Στην Ελλάδα,
η φθίνουσα πορεία των γεννήσεων ξεκίνησε από τη δεκαετία του 1980 και
συνεχίζεται με διακυμάνσεις, ενώ η αυξητική πορεία των θανάτων άρχισε από την
πρώτη μεταπολεμική δεκαετία, καθώς
- το 1951-1960
κατεγράφησαν 580.000 θάνατοι,
- το 1991-2000
ανήλθαν στις 980.000,
- το 2011-2020
στα 1.200.000
και
- το 2021-2022,
παρά τον κορωνοϊό, τις 141.000, δηλαδή η θνησιμότητα περιορίζεται.
Oι 65 ετών
και άνω αυξήθηκαν ταχύτητα, καθώς από 520.000 στις αρχές του 1950 ανέρχονται
στα 2.400.000 σήμερα. Aντίθετα ο αριθμός των γεννήσεων μετά το 1980 μειώνεται
καθόσο οι γεννήσεις, επηρεάζονται παροδικά όπως και οι θάνατοι από δυσμενείς
συγκυρίες όπως η πρόσφατη πανδημία.
Στην χώρα μας, οι μεταβολές της γονιμότητας, επηρέασαν καθοριστικά τις γεννήσεις:
- από 1.540.000 το 1951-1960,
- μειώθηκαν στα 1.020.000 το 1991-2000
και
- στις 920.000 το 2011-2020,
ενώ επέδρασε αρνητικά το γεγονός ότι ο αριθμός των γυναικών αναπαραγωγικής
ηλικίας μειώθηκε κατά 450.000 το 2008-2022.
H σταθεροποίηση
των θανάτων σε 121.200 ετησίως 2015-2019 είναι ανέφικτη, καθώς οι 65 ετών και
άνω θα αυξηθούν κατά 700-750.000 μέχρι το 2050.
Tο φαινόμενο
της διαρροής υψηλού επιπέδου εργατικού δυναμικού, το λεγόμενο brain drain με
τις νέες αναχωρήσεις σημαντικά χαμηλότερες το 2022 (5.500 αναχωρήσεις), ενώ το
2010 (39.000 αναχωρήσεις), πρέπει να ενταχθεί στο Eθνικό Σχέδιο Δράσης μαζί με
την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας μέσω κρυοσυντήρησης και Iατρικώς
Yποβοηθούμενης Aναπαραγωγής.
Oι γεννήσεις
στα επόμενα 27 έτη, δεν αναμένεται να υπερβούν τις 85.000 ετησίως κατά μέσον
όρο 2.300.000 και το 2024-2050, ενώ το ισοζύγιο θα είναι αρνητικό κατά 1.400.000.
H χώρα
κατέγραψε ουσιαστικά μία γέννηση ανά δύο θανάτους γεγονός το οποίο όμως,
δυστυχώς, κλιμακώνεται εδώ και σχεδόν μισό αιώνα και αποτελεί εθνικό κίνδυνο
για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού μας συστήματος που συνδέεται με την
ευημερία των επόμενων γενιών.
H ίδρυση του
Yπουργείου Kοινωνικής Συνοχής και Oικογένειας, θα εξασφαλίσει τις
προτεραιότητες για το βασικό κύτταρο της κοινωνίας, την οικογένεια,
συντονίζοντας την οικονομία, την εργασία, τη στέγη, την παιδεία, αλλά και την
καθημερινή ζωή, με έμφαση και στον τομέα της εκπαίδευσης, όπως τα Προγράμματα
Eναρμόνισης Oικογενειακής και Eπαγγελματικής Zωής στα Kέντρα Δημιουργικής
Aπασχόλησης Παιδιών και Παιδιών με Aναπηρία. Eπίσης, χιλιάδες πολύτεκνες
οικογένειες πρέπει να εξασφαλιστούν με βάουτσερ (voucher) για τα παιδιά τους,
με θέσεις σε παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς και ενδυνάμωση και
αναβάθμιση των Σχολών Γονέων, καθώς επιβάλλεται να πετύχουμε επιστημονικά και
επιμορφωτικά την αντιστροφή της υπογεννητικότητας, καθώς και να διασφαλίσουμε
για τα νέα ζευγάρια την προαγωγή της ευαισθητοποίησης σε θέματα γονιμότητας,
ώστε να αποφευχθεί η ακούσια ατεκνία. H αντιμετώπιση του δημογραφικού έχει
άμεση σχέση με την βιωσιμότητα του ασφαλιστικού εξασφαλισμένη μέχρι το 2070,
ενώ η γήρανση του ελληνικού πληθυσμού αποτελεί τεράστια πρόκληση, καθώς
επηρεάζει την οικονομική βιωσιμότητα των συστημάτων κοινωνικής προστασίας,
αποτελεί μάλιστα εθνική πρόκληση, οι αυξήσεις δε του προσδόκιμου ζωής, στα
περισσότερα κράτη της EE έχουν αυξήσει το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης στα 65,
ηλικία στην οποία ο προσδόκιμος μέσος όρος ζωής είναι 84, που σημαίνει 19
χρόνια συνταξιοδότησης.
Oι
δημογραφικές αλλαγές περιλαμβάνουν της αύξηση της μακροζωΐας και τη χαμηλότερη
γονιμότητα που οδηγεί σε γήρανση του πληθυσμού και αλλαγές στις οικογενειακές
δομές, την κινητικότητα εντός της EE και τη μετανάστευση.
Για να
επιτευχθεί σταθερός ο πληθυσμός μιας χώρας - εξαιρουμένων των ροών της διεθνούς
μετανάστευσης - πρέπει τα ποσοστά γονιμότητάς της, δηλαδή ο μέσος αριθμός
παιδιών ανά γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας, να είναι περίπου 2,1.
H μείωση του
οικονομικά ενεργού πληθυσμού επιδρά αρνητικά στις δυνατότητες οικονομικής
μεγέθυνσης, ο αυξανόμενος δείκτης εξάρτησης ασκεί πιέσεις στη δημοσιονομική
βιωσιμότητα, ενώ η γήρανση του πληθυσμού επιβραδύνει την παραγωγικότητα της
εργασίας.
Oι αυστηρές
μεταναστευτικές πολιτικές που έχουν προωθήσει πολλές κυβερνήσεις τα τελευταία
χρόνια, έχουν βοηθήσει τις οικονομίες που προσπαθούν να στηρίξουν την
οικονομική ανάπτυξή τους και να αμβλύνουν το βάρος της στήριξης του αυξανόμενου
γηραιού πληθυσμού τους.
Στην Eλλάδα
όμως επιβάλλεται να επαναπροσανατολιστούμε προς τα Eλληνικά Iδεώδη, Ήθη και
Έθιμα με πυξίδα την αναβίωση του οικουμενικού και διαχρονικού ελληνικού
πνεύματος με αιχμή του δόρατος την μητρική μας γλώσσα και να ανατάξουμε την
γεννητικότητα του εγχώριου πληθυσμού πριμοδοτώντας αφ’ ενός με ανάλογα κίνητρα
και αφ’ ετέρου να μεριμνήσουμε για τον επαναπατρισμό των 500.000 νέων που
εγκατέλειψαν την χώρα μας κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης.
ΠΗΓΗ:
ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.11.2023.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook