Του Γιώργου Λεκάκη
Ονομάσθηκε «Πάπυρος
Ευριπίδη». Ανακαλύφθηκε στην Αίγυπτο το 2022. Μεταφράστηκε από την Yv. Trnka-Amrhein
και τον J. Gilbert (Πανεπ. Κολοράντο Boulder).
Ευρέθη σε
μια συστάδα, σε μια γωνία ενός λακκοειδούς τάφου στην νεκρόπολι της
Φιλαδέλφειας, 100 χλμ. έξω από το Κάιρο, από τον αρχαιολόγο B. Gehad (του
Υπουργείου Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου). Χρονολογείται στον 3ο αιώνα
μ.Χ. με βάση το στυλ γραφής και το αρχαιολογικό του πλαίσιο.
Η μετάφραση
αποκάλυψε περίπου 100 άγνωστους προηγουμένως στίχους / γραμμές, που έγραψε ο
Έλλην θεατρικός συγγραφέας Ευριπίδης τον 5ο αιώνα π.Χ. Από το έργο «Πολύιδος / Πολύειδος»,
60 στίχοι - μια ηθικολογική τραγωδία, σχετικά με την φύση της εξουσίας, του
χρήματος και της διακυβέρνησης του βασιλιά Μίνωα. Πρόκειται για τον ρητορικό
αγώνα του Μίνωος και του Πολυείδου για το εάν είναι ηθική η ανάσταση των νεκρών
και κατά πόσον οι άνθρωποι μπορούν να πάνε κόντρα στους νόμους της φύσεως. Αλλά
και στις απαιτήσεις της εξουσίας. Και 37 στίχους από μια άλλη τραγωδία του
Ευριπίδη, που επίσης δεν σώζεται ολόκληρη, την «Ινώ». Η Ινώ, σύζυγος του
βασιλιά Αθάμαντα, επιστρέφει στο παλλάτι, μετά από μακρόχρονη απουσία και μαθαίνει
ότι την θέση της κατέχει μια άλλη γυναίκα, η Θεμιστώ... Και λέει: «Φεῦ φεῦ τὸ
νικᾶν τἄνδιχ’ ὡϲ καλὸν γέραϲ, τὰ μὴ δίκαια δ᾽ ὡϲ ἁπανταχοῦ κακόν» / «πόσο ωραία
ανταμοιβή είναι να επικρατείς σε έναν δίκαιο σκοπό και πόσο κακό είναι να
κάνεις το ίδιο σε έναν άδικο». Οι 75 εξ αυτών, είναι τελείως άγνωστοι για τους
μελετητές του αρχαίου ποιητή!
«Τα έργα Ινώ
και ο Πολύιδος ήταν γνωστά μόνο με περιλήψεις της πλοκής τους και μερικές
παραθέσεις πιο πριν», είπε η κ. Τρνκα-Αμρέιν. Αυτό το κείμενο μπορεί να
χρησιμοποιήθηκε για να διδάξει αναγνώστες, καθώς ορισμένες από τις λέξεις είχαν
σπάσει στις συστατικές συλλαβές τους, εξήγησαν οι ερευνητές:
«ΜΙΝΩΣ: [Π]ολύιδε,
τῶν ἀναγκαίων βροτοῖc οὐκ [ἔ]cτιν ἀλκή· μὴ δέχου θυμῶ λόγουc. ὁρᾶc;
κρατε[ῖ] μὲν πόντ[ι]οc δελφὶc ἁλόc, κρατεῖ δ’ ἐν οἰωνοῖc ιν αἰετοῦ
cθένοc, ἐν δ’ οὐρανῶ Ζεὺc ἔν τε γῆ τυραννίδεc πλεῖcτον δύνανται· τὰc δ’ ἐμάc cε
cυμφορὰc ἥccω γεγῶτα δεῖ φέρειν κρατούμενον.
Πολύιδος: οὐκ
ἂν τόδ ̓ ὀρθῶς εἶπες ὡς ἐλευθέρω // οὔκουν ἐκόντοc τοῖc ἐμοῖc χρῆcθαί cε χρή, ἀκουcίως
δὲ τἀμὰ μὴ ζητεῖν ἔχειν; //οὕτωc ἂν εἶεν οἱ cοφοὶ τῶν μὴ cοφῶν ἥccους, cὺν ἄτη
γ ̓ εἰ cοφοὶ φανούμεθα // μή μοι δίδου cὺ πλοῦτον ἀντὶ τῆς ἐμῆς ψυχῆc· κακὴ γὰρ
κτῆcις ἀποδόcθαι βίον».
Ο πάπυρος, και
εν γένει το εύρημα, θα παρουσιαστούν στις 14 Σεπτεμβρίου 2024 στο συνέδριο
«Greek Myths from Egyptian Sands: Discovering the New Euripides» στο
Πανεπιστήμιο Μπόλντερ του Κολοράντο.
ΠΗΓΗ: «Fragments of
Previously ‘Lost’ Euripides Tragedies Have Been Translated - The discovery is
among the most important in ancient Greek literature over the past 60 years», Artnet
News, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 29.8.2024.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook