Του Γιώργου Λεκάκη
Στα Αρχεία Νομού Λάρισας
εντοπίζουμε τεκμήριο τιμητικής προσφοράς
και ηρωισμού. από την Εθνική Ανταρτική Ταξιαρχία της Κρήτης, προς Κρητικό
εθελοντή, που συμμετείχε στον Εθνικό Αγώνα της Μακεδονίας.
Γράφει:
ΑΙ ΜΕΓΑΛΑΙ ΘΥΣΙΑΙ ΤΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΩΝ ΣΩΜΑΤΩΝ
ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΑΓΩΝΑΣ 1903-1909
ΕΠΕΣΑΝ ΗΡΩΙΚΩΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟΝ ΑΓΩΝΑ
ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Εκ
του Νομού Χανίων οι κάτωθι Αρχηγοί:
Εμμ.
Κατσίγαρης
Ευάγγελος
Νικολούδης
Νικόλαος
Ανδριανάκις
Γεώργιος
Σκαλίδης
Γρηγόριος Παπαδάκις
Λεωνίδας
Παπαμαλέκος
Ιωάννης
Καλογεράκις
Λάμπης
Βρανάς
Γεώργιος
Φιωτάκης
Δημήτριος
Μαλιτρέτος
Παρασκάκις
Παναγ.
Καμηλάκης Γεώργ.
Ωσαύτως
έπεσαν εις τον Νομόν μας τα χρόνια της Κατοχής 1941 - 1945 οι κάτωθι Αρχηγοί:
Γεώργ.
Βολάνης
Μανούσης
Καρκάνης
Μιχ.
Ξανθός
Νικόλ.
Παπαδόνικος
Εις όλους αυτούς μόνο το αίσθημα της ευγνωμοσύνης του Λαού τους ταιριάζει.
Προς
τον … εξ Αλικάμπου[1]
Αποκορώνου
Αποδεχθέντες
ευχαρίστως την πρόθυμον Υμών προσφοράν όπως εξακολουθήσετε εργαζόμενος εις τον
απελευθερωτικόν Αγώνα της ένθα παρέσχετε δείγματα ηρωισμού, τόλμης και
πατριωτισμού κατά την πτώσιν των Γερμανών Αλεξιπτωτιστών τον Μάιον 1941 σας
τοποθετούμεν υπό τον Οπλαρχηγόν Ιωάννην Γρυλάκη.
Βέβαιοι
όντες ότι θα εργασθήτε μέχρι της πλήρους απελευθερώσεως της Κρήτης από τους
βάρβαρους επιδρομείς αδίστακτος, ακούραστος ταχύς και απίστευτα γενναίος, ως
μέχρι σήμερον.
Ρέθυμνον τη 12η Δεκεμβρίου 1944.
ΠΗΓΗ: Αρχείο Εφετείου Λάρισας, Κακουργιοδικείο Γρεβενών, 1945. ΓΑΚ ΛΑΡΙΣΗΣ, 13.10.2023. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 14.10.2023.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1] Χωριό του Αποκόρωνα Χανίων Κρήτης, στον 35ο
παράλληλο [35° 20′ 47″ N, 24° 12′ 39″ E]. Χωριό με πολλές συνοικίες (Φίλιππος,
Μετόχι, Ασπροσυκιά, Φονές, Χάμπαθα, Μάζα(*)). Περίφημο για την εκκλησία της
Κοίμησης της Θεοτόκου με αγιογραφίες των αρχών του 14ου αιώνα (1315)
φιλοτεχνημένες από τον Ιωάννη Παγωμένο(**). Διατηρούνται μέχρι σήμερα σε καλή
κατάσταση! Ο μονόχωρος ναός με καμάρα, και κεραμικές πλάκες, εντοιχισμένες στον
τοίχο επάνω από την είσοδο στην δυτική πρόσοψη, φέρει τοιχογραφίες της Παναγίας
και του Βρέφους Ιησού στην αψίδα, των τεσσάρων πατέρων της χριστιανικής εκκλησίας
στην αψίδα, την ζωή του Ιησού, από την γέννηση και την βάπτιση μέχρι τα πάθη
και το υπόγειο ταξείδι (Ανάσταση), απεικονίζονται στο θησαυροφυλάκιο. Ο Ιωάννης
Παγωμένος φιλοτέχνησε στον δυτικό τοίχο και την τοιχογραφία του θανάτου της
Μαρίας (Κοίμηση). Αριστερά της δυτικής πόρτας υπάρχει επιγραφή. Στον νότιο
τοίχο, δίπλα στον ένθρονο Ιησού, εικονίζονται ο Αρχάγγελος Μιχαήλ, ο άγιος Κωνσταντίνος
και η μητέρα του, Ελένη, ενώ στον βόρειο τοίχο εικονίζονται οι καβαλλάρηδες άγιοι
Γεώργιος και Δημήτριος, άγιοι στρατιώτες.
Στο
χωριό έχουν ανακηρυχθεί διατηρητέα μνημεία:
- ένα
κτηριακό συγκρότημα (αρχές 19ου αιώνα)
- μια
οικία (ενετικών χρόνων) Μανούσου Απ. Γρυλάκη
και
- ένα
λαϊκό αγροτόσπιτο (μέσα 19ου αιώνα) Μανούσου Γρυλάκη
ενώ
- ένα
ακόμη κτήριο έχει χαρακτηριστεί έργο τέχνης, συνδυάζοντας λαϊκά και νεοκλασσικά
στοιχεία στην πλατεία, ιδιοκτησίας Β. Πολλάκη. – ΠΗΓΗ: Σπανάκης Στ. «Πόλεις και
χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων», εκδ. Γ. Δετοράκης, 1993.
(**) Ο Ιωάννης Παγωμένος φιλοτέχνησε με τοιχογραφίες πολλές εκκλησίες στην δυτική Κρήτη. Το ύφος του αναμειγνύει τις παραδόσεις της λαϊκής τέχνης με τις εκλεπτυσμένες μορφές που αναδύθηκαν υπό την επίδραση της υψηλής βυζαντινής ζωγραφικής της Παλαιολόγειας περιόδου. Εγεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης. Το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς του ευρίσκεται στην νοτιοδυτική Κρήτη, κυρίως στην επαρχία Σελίνου.
Η πρώτη του υπογραφή βρίσκεται στον ΙΝ Αγίου Γεωργίου στο χωριό Κομιτάδες Σφακίων (1313-1314), του αγίου Νικολάου στην Μάζα(*), του Αγίου Γεωργίου στους Ανυδρούς, του Αγίου Ιωάννη στο Έλος Χανίων, κ.α. Το τελευταίο έργο με την υπογραφή του βρίσκεται στον ΙΝ Κοιμήσεως της Θεοτόκου στον Πρόδρομο Σφακίων Σελίνου (1347). Κάποιες από τις τοιχογραφίες υπέγραψε και ο υιός του Νικόλαος. Επηρέασε δε τους Ανδρέα Παβία, Άγγελο Ακοτάντο, Ανδρέα Ρίτζο και Νικόλαο Τζαφούρη.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook