Ο Μαραθών / Μαραθώνας / Μαραθωνία / Μαραθώνιον ήταν αρχαίος οικισμός - πόλη και δήμος της Αιαντίδος (εκ του Αίαντος) φυλής Αττικής, στον 38ο παράλληλο [38°9′N 23°57′E].
Στην θέση Τσέπι, στα Α. του λόφου Κοτρώνι, στον Βρανά[1], και επί της οδού Πλαταιών, που οδηγεί στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνος, ευρίσκεται νεκροταφείο, της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού (3200 – 2300 π.Χ.).
Το Πρωτοελλαδικό νεκροταφείο, είναι η αρχαιότερη νεκρόπολις της
Αττικής, της Στερεάς Ελλάδας και της Πελοποννήσου!
Το νεκροταφείο ανακαλύφθηκε τυχαίως, το 1969, όταν οι ιδιοκτήτες του
αγροτόσπιτου του οικόπεδου, όπου ευρίσκετο το νεκροταφείο, ενετόπισαν έναν τάφο,
κατά την προσπάθειά τους να ανοίξουν ένα πηγάδι στην αυλή. Αμέσως, ο
αρχαιολόγος, Σπ. Μαρινάτος ανακάλυψε τις πρώτες ταφές σε ένα εκτεταμένο
και εντυπωσιακό νεκροταφείο, από το οποίο έχουν εντοπιστεί 70 συνολικώς τάφοι -
πολλοί σε σύγκριση με άλλα νεκροταφεία της περιόδου - και ένας αποθέτης.
Ήταν μια νεκρόπολις, αφού οι τάφοι είναι κατασκευασμένοι με προσοχή, σε
οργανωμένες σειρές και ομοιόμορφοι μεταξύ τους. Πρόκειται μεγάλους ορθογώνιους και
κυκλικούς λάκκους. Οι λάκκοι είναι επενδεδυμένοι με λίθινες πλάκες ή λίθους και
είναι μάλλον οικογενειακοί, αφού φαίνεται ότι φιλοξενούσαν από 6 - 20 νεκρούς ο
καθ’ ένας.
Οι τάφοι ορίζονται από περιβόλους, κατασκευασμένους από ποταμίσιες
πέτρες. Τα τοιχώματα των θαλάμων είναι καλυμμένα με ξερολιθιά ή σχιστολιθικές
πλάκες. Κάθε τάφος είχε είσοδο από ένα μικρό δρόμο, που οδηγούσε στο εσωτερικό
του.
Οι νεκροί τοποθετούνταν σε συνεσταλμένη στάση και παραμερίζονταν σε μια
άκρη του τάφου, όταν γινόταν μια νέα ταφή.
Οι νεκροί ενταφιασμένοι συνοδεύονταν συνήθως από πήλινα αγγεία. Αλλά ευρέθησαν
και μερικά κοσμήματα και λίθινα και οστέινα εργαλεία. Εντυπωσιακό είναι ότι ευρέθησαν
δύο μαρμάρινα ειδώλια και μερικά πήλινα
αγγεία κυκλαδικού στυλ, που υποδεικνύουν ότι υπήρχαν επαφές, μεταξύ Μαραθώνος -
ευρύτερης Αττικής και Κυκλάδων.
Η ανασκαφή διήρκεσε έως το 1974.
Από το 1997 έως σήμερα συνεχίζεται από την αρχαιολόγο, ομότιμο
καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Μ. Παντελίδου – Γκόφα, πάντοτε δια
της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας.
Κατά το διάστημα 2003 - 2004, το μεταλλικό υπόστεγο της παλαιάς
ανασκαφής αντικαταστάθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού με νέο στέγαστρο
σύγχρονων προδιαγραφών, καθιστώντας τον αρχαιολογικό χώρο επισκέψιμο στο ευρύ
κοινό.
ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ / ΕΦΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ. Γ. Λεκακης "Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.5.2022.
- Β. Ζυγουράκη (αρχαιολόγος), we love marathon.gr
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Μ. Παντελίδου-Γκόφα, «Νεκροταφείο Τσέπι Μαραθώνος»,
ΠΑΕ (1997) 41-46.
Β. Πετράκος, «Μαραθών. Τσέπι», Έργον (1997) 19-22. (1998) 18-23. Έργον (1999) 22-28. Έργον (2000) 25-34. Έργον (2001) 18-22. Έργον (2002) 15-17.
[1] Στο WLM ήδη έχουν γίνει αφιερώματα για τις θέσεις Βρανά και Πλάσι, θέσεις που χρονολογούνται στην Εποχή του Χαλκού.
Στον περιφραγμένο χώρο του Βρανά, δίπλα από το Αρχαιολογικό Μουσείο του Μαραθώνος, ευρίσκεται το νεκροταφείο των τύμβων της Μέσης Εποχής του Χαλκού. Ήδη από τον 19ο αι. μ.Χ., ορισμένοι από τους τύμβους αναφέρονται από ξένους περιηγητές, όπως ο W. M. Leake και ο G. J. Fraser. Το 1970, ο Σπ. Μαρινάτος ανέσκαψε 4 από τους 7 τύμβους. Σήμερα, έχουν αναδειχθεί, κάτω από στέγαστρο, οι τρεις πρώτοι τύμβοι (Τύμβοι Ι – ΙΙΙ). Την ίδια εποχή και σε μικρή απόσταση από τους μεσοελλαδικούς τύμβους, ο ίδιος ανέσκαψε έναν τύμβο κλασσικών χρόνων, τον οποίον εταύτισε με τον τύμβο των Πλαταιέων, που έπεσαν στην Μάχη του Μαραθώνος, το 490 π.Χ. Η άποψη αυτή σήμερα αμφισβητείται.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook