Του Γιώργου Λεκάκη
Το Σαμοθήριο
είναι εξαφανισμένο σήμερα είδος θηλαστικού, που υπάγεται στο γένος της καμηλοπαρδάλεως
και έζησε την εποχή του Μειόκαινου - Πλειόκαινου σε Ευρώπη, Ασία και Αφρική.
Ήταν μεγάλο θηλαστικό, με ένα ζευγάρι κέρατα, σαν της καμηλοπάρδαλης. Είχε μήκος έως 3 μ. και ύψος πάνω από 2 μ, στο ακρώμιο, συνολικά 5 μ. Είχε μέτρια μακρύ λαιμό και επιμήκη άκρα. Τα πίσω πόδια ήταν μακρύτερα από τα μπροστινά. Ζούσε σε σαβάννες και δάση κοιλάδων.
Το όνομά του
οφείλεται στο νησί της Σάμου. Απολιθωμένα οστά του, ήταν γνωστά στους αρχαίους
Έλληνες, που όμως λανθασμένα τα ερμήνευαν ως οστά «τεράτων» και «γιγάντων».
Βουκράνιο Σαμοθηρίου συναντάμε σε αρχαία ελληνική αγγειογραφία, που εικονίζει
τον Ηρακλή να πολεμά θηρίο, κατά τον βιολόγο R. Ellis(*).
Η οικογένεια
του σαμοθηρίου έζησε στο Μειόκαινο - Πλειόκαινο (13.820.000 – 2.580.000 χρόνια
πριν), από την Νότια και Ανατολική Ευρώπη έως την Κίνα και την Αφρική.
Τα πρώτα απολιθώματά του ανακαλύφθηκαν, για πρώτη φορά, στο νησί της Σάμου στο Αιγαίο Πέλαγος. [Αργότερα ευρέθησαν και σε Μολδαβία, Ουκρανία, Καζακστάν, Μογγολία και Αφρική].
Στην Σάμο,
στο χωριό Μυτιληνιοί, υπάρχει ένας ανεκτίμητος παλαιοντολογικός θησαυρός, που
αποτελείται από τα απολιθωμένα οστά θηλαστικών που έζησαν πριν από 6.000.000 –
8.000.000 χρόνια. Πολλά από αυτά τα παλαιοντολογικά ευρήματα είναι μοναδικά. Μαρτυρούν
την φυσική ιστορία του Αιγαίου και της ευρωπαϊκής ηπείρου.
Το Αιγαίο
Πέλαγος δεν υπήρχε την εποχή που ζούσαν τα ζώα αυτά. Στην θέση του Αιγαίου
υπήρχε στεριά, που ένωνε την Ελλάδα και τα Βαλκάνια με την Μ. Ασία και την Μέση
Ανατολή! Ήταν μια μεγάλη σαβάννα, όπου ζούσαν πολλά ζώα, σαν κι αυτά που
σήμερα ζουν στις σαβάννες της Αφρικής. Η Σάμος - τμήμα εκείνης της στεριάς - συγκεντρώνει
στο έδαφός της χαρακτηριστικά δείγματα αυτής της πλούσιας πανίδας.[1]
Στην Σάμο,
οι πρώτες ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν το 1887 από τον F. Major. Δυστυχώς,
η συλλογή από εκείνα τα ευρήματα ΔΕΝ έμεινε στην Σάμο και σήμερα κοσμεί μεγάλα
μουσεία του κόσμου, όπως της Λωζάννης, της Γενεύης και της Βέρνης Ελβετίας.
Οι
συστηματικές ελληνικές ανασκαφές ξεκίνησαν μόλις το 1993. Σύμφωνα με τον
καθηγητή κ. Γ. Κουφό, οι ανασκαφές αυτές, εκτός από τα νέα ευρήματα που έφεραν
στο φως, αποκάλυψαν και την μεγάλη αρπαγή των απολιθωμάτων από την Σάμο.
Περίπου 30.000 απολιθωμένα οστά φυγαδεύτηκαν στο εξωτερικό και κοσμούν σήμερα
τα «σπουδαιότερα μουσεία» Φυσικής Ιστορίας του κόσμου!!! - ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΕΡΙ ΟΣΤΕΟΚΑΠΗΛΙΑΣ, ΕΔΩ.
Όσα από τα απολιθώματα παρέμειναν στην Σάμο, φιλοξενούνται στο μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Αιγαίου, το οποίο είναι δημιουργία του ιδρύματος Κων. και Μ. Ζημάλη. Εκτός από το Σαμοθήριο, οι παλαιοντολόγοι του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης έχουν εντοπίσει απολιθωμένα οστά δεκάδων ειδών, όπως ύαινες, μαχαιρόδοντες, αντιλόπες, γαζέλες κ.ά.
Από τον Μάιο
του 2018, το γένος περιλαμβάνει 5 εξαφανισμένα είδη:
- Samotherium africanus Churcher, 1970
- Samotherium boissieri Forsyth Major, 1888
- Samotherium neumayri Radler & Weihofer, 1890
- Samotherium sinense Schlosser, 1903
- Samotherium tafeli Kilgus, 1922.
ΠΗΓΗ: Γ.
Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.5.2019.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- (*)Ellis R. «No Turning Back: The Life and Death of
Animal Species», εκδ. Harper Perennial,
Ν. Υόρκη, 2004.
- Paleobiology
Database.
- Μουσείο
Φυσικής Ιστορίας Αιγαίου, Παλαιοντολογικό Μουσείο Μυτιληνιών Σάμου - Ίδρυμα Κων.
και Μ. Ζημάλη.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1]
Παρόμοια απολιθώματα έχουν βρεθεί στην Μ. Ασία,
αλλά και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, όπως στην Πελοπόννησο, την Θεσσαλία, την
Χαλκιδική κ.ά., αποδεικνύουν την τότε χερσαία σύνδεση της Σάμου με την υπόλοιπη
ηπειρωτική Ελλάδα.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook