Οι αινιγματικές αρχαίες ανθρωπόμορφες στήλες που βρέθηκαν στην Πόλη του Διός στον Πόντο! - του Γ. Λεκάκη

Οι αινιγματικές αρχαίες

ανθρωπόμορφες στήλες

που βρέθηκαν

στην Πόλη του Διός

στον Πόντο!

Του Γιώργου Λεκάκη

Η Τυριτάκη, η «Πόλη ως Διός»(*), ήταν μια αρχαία ελληνική πόλη του Βασιλείου του Βοσπόρου, στο ανατολικό τμήμα της Ταυρικής Χερσονήσου -  νυν Κριμαίας - περίπου 11 χλμ. νότια από το Παντικάπαιον, στον 45^ο παράλληλο [45°16′37″N 36°24′25″E], στην Τραχεία Χερσόνησο – νυν Κερτς.

Στην περιοχή μεταξύ των ποταμών:

        - Τύρα (στα αρχαία ελληνικά)[1],

        - Δάικο (στα αρχαία ελληνικά)[2]

και

        - νότιου Bug.

Είναι η λεγόμενη «ποντιακή-κασπιακή στέπα», όπου το  3300 - 2600 π.Χ. είχε αναπτυχθεί ο πολιτισμός, που σήμερα λέγεται Yamnaya ή Yamna[3]. Ανακαλύφθηκε από τον V. Gorodtsov, μετά τις αρχαιολογικές ανασκαφές του κοντά στον ποταμό Donets[4], το 1901 - 1903. Το όνομά του πολιτισμού δεν είναι εθνικό, αλλά προέρχεται από την χαρακτηριστική ταφική του παράδοση (ρωσ. yamnaya, yama = λάκκος), καθώς αυτοί οι άνθρωποι συνήθιζαν να θάβουν τους νεκρούς τους σε τύμβους (εδώ τους λένε kurgans) που περιείχαν απλούς θαλάμους με λάκκους. Ποιοι, λοιπόν, ήταν εθνοτικά αυτοί; Προφανώς οι Θράκες…

Ανθρωπόμορφες στήλες που βρέθηκαν στην Τυριτάκη,

του 36^ου - 23^ου  αιώνα π.Χ. Βρέθηκαν την δεκαετία του 1930.

Εκτίθενται στο Ιστορικό και Αρχαιολογικό Μουσείο του Κερτς.

Το περίεργο είναι ότι ευρέθησαν εδώ ανθρωπομορφικές στήλες - ειδώλια, οι οποίες προσομοιάζουν με τεχνουργήματα των Ολμέκων της Κεντρικής Αμερικής!

Ευρέθη επίσης ένα σύνολο θραυσμάτων, από στιλβωμένους πέτρες και προϊόντα πυριτόλιθου, από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού (τέλη 2ης χιλιετίας π.Χ.).

Η αποικία επισήμως ιδρύθηκε από τους Ίωνες Έλληνες τον 6^ο αιώνα π.Χ.

Τον 3^ο – 2^ο αιώνα π.Χ., αναπτύχθηκε η οινοποίηση. Αυτό μαρτυρούν τα απομεινάρια από 7 αρχαία πατητήρια, που ανακαλύφθηκαν (από την ελληνική εποχή έως και του 4^ου αι. μ.Χ.).

Οι κατοικίες της ελληνιστικής εποχής, του 3^ου αιώνα π.Χ., είχαν εμβαδόν 40 τ.μ. και δύο δωμάτια. Ανακαλύφθηκε και ένα σπίτι του 1^ου αιώνα π.Χ., αποτελούμενο από 4 δωμάτια, με αυλή στρωμένη με πέτρινες πλάκες, που χρησιμοποιήθηκε μέχρι τον 2^ο - 3^ο αιώνα μ.Χ.

Έχαιρε φήμης για την βιοτεχνία, την αλιεία και την αμπελουργία (και την παραγωγή κρασιού) της έως τους πρώτους αιώνες μ.Χ.

Το αρχαίο ελληνικό Βασίλειο του Βοσπόρου:

I) Μαιώτις λίμνη (νυν Θάλασσα του Αζώφ).

II) Εύξεινος Πόντος (Μαύρη Θάλασσα)

III) Τραχεία Χερσόνησος (Κερτς Κριμαία)

IV) Χερσόνησος Ταμάν.

ΠΟΛΕΙΣ:

1) Θεοδοσία 2) Κιμμερικόν; 3) Κυταία 4) Άκρα 5) Νυμφαίον 6) Ιλουρατον

8) Παντικάπαιον 9) Μυρμηκιων 10) Παρθενων 11) Πορθμείον

12) Ζήνωνος Χερσόνησος 13) Ηράκλειον 14) Αχίλλειον 15) Κιμμερίς

16) Κεποι 17) Τυράμβη 18) Φαναγορία 19) Κορκοδαμια 20) Ερμώνασσα 

21) Γοργιππία.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Γ. Λεκάκης «Περίπλους του αρχαίου Πόντου»,  στην εφημερίδα «Ελληνική Γνώμη», σε 10 συνέχειες (Απρ. 2009 - Μάρτιος 2010) στην εφημ. "ΕΛΛΗΝΙΚΗ Γνώμη" του Ντύσσελντορφ της Γερμανίας.

Η Τυριτάκη ήταν οικονομικό και εμπορικό κέντρο. Με δεκάδες ιχθυοτροφεία-ιχθυοδεξαμενές (κάποιες πλάτους 5 μ.) αλατίσματος ψαριών. Με τα χρόνια των ανασκαφών, ανακαλύφθηκαν περίπου 30 ιχθυοδεξαμενές για το πάστωμα των ψαριών στην Τυριτάκη. Ταυτόχρονα, θα μπορούσαν να αλατιστούν σε αυτές έως και 1.600 κουιντάλια (έως και 160 τόνους) ψάρια! Λόγω της σημαντικής τότε ζήτησης για παστά ψάρια, για τα ρωμαϊκά στρατεύματα, που στάθμευαν στην Μικρά Ασία και την Ταυρίδα.

Τον 2^ο αιώνα μ.Χ. η πόλις υπέστη μερική καταστροφή (πιθανόν λόγω σεισμού).

Τον 3^ο αιώνα μ.Χ. η πόλις περιβαλλόταν από ισχυρά αμυντικά τείχη (μήκους 25 χλμ., πλάτους 1,80 - 2,5 μ.) και υπήρχαν πύργοι στις γωνίες του οροπεδίου. (Μερικά από τα αμυντικά τείχη έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα). Βρέθηκε δρόμος πλάτους 4,7 - 5,3 μ.

Αλλά παρ’ όλα αυτά, κατεστράφη από τους Γότθους (τον 3^ο αιώνα μ.Χ.) και ξανά τον 4^ο αιώνα από τους Ούνους. Τον 6^ο αιώνα, επί Ιουστινιανού Α', χτίστηκε μια χριστιανική βασιλική, στο παραθαλάσσιο τμήμα της πόλης. Έπαψε να υπάρχει τον 7^ο - 8^ο αιώνα, κατά την επιδρομή των Τουρκομάνων. Πάντως ένας μικρός οικισμός στον άλλοτε χώρο της, συνεχίστηκε μέχρι τον Μεσαίωνα. Είχε και αρμενική παροικία τον 18ο αιώνα.

Οι πρώτες σοβαρές επίσημες ανασκαφές επραγματοποιήθησαν το 1859 υπό την ηγεσία του A. E. Lyutsenko. Είτα το 1932 (με επί κεφαλής τον Τ. Μάρτι). Ακολούθησαν το 1946 - 1957 με την περίφημη «Μεγάλη Αποστολή του Βοσπόρου» (με επί κεφαλής τον καθηγητή. Β. Γκαϊντουκιέβιτς).

Σήμερα ταυτίζεται με το Kamysh-Burun (Arshintsevo), στην ακτή του Κιμμέριου Βοσπόρου.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.5.2018.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

        - Στέφανος ο Βυζάντιος «Εθνικά», 642, 12.

        - Ψευδο-Αίλιος Ηρωδιανός «De prosodia Catholica», 315.12.

        - Κλ. Πτολεμαίος «Γεωγραφία», 3.6.3.2.

        - Αρριανός «Περίπλους Ευξείνου Πόντου», 50.9.

        - Πλίνιος ο Πρεσβύτερος «Φυσ. Ιστ.» 4, 86-87.(*)

        - Braund D. «Tyritake: a Pleiades place resource» στο «Pleiades: a gazetteer of past places», επιμ. Br. Kiesling, S. Gillies, J. Åhlfeldt, J. Becker, T. Elliott, DARMC, 31.3.2022.

        - Susana López Barja P. - Reboreda Morillo «Fronteras e identidad en el mundo griego antiguo: III Reunión de Historiadores», Santiago-Trasalba, 25-27.9.2000, εκδ. Πανεπ. de Santiago de Compostela και Πανεπ. de Vigo, 2001.

        - Voronov A. A. - M. B. Mikhailov «Κιμμέριος Βόσπορος», εκδ. Iskusstvo, Μόσχα,  1983.

        - Ziejest I. W. - Blavatsky W. D. «Τέχνη της Βόρειας Μαύρης Θάλασσας των αρχαίων χρόνων», Μόσχα, 1947.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] μετέπειτα Δνείστερου / Dniester.

[2] Μετέπειτα Yaik, ποταμός που μετονομάσθηκε σε Ουράλη / Ural, στην ρωσική γλώσσα, το 1775, από την Αικατερίνη Β' της Ρωσίας.

[3] ή Pit Grave ή Ocher Grave.

[4] Donets = Μικρός Δον / Ντον. Παραπόταμος του Ντον, του αρχαίου Ταναΐδος – Κλ. Πτολεμαίος.

αινιγμα αρχαια ανθρωπομορφη στηλη Πολη πολις Διος Διοσπολη Διοσπολις θεος διας ζευς αρχαιος Ποντος Λεκακης ανθρωπομορφο ειδωλιο Τυριτακη, ελληνικη Βασιλειο του Βοσπορου, Βοσπορος Ταυρικη Χερσονησος Κριμαια Παντικαπαιον, Παντικαπαιο 45ος παραλληλος Τραχεια Chersonesus Trachea Κερτς ποταμος Τυρας αρχαιος ελληνικα δαικος νοτιος μπουγκ Bug ποντιακη κασπιακη στεπα στεππα 4η 3η χιλιετια 3300 - 2600 πΧ πολιτισμος γιαμμαγια γιαμαγια Yamnaya γιαμα γιαμμα Yamna αρχαιολογια ανασκαφη ντονετς Donets 1901 - 1903 ονομα εθνικο ταφικη παραδοση ρωσικα yamnaya, yama = λακκος ανθρωποι νεκρος τυμβος κουργκαν kurgan απλος θαλαμος αρχαιοι Θρακες ανθρωπομορφες στηλες - ειδωλιο τεχνουργημα Ολμεκοι Αμερικη θραυσμα στιλβωμενη πετρα πυριτολιθος υστερη Εποχη Χαλκου 2η αποικια ιδρυση ιωνες ελληνες 6ος αιωνας 3ος – 2ος οινοποιηση πατητηρι εποχη 4ος μΧ κατοικια ελληνιστικη δωματιο σπιτι 1ος δωματια, αυλη πετρινη πλακα πλακοστρωτη πλακοστρωτο βιοτεχνια, αλιεια αμπελουργια παραγωγη κρασι οικονομια εμποριο ιχθυοτροφειο ιχθυοδεξαμενη αλατισμα ψαρι ανασκαφες παστωμα ψαρια αλατι κουινταλιο τονος παστο ρωμαικο στρατευμα διατροφη Μικρα Ασια Ταυριδα ταυρις καταστροφη σεισμος αμυντικα τειχη πυργος αμυντικο τειχος δρομος Γοτθοι Ουνοι Ιουστινιανος Α χριστιανικη βασιλικη 7ος - 8ος επιδρομη Τουρκομανοι οικισμος Μεσαιωνας αρμενιοι αρμενικη παροικια 18ος 19ος 1859 1932 1946 - 1957 Μεγαλη Αποστολη Γκαιντουκιεβιτς καμυς καμις μπουρουν Kamysh Burun αρσιντσεβο Arshintsevo ακτη Κιμμεριος ΨευδοΗρωδιανος Κλαυδιος Πτολεμαιος αρριανος πλινιος ο Πρεσβυτερος Μαιωτις Μαιωτιδα λιμνη / Meotian Lake Θαλασσα του Αζωφ / αζοφ Azov αζοφικη Ευξεινος Μαυρη Ταμαν / Taman Θεοδοσια Κιμμερικον Κιμμερικο Κυταια ακρα Νυμφαιον Νυμφαιο Ιλουρατον Ιλουρατο Μυρμηκιων Παρθενων Παρθενωνας Πορθμειον Πορθμειο Ζηνωνος ζηνων Ηρακλειον Ηρακλειο Αχιλλειον Αχιλλειο Κιμμερις Κιμμεριδα Κεποι Τυραμβη Φαναγορια Κορκοδαμια Ερμωνασσα Γοργιππια 36ος - 23ος 1930 Ιστορικο Αρχαιολογικο Μουσειο Δνειστερος Dniester γιαικ Yaik, Ουραλης / Ural, ρωσικη γλωσσα, 1775, Αικατερινη Β της Ρωσιας Pit Grave Ocher Grave Donets Μικρος Δον / Ντον Παραποταμος Ταναις

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ