«Αυτός ο τόμος προσφέρει μια
ολοκληρωμένη εικόνα για την αρχαία Φωκίδα, μια περιοχή στην καρδιά της Ελλάδος.
Η ιστορία της διαμορφωνόταν
πάντα από τις πολιτικές και πολιτιστικές επιρροές των γειτονικών δυνάμεων. Το
ποικιλόμορφο τοπίο παρείχε χώρο για την ύπαρξη πολυάριθμων κυρίως μικρών πόλεων.
Χάρη στους χρησμούς, του Μαντείου των Δελφών, και των Αβών και τον
σχηματισμό Κοινού, η Φωκίς ενσωματώθηκε στενά σε υπερπεριφερειακά
επικοινωνιακά, εμπορικά και πολιτιστικά δίκτυα.
Ως περιοχή στην καρδιά της
αρχαίας Ελλάδας, η Φωκίδα ήταν κεντρικής σημασίας για μεταφορές και ταξείδια.
Πολιτικώς και πολιτισμικώς, ήταν έτσι συχνά εκτεθειμένη στα συμφέροντα και τις
επιρροές των γειτονικών δυνάμεων.
Το φωκικό τοπίο είναι επίσης
ποικιλόμορφο: Από τον κόλπο της Αντίκυρας στον Κορινθιακό κόλπο μέχρι τους
πανίσχυρους ορεινούς όγκους του Παρνασσού και του Ελικώνα, από τους άγονους
λόφους μέχρι την εύφορη ποτάμια πεδιάδα του Κηφισού.
Ένας σημαντικός αριθμός
μικρών κυρίως πόλων διαμόρφωσε το πολιτικό τοπίο. Στους Δελφούς και τις Άβαις (νυν
χωριό Καλαπόδι Φθιώτιδος), δύο μαντεία είχαν πρώιμη επίδραση, πολύ πέρα από
τα σύνορα της χώρας. Αυτό ενσωμάτωσε την Φωκίδα στα υπερπεριφερειακά δίκτυα
επικοινωνίας, εμπορίου, πολιτικής και πολιτιστικών ανταλλαγών. Υπό την πίεση ισχυρότερων
γειτόνων, οι Φωκαείς συγκεντρώθηκαν σε κοινό νωρίς, ήδη από την αρχαϊκή
περίοδο. Ο Γ΄ Ιερός Πόλεμος που διεξήχθη στην Φωκίδα και γύρω από αυτήν, στα
μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. οδήγησε τελικά στην καθιέρωση της Μακεδονίας
ως νέας ηγεμονικής δύναμης, θέτοντας έτσι την πορεία για μια νέα εποχή στην
ελληνική ιστορία.
Το Κοινό των Φωκικών Πόλεων
παρέμεινε επιδραστικό στην πολιτική και κοινωνική ανάπτυξη της υπαίθρου, αν και
με αλλαγμένη μορφή και σημασία μέχρι και την αυτοκρατορική περίοδο.
Το 10ο βιβλίο του
Παυσανία δίνει μια πλούσια εντύπωση για την αστική ποικιλομορφία, καθώς και τον
πλούτο των θρησκευτικών, μυθολογικών και πολιτιστικών παραδόσεων της Φωκίδος.
Στα αρχαιολογικά απτά στοιχεία στο έδαφος, η εικόνα της Φωκίδος σήμερα
κυριαρχείται από πολυάριθμες καλοδιατηρημένες, εντυπωσιακές οχυρώσεις, που
βρίσκονται κυρίως σε περίοπτες πλαγιές. Αντίθετα, τα κτήρια κατοικιών, η
δημόσια αρχιτεκτονική και τα ιερά, καθώς και οι νεκροπόλεις πόλεων, είναι μόνο
εν μέρει γνωστά. Ωστόσο, οι συστηματικές ανασκαφές στους Δελφούς και στο
Καλαπόδι έχουν δώσει πλούσιες και μοναδικά λεπτομερείς γνώσεις για την ιστορία
και τον υλικό πολιτισμό αυτών των σημαντικών ιερών.
Ένας σημαντικός αριθμός
πρόσφατων επιτόπιων εργασιών συμβάλλει σημαντικά στην διεύρυνση της εικόνας μας
για την αρχαία Φωκίδα.
Αυτός ο τόμος του Διεθνούς
Συνεδρίου, το οποίο πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα το 2017, που οργανώθηκε από
κοινού από το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο και την Γαλλική Σχολή Αθηνών, συγκεντρώνει για πρώτη φορά μια επιτομή αυτής της
τρέχουσας έρευνας: Από την Εποχή του Σιδήρου έως την Πρώιμη Βυζαντινή περίοδο.
Ασχολείται με θέματα που καλύπτουν ιστορικά ζητήματα για την αρχαιολογία των
οικισμών, την ιερή τοπογραφία, τον υλικό πολιτισμό και τον αρχιτεκτονικό
σχεδιασμό των ιερών, αναλύσεις μεμονωμένων θεμάτων και ευρέων ειδών υλικού και
έρευνες σε πτυχές μιας συγκεκριμένης «φωκικής» ταυτότητας. Έτσι, για πρώτη
φορά, παρέχεται μια ευρεία επισκόπηση της προηγούμενης ερευνητικής παράδοσης,
των επιθυμιών και των νέων προοπτικών για μελλοντική έρευνα στην αρχαία Φωκίδα.
Το βιβλίο που επιμελήθηκαν οι
K. Sporn, Al. Farnoux, Er. Laufer «Αρχαία
Φωκίδα - Νέες προσεγγίσεις στην ιστορία, την αρχαιολογία και την τοπογραφία της»
/ «Ancient Phokis - New approaches to its history, archaeology and topography», Deutsche Archäologische Institut
- Abteilung Athen / École française d’Athènes, κυκλοφόρησε το 2024.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.7.2024.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook