Αλχημιστές χρησιμοποιούσαν βολφράμιο, πολύ πριν αυτό… εφευρεθεί! - του Γ. Λεκάκη

Αλχημιστές

χρησιμοποιούσαν βολφράμιο,

πολύ πριν αυτό…

εφευρεθεί!

Του Γιώργου Λεκάκη

Το βολφράμιο ή τουνγκστένιο (wolframium, tungsten[1], χημικό σύμβολο W, ατομικός αριθμός 74) σε κανονικές συνθήκες είναι σκληρό και σπάνιο στερεό μέταλλο. Στην Γη ευρίσκεται σχεδόν αποκλειστικώς στην μορφή χημικών ενώσεων. Ταυτοποιήθηκε ως νέο χημικό στοιχείο το 1781 και πρωτο-απομονώθηκε ως ελεύθερο μέταλλο το 1783...[2]

Κατά τις παραδόσεις των μεσαιωνικών Σάξονων ανθρακωρύχων, ο διάβολος εμφανιζόταν με την μορφή λύκου (wolf > σουηδ. wolframium) και κατοικούσε στα βάθη των ορυχείων, τρώγοντας κασσιτερίτη με τα σαγόνια του... - ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για το ΒΟΛΦΡΑΜΙΟ, ΕΔΩ.

Τώρα, θραύσματα υαλιού και κεραμικών, που ελήφθησαν από την (πιθανή) περιοχή του εργαστηρίου του Tycho Brahe έχουν αναλυθεί από τον K. L. Rasmussen (του Πανεπιστημίου της Νότιας Δανίας) και τον ιστορικό P. Grinder-Hansen (του Εθνικού Μουσείου της Δανίας).

Ο Δανός Τ. Μπράχε είναι περισσότερο γνωστός σήμερα ως αστρονόμος, του 16^ου αιώνα, αλλά εργάσθηκε επίσης για την ανάπτυξη φαρμάκων. Ήταν γνωστός αστρονόμος, αστρολόγος και αλχημιστής. Ήταν ο τελευταίος σημαντικός αστρονόμος, πριν από την εφεύρεση του τηλεσκοπίου - ο μεγαλύτερος προ-τηλεσκοπίου αστρονόμος! Μελέτησε Αριστοτέλη και Πτολεμαίο. Το 1576, ο βασιλιάς Φρειδερίκος Β' της Δανίας παραχώρησε στον Μπράχε την χρήση του σουηδικού νησιού Βεν[3], όπου ο Μπράχε κατασκεύασε το «κάστρο της Ουρανίας Μούσας»[4].

«Ήταν κάτι σαν το σημερινό Cern», σχολίασε ο κ. Rasmussen.

Εκατοντάδες θραύσματα υαλιού και κεραμικών ανακαλύφθηκαν κατά την διάρκεια μιας ανασκαφής στο Uraniborg, μεταξύ 1988 και 1990. Πέντε από αυτά τα θραύσματα έχουν τώρα εξεταστεί για 31 ιχνοστοιχεία: Ανιχνεύθηκαν χαλκός, αντιμόνιο, χρυσός, υδράργυρος, νικέλιο, ψευδάργυρος, κασσίτερος, βολφράμιο και μόλυβδος. «Ήμασταν πολύ τυχεροί», είπε ο Ράσμουσεν «υπήρχαν διαφορετικά στοιχεία, που σαφώς αυξήθηκαν ή εμπλουτίστηκαν, και έτσι, για πρώτη φορά, έχουμε φως σε αυτό το εργαστήριο», εξήγησε. «Ο χαλκός, το αντιμόνιο, ο χρυσός και ο υδράργυρος ήταν γνωστό ότι χρησιμοποιούνταν στις συνταγές των αλχημιστών», πρόσθεσε ο κ. Rasmussen. «Αλλά τα άλλα, νικέλιο, ψευδάργυρος, κασσίτερος, βολφράμιο και μόλυβδος, δεν αναφέρονται πουθενά. Λοιπόν, κάτι άλλο πρέπει να συνέβαινε στο εργαστήριο αλχημείας… Τέλος, το βολφράμιο - αυτό είναι πραγματικά πολύ περίεργο – γιατί δεν είχε… εφευρεθεί σχεδόν εκείνην την εποχή», είπε.

Είναι γνωστή η τοξικότητα του βολφραμίου αν και περιορισμένη. Υπάρχουν γνωστές περιπτώσεις δηλητηρίασης. Η θανατηφόρα δόση για τον άνθρωπο εκτιμάται μεταξύ 500 - 5.000 mg/kg. Προκαλεί επίσης επιληπτικές κρίσεις και νεφρική ανεπάρκεια με οξεία νέκρωση.

Σημειώστε ότι το βολφράμιο είναι το βαρύτερο γνωστό στοιχείο, που χρησιμοποιείται από ζωντανά όντα και είναι απαραίτητο θρεπτικό συστατικό για ορισμένα βακτήρια.

ΠΗΓΗ: Off the Grid: Ven, Sweden, Chemistry World, AJA, Μάιος-Ιούν, 2023. Γ. Λεκακης "Λεξικον των παραδόσεων". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 5.5.2023.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] Η λέξις οφείλεται στον Σουηδό ορυκτολόγο Ax. Fr. Cronstedt , που ανακάλυψε το νικέλιο, ο οποίος συμπεριέλαβε μια περιγραφή αυτού του άγνωστου ορυκτού στο βιβλίο του «Essays on Mineralogy», 1758.

[2] Το 1779 ο P. Woulfe, ενώ μελετούσε ένα δείγμα του ορυκτού βολφραμίτη (Mn, Fe) (WO 4), προέβλεψε ότι πρέπει να περιέχει ένα νέο στοιχείο. Το 1781, οι C. W. Scheele και T. Bergman πρότειναν ότι θα μπορούσε να βρεθεί ένα νέο στοιχείο, με την αναγωγή ενός οξέος («βολφραμικό οξύ»), το οποίο λαμβάνεται από τον ορυκτό σχελίτη (CaWO 4). Το 1783, στην Ισπανία, οι αδελφοί J. J. Elhúyar και F. Elhúyar βρήκαν ένα οξύ, από βολφραμίτη, πανομοιότυπο με το βολφραμικό οξύ. Ο πρώτος πήγε το ορυκτό σε ευρωπαϊκά ορυχεία και πανεπιστήμια. Στην Ουψάλα Σουηδίας παρακολούθησε μαθήματα με τον Μπέργκμαν και του μίλησε για την διαίσθησή του σχετικά με το βολφράμιο. Έτσι κατάφεραν να απομονώσουν το νέο στοιχείο, μέσω αναγωγής με κάρβουνο, στο Βασιλικό Σεμινάριο της Βεργκάρας, όπου είχε το εργαστήριό της η Βασιλική Βασκική Εταιρεία Φίλων της Χώρας. Αργότερα δημοσίευσαν χημική ανάλυση του βολφραμίου. Το 1820 ο Σουηδός χημικός Berzelius έλαβε βολφράμιο, μέσω αναγωγής με υδρογόνο…

Το βολφράμιο είναι στρατηγικό υλικό. Ευρίσκεται στον κατάλογο με τα πιο περιζήτητα υλικά από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ διατηρεί εθνικά αποθέματα έξι μηνών μαζί με άλλα προϊόντα, που θεωρούνται απαραίτητα για την «επιβίωσή» της.

Βολφράμιο υπάρχει κυρίως σε Κίνα, Βολιβία, Πορτογαλία, Ρωσία, Νότια Κορέα, Περού και τις ΗΠΑ (Καλιφόρνια, Κολοράντο). Επίσης, στην Ισπανία, στο León (Bierzo Occidental), την Σαλαμίνα / Salamanca (Barruecopardo και Los Santos), την Γαλικία (Puenteceso, Santa Comba και Carballo, La Coruña), την Εξτρεμαδούρα (Badajoz, Tornavacas, Ace), το Cáceres (ορυχείο Conchita στην Estepona), την Μάλαγα. Κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τα ορυχεία βολφραμίου της Ισπανίας και της Πορτογαλίας επιτάχθηκαν ως πολύ σημαντικά για την Ναζιστική Γερμανία, με αποτέλεσμα οι τιμές του ορυκτού να αυξηθούν τρομερά και να ανοίξουν νέα ορυχεία. Οι κύριοι εξαγωγείς του είναι η Ρωσία (15,2%), η Πορτογαλία (13,6%), η Βολιβία (11,9%), η Ισπανία (9,57%), η Βόρεια Κορέα (7,89%), το Ηνωμένο Βασίλειο (7,37%) και η Ρουάντα (3,91%).

[3] Το Ven (< Hven), είναι ένα σουηδικό ανεμοδαρμένο νησί στον 55^ο παράλληλο [55°54′21″N 12°41′42″E], στο Στενό Öresund, μεταξύ Skåne Σουηδίας και Ζηλανδίας Δανίας. Απέχει 90΄ με το φέρυ από την Κοπεγχάγη.

[4] Uraniborg, κάστρο αφιερωμένο στην Ουρανία, την Μούσα της Αστρονομίας. Το αστρονομικό αστεροσκοπείο και εργαστήριο αλχημείας, του Brahe, ήταν το πρώτο ειδικά κατασκευασμένο (τριώροφο) παρατηρητήριο στην σύγχρονη Ευρώπη και το τελευταίο που κατασκευάστηκε χωρίς τηλεσκόπιο ως κύριο όργανό του. Χτίστηκε το 1576 - 1580.

Ο Brahe σύντομα συνειδητοποίησε ότι οι ισχυροί άνεμοι του νησιού ενοχλούσαν τις ακριβείς μετρήσεις του. Και έτσι κατασκεύασε ένα δεύτερο, υπόγειο παρατηρητήριο, το Stjerneborg ή Star Castle, όπου μπορούσε να κάνει πιο ακριβείς μετρήσεις. Σημειώστε ότι και τα δύο αστεροσκοπεία «καταστράφηκαν» αμέσως μετά την αποχώρηση του Brahe από το νησί, το 1597… (Παρά τις εκκλήσεις του, το επιστημονικό κατεστημένο αρνήθηκε να θέσει τα εργαστήρια-παρατηρητήριά του του στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης!). Στην δεκαετία του 1950, Σουηδοί αρχαιολόγοι ανέσκαψαν τον χώρο του Stjerneborg, αποκαλύπτοντας τα αρχικά του θεμέλια, αλλά και διάφορα αρχαία ευρήματα (φωτογραφία παρακάτω)… 

Στο πρώην κάστρο της Ουρανίας ανηγέρθη το «Μουσείου T. Brahe». Το δε Stjerneborg έχει ανακατασκευαστεί με βάση αρχαιολογικά στοιχεία σε δεύτερη χρήση! Ακόμα είναι ορατά είναι τα αρχαία τείχη και τα θεμέλιά του, τα οποία ανακαλύφθηκαν από αρχαιολόγους, και που κάποτε στήριζαν τεράστια όργανα!!!

Αλχημιστες βολφραμιο, εφευρεση Λεκακης Αλχημιστης τουνγκστενιο wolframium, tungsten χημικο συμβολο W, ατομικος αριθμος 74 κανονικες συνθηκες σκληρο σπανιο στερεο μεταλλο Γη μορφη χημικη ενωση χημεια 18ος αιωνας μχ 1781 απομονωση ελευθερο μεταλλα 1783 παραδοση μεσαιωνας Σαξονες ανθρακωρυχοι ανθρακωρυχος ανθρακωρυχειο διαβολος λυκος wolf > σουηδικα wolframium κατοικια ορυχειο τροφη κασσιτεριτης σαγονια σαγονι θραυσμα υαλι κεραμικο εργαστηριο Brahe Δανια Δανος Μπραχε αστρονομος, 16ος φαρμακο φαρμακα φαρμακοποιια αστρονομια αστρολογος αλχημεια τηλεσκοπιο μεγαλυτερος Αριστοτελης Πτολεμαιος 1576, βασιλιας Φρειδερικος Β Δανιας σουηδικο νησι Βεν κατασκευη καστρο της Ουρανιας Cern θραυσματα γυαλι κεραμικα ανασκαφη ουρανιμποργκ Uraniborg, 1988 1990 ιχνοστοιχεια χαλκος, αντιμονιο, χρυσος, υδραργυρος, νικελιο, ψευδαργυρος, κασσιτερος, μολυβδος στοιχεια εμπλουτισμος πρωτη φορα εργαστηρι χρηση συνταγη τοξικοτητα δηλητηριαση θανατηφορα θανατηφορος δοση για τον ανθρωπος επιληπτικη κριση νεφρικη ανεπαρκεια οξεια νεκρωση βαρυτερο γνωστο στοιχειο, ζωντανο ον απαραιτητο θρεπτικο συστατικο βακτηριο λεξις Σουηδος ορυκτολογος Cronstedt, νικελιο, αγνωστο ορυκτα βιβλιο Essays on Mineralogy, ορυκτολογια 1758 1779 βουλφε Woulfe, βολφραμιτης στοιχεια 1781, Scheele μπεργκμαν Bergman αναγωγη οξυ βολφραμικο σχελιτης 1783, Ισπανια, αδελφοι ελουγιαρ Elhuyar ευρωπαικο πανεπιστημιο Ουψαλα Σουηδια καρβουνο, Βεργκαρα Βασιλικη Βασκικη Εταιρεια Φιλων της Χωρας βασκων βασκοι βασκονια δημοσιευση χημικη αναλυση 1820 Σουηδος χημικος μπερζελιους Berzelius υδρογονο στρατηγικο υλικο καταλογος περιζητητα υλικα Β Παγκοσμιος Πολεμος κυβερνηση των ΗΠΑ εθνικα αποθεματα προιον απαραιτητα επιβιωση Κινα, Βολιβια, Πορτογαλια, Ρωσια, Νοτια Κορεα, Περου Καλιφορνια, Κολοραντο λεον Leon Bierzo Occidental Σαλαμινα / σαλαμανκα Salamanca μπαρουεκοπαρντο Barruecopardo λος σαντος Los Santos Γαλικια Puenteceso, πουεντεκεσο σαντα κομπρα Santa Comba καρμπαλο Carballo, λα κορουνια La Coruna, Εξτρεμαδουρα μπανταγιοζ Badajoz, τορναβακας Tornavacas, ασε Ace Caceres κασερες κοντσιτα Conchita εστεπονα Estepona, Μαλαγα επιταξη Ναζιστικη Γερμανια, ναζι εξαγωγη Βολιβια Βορεια βρετανια Ηνωμενο Βασιλειο Ρουαντα βεν Ven χβεν Hven σουηδικο ανεμοδαρμενο νησι 55ος παραλληλος Στενό ορεσουντ oresund, skane σκανε Ζηλανδια Δανιας Κοπεγχαγη Ουρανια, Μουσα της Αστρονομιας αστρονομικο αστεροσκοπειο αστροπαρατηρητηριο οργανο 1576 –1580 ανεμος υπογειο Stjerneborg στιερνεμποργκ σταρ καστλ Star Castle, μετρηση αστεροσκοπεια καταστροφη νησια, 1597 εκκληση επιστημονικο κατεστημενο αρνηση εργαστηρια παρατηρητηρια 1950, αρχαιολογος ανασκαφη Μουσειο αρχαιολογια αρχαια τειχη οργανα

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ