Η αυτοχθονία των Αθηναίων συμβολιζόταν με οικουρό όφι της Ακροπόλεως, από τον 6ο αι. π.Χ., το ιερό φίδι της θεάς Αθηνάς

Η αυτοχθονία των Αθηναίων

συμβολιζόταν με οικουρό όφι

της Ακροπόλεως,

από τον 6ο αι. π.Χ.,

το ιερό φίδι της θεάς Αθηνάς

Τι ήταν ο οικουρός όφις της Ακρόπολης;

Οικουρό ονομάζεται το φίδι που προστατεύει το σπίτι. Ο οικουρός όφις της Ακρόπολης ζούσε στο Ερέχθειο και οι Αθηναίοι του πρόσφεραν κάθε μήνα - κατ’ άλλους κάθε μέρα - μελόπιττες, καθώς πίστευαν ότι προστάτευε την πόλη τους. 

Ήταν το ιερό φίδι της θεάς Αθηνάς, υπόσταση του μυθικού Εριχθόνιου-Ερεχθέα, που γεννήθηκε ως φίδι.

Στις φωτογραφίες απεικονίζονται συγκολλημένα και συμπληρωμένα με γύψο θραύσματα φιδιού από το ανατολικό αέτωμα του Εκατόμπεδου, του μεγάλου ναού που οικοδομήθηκε γύρω στο 570 π.Χ., περίπου 120 χρόνια πριν ξεκινήσει να κτίζεται ο Παρθενών στην ίδια θέση.

Το θέμα του φιδιού παραπέμπει στον οικουρό όφι της Ακρόπολης, στα φίδια που φύλασσαν τον Εριχθόνιο και στο κάτω σώμα των μυθικών γεναρχών της Αττικής, Κέκροπα και Εριχθόνιου, τονίζοντας την αυτόχθονα καταγωγή των Αθηναίων.

ΠΗΓΗ: Μουσείο Ακρόπολης, 16.7.2024. Φωτογραφίες: Γιάννης Κουλελής. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 17.7.2024.

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ

οἰκουρός (< οἶκος + -ουρός [< -Fορός < ὁρῶ, βλέπω, οὖρος) = ο φυλάττων τον οίκον. Κύνας, αλεκτρύων, όφις. Ο οικουρὸς όφις της Πολιάδος Αθηνάς, φύλαξ δράκων. «ἐλθέ, φάνηθι, ἡ θεὸς ἡ καλουμένη οἰκουρός»[1]. Ήταν ένας ή δύο στο ιερό του Ερεχθέως. Φύλακας / φύλακες της ακροπόλεως. Του / τους παρέθεταν μελιτούττες άρτους.

Οικουρός και ο/η κατ’ οίκον μένων, η οικοδέσποινα, οικοκυρά / νοικοκυρά, έπαινος καλής συζύγου,[2] αλλά ελέγετο περιφρονητικώς για άνδρα, που μένει κατ’ οίκον, σε αντίθεση προς αυτόν που πάει στον πόλεμο.

Υπάρχει και η οικουρός δίαιτα, αυτό που λέμε σήμερα σπιτικό φαΐ.

Και «ἑταῖραι οἰκόριαι» (δωρ. αντί οἰκούριαι), ερωμένες ή δούλες, που παρέμεναν μέσα στο σπίτι – βλ. Πίνδ.

> ρ. οικουρέω

 

ΠΗΓΗ: Αισχύλ. Αγ. 1225, 1626, Αριστοφ. Σφ. 970, Δείναρχ. 100.37, Ησύχ., Λυσ. 759, Πλούτ. 2.998Β, 2.751^Α, Φύλαρχ. 74.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

---

[1] P XIa 11.

[2] Σοφ. απ. 434, Ευρ. Ηρ. Μαιν. 45, Φίλων 2.431, Δίων Κ.56.3.

αυτοχθονια αρχαια καταγωγη αρχαιων Αθηναιων συμβολο οικουρος οφις Ακροπολις, 6ος αιωνας πΧ ιερο φιδι θεα Αθηνα Ακροπολη αθηνων αθηνας Οικουρο φιδι προστασια σπιτι Ακροπολης Ερεχθειο αρχαιοι Αθηναιοι προσφορα μηνιαια ημερησια μελοπιττες, μελοπιτες μελοπιττα, μελοπιτα προστατης πολη ιερο θεα Αθηνα μυθικος Εριχθονιος Ερεχθεας, γυψος θραυσμα ανατολικο αετωμα Εκατομπεδο Εκατομπεδον ναος 570 πΧ Παρθενωνας Παρθενων Παρθενωνος Παρθενωνα φιδια μυθικος γεναρχης Αττικη Κεκροπας Κεκρωψ αυτοχθονα Μουσειο οικος + ουρος Fορος φορος βορος < ορω, βλεπω, ουρος Κυνας, σκυλος σκυλι αλεκτρυων, αλεκτωρ κοκορας Πολιαδα Πολιας φυλαξ δρακων δρακοντας ελθε, φανηθι, η θεος η καλουμενη ιερον Ερεχθευς Φυλακας / φυλακες μελιτουττες μελιτουττας αρτος οικον οικοδεσποινα, οικοκυρα / νοικοκυρα, επαινος καλη συζυγος περιφρονηση ανδρας, πολεμος διαιτα εταιραι οικοριαι δωρικα οικουριαι ερωμενη δουλα Πινδαρος σπιτικο φαι οικουρεω Αισχυλος Αριστοφανης Δειναρχος Ησυχιος, Λυσιας Πλουταρχος Φυλαρχος Σοφοκλης Ευριπιδης Φιλων Διων Κασιος

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ