Του Γιώργου Λεκάκη
Ο εντοπισμός του κέντρου της Μεσογείου
δεν είναι δύσκολος:
Απλώς πάρτε τα σημεία στα 4 άκρα:
- ανατολικά Λίβανος,
- δυτικά Ηράκλειες Στήλες - Γιβραλτάρ,
- βόρεια Τεργέστη,
- βορειοδυτικά, η Κορώνη / α (λα) Κορούνια της Ιβηρικής, ίδρυμα του Ηρακλή,
- νότια ο Λιβυκός Κόλπος της Σύρτης[1]
και από
εκεί θα φτάσετε εύκολα στο ακριβές κέντρο της Μεσογείου…
Για την ακρίβεια, σε
γεωγραφικό και άρα καθαρά επιστημονικό επίπεδο, είναι η πόλις Ρήγιον Καλαβρίας, στο ιστορικό της κέντρο, εκεί ακριβώς που ευρίσκεται η παραθαλάσσια
τοποθεσία, γνωστή ως το «ομορφότερο χιλιόμετρο της Ιταλίας».
Το αρχαιοελληνικό όνομα Ῥήγιον,
έχει μια ιστορία που είναι πολύ αρχαία, χάρη στην στρατηγική της θέση –
ΔΙΑΒΑΣΤΕ την ΕΔΩ.
Πολύ λίγες ευρωπαϊκές πόλεις ή
στην χερσόνησο της Ιταλίας μπορούν να καυχηθούν για μια τόσο αρχαία ιστορία…
Στην επικράτεια του Ρηγίου / Ρέτζιο
υπήρχε ένας οικισμός, όπου κατοικούσαν πληθυσμοί, όπως οι Αύσωνες[2],
οι Ιταλοί Αρκάδες - ΔΙΑΒΑΣΤΕ το και ΕΔΩ - λαός που κυβερνιόταν από τον Αρκά βασιλιά Ιταλό (εξ
ου και το όνομα της Ιταλίας που επεκτάθηκε στην συνέχεια σε όλην την χερσόνησο)
και από τον μυθικό βασιλιά Ιόκαστο[3] (του
οποίου ο τάφος βρισκόταν στο ακρωτήριο Καλαμίτσι – νυν Punta Calamizzi – στο Παλλάντιον, το σημείο
απόβασης των Ελλήνων αποίκων από το Παλλάντιο Αρκαδίας), την 3η
τουλάχιστον χιλιετία π.Χ. - άρα περίπου πριν από 5.000 χρόνια.
Στην συνέχεια, τον 8ο
αιώνα π.Χ. οι Χαλκιδείς[4] ίδρυσαν
μια ελληνική αποικία διατηρώντας το προϋπάρχον όνομα Rhegion (Capo del Re - Κεφάλι
του Βασιλιά), ήδη γνωστό ως Ερυθρά.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις». Vento da Sud, VentoBrigante, 9.3.2024. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 9.3.2024.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Διόδωρος Σικελιώτης «Ιστορική
Βιβλιοθήκη», V,8,1.
- Ηρακλείδης ο Ποντικός, fr.25 εκδ.
Muller.
- Braccesi Lor. (επιμ.) «Hesperìa 7 -
Studies on Western Greekness».
- Grimal P. «Mythology», εκδ. Garzanti, Μιλάνο, 2005.
- Kulishova O. V. «Το Μαντείο
των Δελφών στο σύστημα των αρχαίων διακρατικών σχέσεων», Αγία Πετρούπολη, 2001.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Αρχαία ελληνική Σύρτις > Σύρτη > Sirte, Sirt,
Surt, Sert, Syrte, Sidra
< Ύδρα.
[2] «Οι Αρκάδες, οι πρώτοι μεταξύ των Ελλήνων, διέσχισαν
την Αδριατική και εγκαταστάθηκαν στην Ιταλία, με αρχηγό τον Οίνωτρο, γιο του
Λυκάονα, που γεννήθηκε 17 γενεές πριν από τον Τρωικό πόλεμο. Έφθασαν στην άλλη
θάλασσα, αυτή που λούζει τις δυτικές περιοχές της Ιταλίας. Αυτή ονομαζόταν Αυσωνία
/ Ausone από τους Αύσωνες / Ausoni, που κατοικούσαν στις ακτές της. Και ίδρυσαν
μικρά κατοικημένα κέντρα, το ένα κοντά στο άλλο, στους λόφους, σύμφωνα με την
μορφή οικισμών, που συνήθιζαν στα αρχαία χρόνια. Και η περιοχή που κατοίκησαν,
που ήταν απέραντη, ονομάσθηκε Οινωτρία και όλος ο λαός επάνω στους οποίους εβασίλευε
Οινωτροί» - βλ. Διονύσιος Αλικαρνασσεύς (1 11.2-4, 12.1).
Για
να συναντήσουν τους Αύσονες, όμως, σημαίνει πως άλλοι Έλληνες είχαν πάει προ
των Αρκάδων εκεί. Αφού ο βασιλιάς των Αυσόνων ήταν ο Αύσων, υιός του Οδυσσέα
και της Κίρκης ή της Καλυψούς. Υιός του Αύσονος ήταν ο Λίπαρος, επώνυμος της
νήσου Λίπαρος των Αιολίδων νήσων (του βασιλιά Αιόλου[*]).
Η
Αυσονία καταλάμβανε τις σημερινές επαρχίες Λάτσιο, Καμπανία, Ρηγίου Καλαβρίας /
Ρέτζιο Καλάμπρια, Απουλίας και Σέλης, στις οποίες εγκαταστάθηκαν αργότερα και
άλλοι Έλληνες άποικοι.
Γύρω
στο 1271 π.Χ. Αύσονες εγκαταστάθηκαν και στην Σικελία. Κυριότερες πόλεις τους ήταν
η Αύσονα (στην επαρχία Καζέρτα), η Μιντούρνο και η Σινόεσσα / Σινούεσσα. Στο
πάρκο της Ροκαμονφίνα έχουν ανασκαφεί πολυγωνικά πελασγικά τείχη, του πολιτισμού
των Αύσονων.
Αργότερα,
στα ρωμαϊκά κείμενα αναφέρονται ως Αύρογγες (Τίτος Λίβιος, κ.ά.) - πολλάκις στα
λατινικά το "σ" τρέπεται σε "ρ".
Κατά
την ρωμαϊκή κατάκτηση της ιταλικής χερσονήσου από τους «λαούς των Απεννίνων»,
οι κύριες πόλεις των Αυσώνων Ελλήνων κατεστράφησαν.
[3] Ο Ιόκαστος (ή Ιοκάστης) είναι ο ιδρυτικός ήρωας της
πόλεως του Ρηγίου Καλαβρίας. Υιός του Αιόλου και της Κυανής. Ηγεμόνας
μιας περιοχής που από το Ρήγιο αγκάλιαζε τις ακτές της Τυρρηνίας, ίσως σχεδόν
μέχρι την Καμπανία. Ίσως πρόκειται για τον φίλο του Ηρακλή
[4] Χαλκιδείς, έχοντας εγκαταλείψει την χώρα τους, λόγω
πείνας, βάσει χρησμού, έψαχναν «μια γυναίκα που κρατούσε ένα αρσενικό». Ακριβώς
κοντά στον τάφο του Ιοκάστου (που είχε πεθάνει από δάγκωμα φιδιού) είδαν ένα
κλήμα κολλημένο σε μια βελανιδιά. Θεώρησαν ότι αυτό είναι το υποδεικνυόμενο από
το μαντείο μέρος, και ίδρυσαν πόλη.
Ο Ιόκαστος παριστάνεται ως ένας νεαρός άνδρας καθισμένος, με ένα ραβδί, σε νομίσματα του Ρηγίου (5ου αιώνα π.Χ.). Σε άλλα έχει ένα φίδι δίπλα στο χέρι και την πλάτη του...
[*] Αυτός ο Αίολος είναι ο δισέγγονος του Αιόλου (του Έλληνα και της νύμφης Ορσηίδας ή Οθρηίδας και εγγονός του Δευκαλίωνα, ειρηνικός άρχοντας της Θεσσαλίας), υιός του Ιππότη[**] και της Μελανίππης. Αυτός είναι ο ταμίας / φύλακας των ανέμων. Σύζυγός του ήταν η Κυανή ή η Τηλεπάτρα, από την οποία απέκτησαν (τουλάχιστον) έξι γιους κι έξι θυγατέρες που παντρεύτηκαν μεταξύ τους: Ιόκαστος, Ξούθος, Φαλακρός, Χρύσιππος, Ανδροκλής, Φεραίμονας ή Φερήμονας, Αστύοχος, Αγάθυρνος, Λάπιθος και Διώρης, Ίφη, Αιόλη, Περίβοια, Δία, Αστυκράτεια, Ηφαιστία, Πολυμήλη, Άρνη ή Αντιόπη. Στο πλωτό νησί του κατέφυγε ο Οδυσσέας και φιλοξενηθηκε για ένα μήνα – βλ. Οδ. κ,5, Σχόλ. Οδ. κ,6, Διόδ. Σικ. 4/67.3, 5/7.6, 5/8.1, 5/81.6,4/67.3-4, Παρθ. Ερωτ. 2.2, Υγίν. μύθ. 157.2.
[**] Από αυτόν τον παππού Ιππότη, επήραν στην Δύση το όνομά τους οι ευγενείς ("ιππότες"), όσοι δηλ. θεωρούσαν πως βαστάσει η σκούφια τους, από τον βασιλιά Αίολο...
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook