Του Γιώργου Λεκάκη
Πολύ βαρύς ο φόρος αίματος που πλήρωσε η Αγιαθυμιά Φωκίδας στον Β΄
Παγκόσμιο Πόλεμο: 37 άτομα σκοτώθηκαν άμεσα από τους κατακτητές, ενώ οι
συνολικές ανθρώπινες απώλειες εξ αιτίας του πολέμου ήσαν 120 άτομα.
Η Αγία Ευθυμία βομβαρδίσθηκε στις 25.4.1941 και από τον βομβαρδισμό έπαθε ζημιές ο κεντρικός ναός «Το γενέθλιον της Θεοτόκου».
«..Την 8ην Απριλίου 1943, 15
στρατιώται ανήκοντες εις Ιταλικής φάλαγγαν εφονεύθησαν υπό ανταρτών. Χωρίς
καμμίαν διαδικασίαν, τα δύο χωριά (Βουνιχώρα και Αγία Ευθυμία) ελεηλατήθηκαν
και κατεστράφησαν δια μυδραλιοβόλων και χειροβομβίδων. Δεν εφείσθησαν δε ούτε
τους αναπήρους του Αλβανικού πολέμου, ούτε έναν τυφλό γέροντα ηλικίας 90
ετών..»[1]
Μετά την Μάχη της Αγίας Ευθυμίας Φωκίδος (8.4.1943), η οποία επραγματοποιήθη
μεταξύ των ιταλικών στρατευμάτων και των αντιστασιακών τμημάτων, υπό τον
Νικηφόρον (Δημητρίου), οι ώρες έγιναν φοβερά δύσκολες, με συνέπειες
απρόβλεπτες. Οι αντάρτες εκτύπησαν αποφασιστικά μόλις 1 χλμ. έξω και δυτικά της
Αγίας Ευθυμίας ιταλική φάλαγγα αυτοκινήτων, κατευθυνόμενων προς Άμφισσα, με
αποτέλεσμα να φονευθούν μερικοί από αυτούς και ορισμένοι, που προσγειώθηκαν
κάτω από τα αυτοκίνητά τους για να σωθούν, κάηκαν μαζί με αυτά.[2]
Η Αντίσταση κατά των κατακτητών, που άνθισε στην περιοχή, στάθηκε η αιτία για να καεί δις το χωριό. Η πρώτη φορά ήταν στις 9.4.1943, οπότε και κατέκαψαν την Αγιαθυμιά οι Ιταλοί φασίστες και ό,τι απέμεινε το έκαψαν οι Γερμανοί ναζί, τον Απρίλιο και τον Αύγουστο του 1944. Οι δε Γερμανοί πυρπόλησαν και κατέστρεψαν και τον ναό του πολιούχου Αγίου Ευθυμίου. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία από τα 423 σπίτια του χωριού, 365 κατεστράφησαν ολοσχερώς και τα 20 μερικώς.
Η πολιτεία αναγνωρίζοντας το μέγεθος της θυσίας του χωριού συμπεριέλαβε την Αγία Ευθυμία στον κατάλογο των «Μαρτυρικών πόλεων και χωριών» της περιόδου 1940 - 1944 (Φ.Ε.Κ. 97/16.3.2000).
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης «Αρχαιοκαπηλιες των Γερμανων στην Ελλαδα επί Κατοχης», κ.ά. βιβλία του ιδίου για την Κατοχή.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Ιστοσελίδα Αγίας Ευθυμίας.
[1] Απόσπασμα από το βιβλίο του Δημ. Μαγκριώτη «Θυσία της
Ελλάδος και Εγκλήματα Κατοχής».
[2] Απόσπασμα από άρθρο του πρωτ. π. Τ. Ν. Γκιούλου, θεολόγου-φιλόλογου,
στην εφημ. «Βουνιχώρα Φωκίδος», α΄ τρίμηνο 1998.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook