Το λατρευτικό σπήλαιο του Εφταού ή Οχταού - του Κ. Αναγνώστου

Το λατρευτικό σπήλαιο

του Εφταού ή Οχταού

Του Κωνσταντίνου Αναγνώστου, kanag@teemail.gr

Στο φαράγγι του Εφταού[*] ή Καρυάς Κοτυλαίων[1] Ευβοίας, ευρίσκεται το λατρευτικό σπήλαιο του Αγιασμού[*]. Ευρίσκεται αριστερά του δρόμου Κύμης – Μετοχίου, σε υψόμετρο 649 μ., κοντά στην πηγή Εφταός. Η μορφή του είναι βαραθρώδης (βαραθρώδες σπήλαιο) με συνολικό βάθος 20 μ. Στο εσωτερικό του υπάρχει μικρό εικονοστάσι με τάματα πιστών.

Μέχρι τις ημέρες μας διατηρήθηκε το έθιμο του προσκυνήματος στο σπήλαιο αυτό την 1η Αυγούστου[**]. Σύμφωνα με πανάρχαιες παραδόσεις, οι προσκυνητές ξεκινούσαν τα μεσάνυχτα και έφθαναν στο σπήλαιο αυτό με την ανατολή του ηλίου, για να παραλάβουν αγιασμό από τα σταλάγματα, που είχαν μαζευτεί σε λαξευτή πέτρινη κοιλότητα. 

Με αυτόν τον αγιασμό έρραιναν τα σπίτια, τις καλλιέργειες και τα κοπάδια τους. Τέλος ακολουθούσε νηστίσιμο γεύμα στην Μηλίτσα (στην πηγή Γουργουλούπα).[2]

Ο Εφταός, που συναντάται σε χάρτες και ως Οχταός, περιγράφει την τοποθεσία με επτά ή οκτώ πλατάνια[***], που βρίσκονταν σε κυκλική διάταξη, σχηματίζοντας έτσι έναν ναό της φύσεως. Επομένως, έχουμε να κάνουμε με μια τοποθεσία δενδρολατρείας.

Την 1η Αυγούστου εορτάζουν και οι Κέλτες την Λούγκνασαντ (Lughnasadh) την αρχή της συγκομιδής, σχεδόν στο μεσοδιάστημα μεταξύ θερινού ηλιοστασίου και φθινοπωρινής ισημερίας. Με θρησκευτικές τελετές, αθλητικούς αγώνες, ενώ γίνονταν προσφορές σε φρούτα και θυσία ταύρου σε κορυφή λόφων ή βουνών.[3]

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης «Ταματα και αναθηματα». Γ. Λεκάκης «Συγχρονης Ελλάδος περιήγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 30.6.2024.

[*] Στο όρος Εφταός, γνωστό για το ελατοδάσος του. Το σπήλαιο Εφταού στο δάσος Κοτυλαίων ευρίσκεται στον 38ο παράλληλο [38.633169°N 24.002165°E]. Είναι γνωστό και ως Αγία Τριάδα, λόγω της εικόνος που υπάρχει σε αυτό. Διαθέτει πλούσιο σταλακτιτικό διάκοσμο. Η φυσική πηγή Εφταού ευρίσκεται στις συντεταγμένες 38.6216603°N 24.008108°E.

[**] Οι κάτοικοι από τα Βίταλα πηγαίνουν την ημέρα της εορτής του Αγίου Πνεύματος στην Σπηλιά του Εφταού, στο δάσος και παίρνουν αγιασμό.

[***] Πολλές θέσεις περιοχές της Ελλάδος λέγονται Εφταπλάτανος ή Οχταπλάτανος, για τον ίδιο λόγο: Την ύπαρξη 7 ή 8 πλατάνων, εν σειρά, ή εν κύκλω. Αυτά δεν φύτρωσαν μόνα τους εκεί, αλλά με ανθρώπινη παρέμβαση-φυσική αρχιτεκτονική, για να σηματοδοτούν ένα ιερό μέρος, ένα πανάρχαιο φυσικό υπαίθριο ιερό, συνήθως αφιερωμένο στον Πάνα και τις Νύμφες. Παναρχαία μνήμη δενδρολατρείας.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] Σημειώστε ότι στα Κοτύλαια όρη ευρίσκονται 4 από βαθύτερα σπήλαια της Ελλάδος:

        - Παπά Λάκκος (βάθους 350 μ.).

        - Παπασπηλιά (βάθους 325 μ. και μήκους 740 μ.).

        - Μηλέα (βάθους 270 μ. μήκους 2.500 μ. σε υψόμετρο 740 μ.).

        - Καταβόθρα στην Λάκκα του Τσεκούρα (βάθους 260 μ., σε υψόμετρο 803 μ.).

< κοτύλη (ἡ) = πᾶν κοῖλον (πᾶν κοῖλον κοτύλην ἐκάλουν οἱ παλαιοί - βλ. Ἀπολλ. παρ’ Ἀθην. 479Α, πρβλ. Σχόλ. εἰς Ἰλ. Χ. 494, Εὐστ. 1282. 42.

[2] ΠΗΓΗ: εφημ. Ανδρωνιάνοι www.andronianoi.gr, τ. Ιούλ.-Αύγ. 2003.

[3] ΠΗΓΗ: Meanwhile in Ireland.

λατρευτικο σπηλαιο Εφταου Οχταου Οκταου Εφταος Οχταος Οκταος Αναγνωστου φαραγγι Καρυας καρυα Κοτυλαιων Ευβοιας, Κοτυλαια ορη Ευβοια αρχαια λατρεια Αγιασμος Κυμη – Μετοχιον, Μετοχιο Μετοχι πηγη βαραθρο βαραθρωδες σπηλαιο εικονοστασι ταμα εθιμο προσκυνημα 1 1η Αυγουστου Αυγουστος πανηγυρια πανηγυρι παραδοση προσκυνητης μεσανυχτα ανατολη του ηλιου, σταλαγμα λαξευτη πετρινη κοιλοτητα ραντισμα σπιτι καλλιεργεια κοπαδι ζωα νηστισιμο γευμα Μηλιτσα Γουργουλουπα επτα οκτω πλατανια, κυκλικη διαταξη, ναος της φυσεως φυσης δενδρολατρεια Κελτες Λουγκνασαντ Lughnasadh αρχη συγκομιδη μεσοδιαστημα θερινο ηλιοστασιο φθινοπωρινη ισημερια θρησκεια τελετη, αθλητικος αγωνας, προσφορα φρουτα θυσια ταυρος κορυφη λοφος βουνο βαθυτερο Ελλαδα παπα Λακκος παπαλακκος παπασπηλια Μηλεα καταβοθρα Λακκα του Τσεκουρα Τσεκουρας Ανδρωνιανοι ιρλανδια κοτυλη παν κοιλον κοιλο ελατοδασος ελατο δασος 38ος παραλληλο Αγια Τριαδα, εικονα σταλακτιτικος διακοσμος σταλακτιτης σταλαγμιτης φυσικη βιταλα εορτη του Αγιου Πνευματος Αγιο Πνευμα Ελλαδας Εφταπλατανος ή Οχταπλατανος, Επταπλατανος Οκταπλατανος 7 8 Εφτα Οχτω επτα οκτω πλατανι πλατανος σειρα κυκλος φυσικη αρχιτεκτονικη, ιερο μερος, παναρχαιο φυσικο υπαιθριο ιερον μνημη δενδρολατρια Πανας Νυμφες θεος Παν Νυμφη

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ