Το ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ και οι ΣΥΚΙΕΣ - του Ι. Α. Σαρσάκη

Το ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ και οι ΣΥΚΙΕΣ

Του Ιωάννη Α. Σαρσάκη (Καστροπολίτη)

Περιδιαβαίνοντας στο Κάστρο του Διδυμοτείχου Έβρου Θράκης, πέραν από το ιστορικό – μνημειακό περιβάλλον, ο επισκέπτης έρχεται σε επαφή και με ένα αξιοπρόσεκτο και πανέμορφο φυσικό – φυτικό περιβάλλον, μέρος του οποίου μνημονεύεται σε ιστορικές πηγές και θρησκευτικο-λαϊκές παραδόσεις από τα χρόνια του Βυζαντίου / Ρωμανίας.

Έτσι λοιπόν στις όμορφες αυλές των σπιτιών του κάστρου, στους περιβόλους των εκκλησιών, αλλά και σε άλλα πολλά σημεία συναντάμε πολλές συκιές και ροδιές, δυστυχώς όσον αφορά τα δέντρα συναντάμε και πολλούς αείλανθους (αείλανθος ο υψηλότατος, όπως είναι η ονομασία του), γνωστούς στην περιοχή ως βρωμοπλάτανα ή βρωμοκαρυδιές. Επίσης από δέντρα, σαφώς σε λιγότερο αριθμό συναντάμε κυδωνιές, γιρικιές, αμυγδαλιές, κουναπιές, ακακίες και θρακιώτικες μηλιές, καθώς και πολλά πεύκα και κυπαρίσσια, ειδικά στην ΒΑ. πλευρά του κάστρου, τα οποία φυτεύτηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Στον αύλειο χώρο του Επισκοπείου της Μητροπόλεως Διδυμοτείχου συναντάμε και δύο καρυδιές.

Το Επισκοπείο και ο ναός Αγίου Μηνά.

Τα δένδρα αυτά σχετίζονται με τη Γιορτή της Πεντηκοστής, καθώς λόγω του ότι τα φύλλα τους ομοιάζουν με τις πύρινες γλώσσες, με τη μορφή των οποίων κατήλθε το Άγιο Πνεύμα στις κεφαλές των Αποστόλων, κατά την ημέρα της Πεντηκοστής, αποτελεί παράδοση στο Διδυμότειχο οι πιστοί να πηγαίνουν στους ναούς κρατώντας κλαδιά με φύλλα καρυδιάς και να γονατίζουν επάνω τους. Να θυμίσουμε βεβαίως ότι η Πεντηκοστή αποτελεί μια ιδιαίτερη ημέρα για το Διδυμότειχο, καθώς το 1205 με θεϊκή παρέμβαση σώθηκε η πόλη από τους Φράγκους Σταυροφόρους, γεγονός που διαχρονικά τιμούμε και γιορτάζουμε ως το πανηγύρι του Κάστρου (Καλέ πανηγύρι).

Όσον αφορά τα βότανα, ενδεικτικά υπάρχουν: μάραθος, κώνειο, πεντάνευρο, πικραλίδες, αγριοραδίκια, ζοχοί, σινάπι, φλισκούνι, άγρια μέντα, πασχαλιές, κ.α. Θα πρέπει να τονίσω, ότι σχετικά με την αναφορά στα είδη δέντρων και βοτάνων, με βοήθησε ο συντοπίτης μας και φίλος κ. Γ. Τζίρας, ο οποίος είναι εκπαιδευτικός και γνώστης της τοπικής χλωρίδας.

Στο μεσαιωνικό μονοπάτι πέριξ του κάστρου ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ ΕΒΡΟΥ.

Σχετικά με τις συκιές, που αποτελούν και το μεγαλύτερο σε αριθμό είδος καρποφόρου δέντρου επάνω στον λόφο του κάστρου, θα πρέπει να επισημάνουμε, ότι συνδέονται με αυτό και την ιστορία του, με τις κάτωθι δύο περιπτώσεις:

Το 1341 μετά τον θάνατο του Ανδρόνικου Γ΄ Παλαιολόγου, ο επιστήθιος φίλος του και συγγενής του ο Ιωάννης Στ΄ Καντακουζηνός, ωθούμενος από τον στενό του κύκλο αποφασίζει και στέφεται αυτοκράτορας, επάνω στα ανάκτορα του κάστρου στο Διδυμότειχο (στην ουσία στέφθηκε συναυτοκράτορας σεβόμενος τα κληρονομικά δικαιώματα του εννεαετή Ιωάννη Παλαιολόγου γιου και διαδόχου του Ανδρονίκου Γ΄). Μετά το πέρας της τελετής, η οποία συνοδεύτηκε από διάφορους οιωνούς και σημάδια, τα οποία είναι δύσκολο να πούμε αν ήταν θεϊκά ή οφείλονταν στην τύχη, όπως ταπεινά παραδέχεται ο Καντακουζηνός, ο ίδιος μαζί με τη συνοδεία του πήγαν να συναντήσουν τον τότε επίσκοπο Διδυμοτείχου και τοπικό άγιο της περιοχής μας τον Ιλαρίωνα[1], προκειμένου να λάβουν την ευχή του.

Ο αρμενικός ναός Αγίου Γεωργίου.

Ο Ιλαρίων, ένας μοναχός που έγινε ιεράρχης, άνδρας γνωστός για τα προφητικά του χαρίσματα, δεν συμμετείχε στην τελετή της στέψης και προσβλήθηκε που το έμαθε αργότερα. Όμως, όταν του ζήτησαν να ευλογήσει το κράτος και τον αυτοκράτορα, παρατήρησε ότι : «το να είναι κανείς αυτοκράτορας των Ρωμαίων ήταν κάτι που είχε ορίσει ο Θεός, όμως όσοι έτρωγαν άγουρα σύκα, σίγουρα θα υπέφεραν από πρησμένα χείλη»[2]. Με τη φράση αυτή, ο Ιλαρίων προφήτευσε ότι στην αρχή ο Καντακουζηνός θα αντιμετωπίσει πολλές δυσκολίες, αλλά τελικά θα επικρατήσει, όπως και έγινε.

Βλέπουμε ότι ο Όσιος Ιλαρίων χρησιμοποίησε ως παράδειγμα για την προφητεία του προς τον Καντακουζηνό, τα σύκα. Έναν καρπό που συναντάμε σε αφθονία σήμερα στο λόφο του Κάστρου, και που προφανώς προϋπήρχε εκεί για πολλούς αιώνες καθώς και κατά τον 14^ο αιώνα.

Η άλλη περίπτωση που συνδέει το κάστρο με τις συκιές, είναι τα πολλά υπόσκαφα σπήλαια και τα φυσικά κοιλώματα που υπάρχουν στον βραχώδη λόφο. Είναι γεγονός πως άνθρωποι που ασχολούνται επαγγελματικά ή ερασιτεχνικά με την σπηλαιοεξερεύνηση, θεωρούν πως όταν σε βραχώδεις περιοχές υπάρχουν συκιές, τότε είναι πολύ πιθανόν να βρεθούν κοιλώματα και εσοχές. Ένα ανάλογο χαρακτηριστικό παράδειγμα βλέπουμε στα πάρα πολλά υπόσκαφα σπήλαια που υπάρχουν στον λόφο του Κάστρου στο Διδυμότειχο, όπου πέριξ αυτών έχουν βλαστήσει πολλές αγριοσυκιές.

Συκιές στα υπόσκαφα.

Όσον αφορά στα πολλά υπόσκαφα σπήλαια που ανήκουν στο φυσικό περιβάλλον του κάστρου, ο ιστορικός και πανεπιστήμων του 14^ου αιώνα, ο Νικηφόρος Γρηγοράς τα έχει καταγράψει στην ιστορία που συνέγραψε («Ρωμαϊκή Ιστορία» περιλαμβάνει τα ιστορικά γεγονότα του Βυζαντίου από το 1204 έως το 1358), αναφέροντας τα εξής: «Γιατί η κορυφή που εξέχει από την πολίχνη του Διδυμοτείχου είναι όλη μια πέτρα, την οποία οι κάτοικοι, επειδή βρήκαν ότι είναι κατάλληλη για να λαξεύεται, την κούφωσαν με υπόγειες δεξαμενές και φρέατα, που δέχονταν τα νερά της βροχής»[3].

Το παραδοσιακό σπίτι του κ. Θεοδόση Πυλούδη στο ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ.

Κλείνοντας το παρόν κείμενο θα πρέπει να κάνω μια ιδιαίτερη αναφορά για τους κήπους των οικιών του κάστρου, οι οποίοι είναι πανέμορφοι και προσεγμένοι με πολύ μεράκι από τους ιδιοκτήτες τους. Διαχρονικά στο κάστρο του Διδυμοτείχου υπήρχαν πολλά σπίτια, όπως διακρίνουμε και από τις παλιές φωτογραφίες. Σήμερα τα σπίτια που κατοικούνται είναι λίγο περισσότερα από δέκα και συνυπάρχουν μαζί με το επισκοπείο της Μητροπόλεως Διδυμοτείχου, τους ναούς του κάστρου, τα δημοτικά αναπαλαιωμένα κτήρια και κάποια εγκαταλελειμμένα σπίτια, τα οποία δυστυχώς ή έχουν καταρρεύσει ή είναι υπό κατάρρευση. Όλα αυτά τα οικήματα (εκτός βεβαίως από τα εγκαταλελειμμένα), έχουν πολύ ωραίους περίβολους χώρους και προσεγμένους κήπους με λουλούδια, δέντρα και κάποια από αυτά έχουν και μικρά αμπέλια (ασμάδες / κληματαριές), συμβάλλοντας στον εξωραϊσμό και στον ¨χρωματισμό¨ της ιστορικής μας Καστροπολιτείας.

Προσεχώς, θα διοργανώσουμε εκδήλωση με θέμα τη χλωρίδα του Κάστρου, και γενικότερα την τουριστική ανάπτυξη που μπορεί να επιτευχθεί από τον φυτικό πλούτο της περιοχής του Διδυμοτείχου αλλά και όλου του Έβρου.

ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 31.8.2024.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

---

[1]. Σχετικά με τον Άγιο Ιλαρίωνα βλ. Ι. Σαρσάκη «Καστρινό Συναξάρι», εκδόσεις iwrite, Θεσσαλονίκη 2023 και Ο Επίσκοπος Διδυμοτείχου Ιλαρίων μία Αγία μορφή του 14ου αιώνα, kastropolites.com.

[2]. Βλ. Ντ. Μακ Νίκολ, Ιωάννης Καντακουζηνός, Ο Απρόθυμος Αυτοκράτορας, εκδ. ΔΟΛ Α.Ε. Αθήνα 2010, σσ. 74-76.

[3]. Βλ. Ν. Γρηγορά, Ρωμαϊκή Ιστορία, εκδ. Νέας Σύνορα – Α.Α. Λιβάνη, Αθήνα 1997, σ. 327.

ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ ΣΥΚΙΕΣ Σαρσακης ΣΥΚΙΑ Καστρο του Διδυμοτειχου, μνημειο φυσικο φυτικο περιβαλλον, θρησκευτικολαικες παραδοσεις Βυζαντιο Ρωμανια αυλη σπιτι περιβολος εκκλησια συκο ροδια, δεντρα αειλανθος ο υψηλοτατος, βρωμοπλατανο βρωμοπλατανι βρωμοκαρυδια βρομοπλατανο βρομοπλατανι βρομοκαρυδια δεντρο κυδωνια, γιρικια, αμυγδαλια, κουναπια, ακακια θρακιωτικη μηλια πευκο κυπαρισσι 1960 1970 Επισκοπειο Μητροπολις Μητροπολη καρυδια δενδρα γιορτη εορτη Πεντηκοστη φυλλο πυρινη γλωσσα αγιο Πνευμα κεφαλη Αποστολος ημερα της Πεντηκοστης, παραδοση πιστος κλαδι φυλλα καρυδιας γονατισμα Πεντηκοστή 1205 13ος αιωνας μχ θεικη παρεμβαση πολη Φραγκοι Σταυροφοροι πανηγυρι του Καστρου Καλε βοτανα, μαραθος, κωνειο, πεντανευρο, πικραλιδα αγριοραδικια, αγριοραδικο ζοχος, ζοχοι σιναπι, φλισκουνι, αγρια μεντα, πασχαλια ειδη δενδρο βοτανο Τζιρας, χλωριδα συκα καρποφορο λοφος ιστορια 14ος 1341 Ανδρονικος Γ Παλαιολογος επιστηθιος φιλος Ιωαννης Στ Καντακουζηνος, αυτοκρατορας, ανακτορα συναυτοκρατορας κληρονομικο δικαιωμα 9χρονος εννεαετης διαδοχος τελετη οιωνος σημαδι θεικα τυχη, επισκοπος αγιος Ιλαριωνας ευχη Ιλαριων μοναχος ιεραρχης, προφητης χαρισμα στεψη προσβολη ευλογια κρατος αυτοκρατωρ Ρωμαιοι Θεος, αγουρα συκα, πρησμενα χειλη προφητεια δυσκολια οσιος παραδειγμα καρπος υποσκαφα σπηλαια φυσικο κοιλωμα βραχωδης ανθρωποι ασχολια σπηλαιοεξερευνηση, βραχος κοιλωματα εσοχη υποσκαφο σπηλαιο αγριοσυκια ιστορικος πανεπιστημων Γρηγορας Ρωμαικη Ιστορια 1204 1358 πολιχνη πετρα, κατοικοι, λαξευση κουφωμα υπογεια δεξαμενη φρεαρ νερα βροχη κηπος οικια δημοτικο αναπαλαιωμενο κτηριο εγκαταλελειμμενο καταρρευση οικημα εγκαταλελειμμενα λουλουδια, αμπελι ασμαδες ασμας κληματαρια ιστορικη Καστροπολιτεια εβρου θρακης θρακη απρόθυμος

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ