 4ος πΧ αριστουργημα ρωμαικης τεχνης κοινωνια ονομα Μαξιμα / Maxima ιδιοκτητης αρχαιολογικα ευρηματα μπρουτζινα, ψηφιδωτο δαπεδο ανασκαφες πωληση ιδιοκτητες ακινητο νομος διακινηση παρανομη αγορα βαρωνος 1896 βαρονος Γαλλος, τραπεζικη οικογενεια Αρχαιολογια Μητροπολιτικο Νεας Υορκης, Λονδινο Βασιλικο Mariemont Βελγιο, φιλντ Field Σικαγο, γκεττυ γκετυ Getty Μαλιμπου βαλτερς Walters Βαλτιμορη αλτες Altes Βερολινο συλλογη Νεα Υορκη, Λονδινου Βελγιου, Σικαγου, γκεττι γκετι Βαλτιμορης Βερολινου αντικειμενο τεχνικη ποιοτητα αισθητικη αντικειμενα Κλεοπατρα Σεληνη Β, Βασιλισσας της Μαυριτανιας Κλεοπατρα Ζ Αιγυπτου κρανιο ελεφαντα, αναγλυφη εικονα επιχρυσωμενο ασημενιο πιατο σκυφος Αυγουστος θεος θεα Αφροδιτη, ερως αρης κυπελλο Τιβεριος θυσια ταυρος ναος Διος δια ζευς διας ασημενια κυπελλα διακοσμηση σκελετος τραγικος και κωμικος ποιητης διασημος Ελληνας φιλοσοφος πλακα μεταλλιο, προσωποποιηση Αφρικη πορτραιτο Μαυριτανια Αιγυπτος Πτολεμαιος πορτρετο καθρεπτης καθρεφτης ερωτικη συναντηση Ληδα κυκνος υμνος στην θηλυκοτητα αισθησιασμος 1991 Αρχαιολογικη Συλλογη Antiquarium ζωη απανθρακωμενο ψωμι αρτος χλωριδα και πανιδα, καλλυντικα κτηνοτροφικα, γεωργικα και ιατρικικα εργαλεια τσαπα αγκιστρι αμφορεας κρασι εκμαγειο σκυλος κολαρο κολλαρο γουρουνι χοιρος κεραμικο φωτιστικο πετρινος μυλος λαβα χαλκινη σφραγιδα ληνος επαυλεις μονοπατι κρατηρας τραπεζιτης κληρονομια πλουτος δυναστεια οινοχοη ταυρου αγροτικη παραγωγη κρασιου πιεση σταφυλιων, σταφυλια σταφυλι ξυλινο χυτο καβα πιθαρι υπογεια συντηρηση κελλαρι καλαρι αμφορεας θαμμενος διατηρηση οινος κορμος δενδρο, απολιθωμα αρχαιο κλημα αμπελι αμφορευς, απολιθωμενο μαυρο Boscorealis Ebrietatum de Cicéron κικερων μακεδονικο αστερι της Βεργινας αστρο βεργινα ασπιδα

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ