Αλκμαίων ο Κροτωνιάτης (6ος π.Χ. αι.), ο ιατροφιλόσοφος-ανατόμος, που πρώτος αναγνώρισε τον εγκέφαλο ως κεντρικό όργανο, με το οποίο συνδέονται όλες οι αισθήσεις, ασχολήθηκε με την χειρουργική στο ανθρώπινο σώμα, εφηύρε ιατρικά εργαλεία, κ.ά. - του Δ. Συμεωνίδη

Αλκμαίων ο Κροτωνιάτης
(6ος π.Χ αι.),
ο ιατροφιλόσοφος-ανατόμος,
που πρώτος αναγνώρισε τον εγκέφαλο
ως κεντρικό όργανο,
με το οποίο συνδέονται όλες οι αισθήσεις,
ασχολήθηκε με την χειρουργική
στο ανθρώπινο σώμα,
εφηύρε ιατρικά εργαλεία, κ.ά.

Του Δημήτρη Συμεωνίδη JP, dsymeonidis@outlook.com

δημοσιογράφου / ανταποκριτού Ε.Σ.Ε.Μ.Ε.

( Ένωση Συντακτών Ευρωπαϊκών Μέσων Ενημέρωσης)

Θεωρείται πατέρας της επιστημονικής ιατρικής, αφού πρώτος ασχολήθηκε µε την πειραματική έρευνα και την χειρουργική στο ανθρώπινο σώμα…και μάλιστα εφηύρε και ιατρικά εργαλεία. Ο Αλκμαίων είναι ο πρώτος που αναγνώρισε τον εγκέφαλο ως κεντρικό όργανο με το οποίο συνδέονται όλες οι αισθήσεις. Η διαφορά ανάμεσα στον άνθρωπο και στα ζώα είναι πως αυτός κατανοεί, ενώ εκείνα απλώς αισθάνονται.

Κανένας, στην αρχαιότητα δεν μίλησε με τόση σαφήνεια και δεν περιέγραψε με τόσο επιτυχημένη ορολογία τις έννοιες υγεία - νόσος - ίαση με όσην ο Αλκμαίων ο Κροτωνιάτης (6./5. αι. π.Χ). - Αέτιος[**] (1ος ή 2ος αι. μ.Χ.)

Ο Αλκμαίων ο Κροτωνιάτης (6ος - 5ος π.Χ αιώνας)[*] κατάγονταν από τον Κρότωνα της Μεγάλης Ελλάδας / Κάτω ΙταλίαςΟ πατέρας του ελέγετο Πειρίθους. Ίσως ήταν μαθητής του Πυθαγόρα. Έγραψε κυρίως για ιατρικά θέματα - ίσως δεν ήταν ιατρός, αλλά ιατροφιλόσοφος και φυσιολόγος - ερευνητής. Είχε μελετήσει επίσης αστρολογία και μετεωρολογία.[***]

ΑΕΤΙΟΣ: De placitis reliquiae (407,2)

Περὶ ὀσφρήσεως.

᾿Αλκμαίων ἐν τῷ ἐγκεφάλῳ εἶναι τὸ ἡγεμονικόν, τούτῳ οὖν ὀσφραίνεσθαι

ἕλκοντι διὰ τῶν ἀναπνοῶν τὰς ὀσμάς.

 

Η Σημασία του Εγκεφάλου

Ο Αλκμαίων κατάλαβε την τεράστια σημασία του εγκεφάλου ως "ηγεμονικό" κεντρικό όργανο. Ύστερα από ανατομικές μελέτες ανακάλυψε τα αισθητήρια νεύρα του που τα ονόμασε "πόρους" (αγγεία). Με τους "πόρους" ο εγκέφαλος - γράφει - αντιλαμβάνεται τις πληροφορίες που δίνουν οι αισθήσεις και έτσι δημιουργείται η νόηση, που στηρίζεται, στην μάθηση, στην φαντασία, στην μνήμη και στην κρίση. «Απασας δε τα αισθήσεις συντηρείσθε πως προς τον εγκέφαλον».


Η Εξισορρόπηση των Αντιθέτων

O Αριστοτέλης στο έργο του "Μετά τα φυσικά" παραδίδει έναν πίνακα αντιθέτων δυνάμεων, που, όπως αναφέρει, άνηκε στον ιατροφιλόσοφο Αλκμαίωνα. Ο πυθαγόρειος αυτός πίνακας είναι πιθανώς να άνηκε στον Φιλόλαο, σημαντικότατο επίσης μαθητή του Πυθαγόρου. Ο Αλκμαίων ισχυρίζεται πως η υγιεία είναι η ισονομία των δυνάμεων, το να έχουν δηλαδή ίσα δικαιώματα μέσα στο σώμα το υγρό, το ξηρό, το ψυχρό, το θερμό, το πικρό, το γλυκό και τα λοιπά, η μοναρχία όμως ανάμεσά τους, δηλαδή η μεμονωμένη κυριαρχία ενός από αυτά, δημιουργεί την αρρώστια. Η υγεία όμως είναι η συμμετρική ανάμιξη των ποιοτήτων».

 

Απόσπασμα από το βιβλίον του Αλκμαίωνος ΠΕΡΙ ΦΥΣΕΩΣ

(Alcmaeon Phil Fragm. 4.9)

 Απόδοση: Δημ. Λυπουρλής - ομότιμος καθηγητής Α.Π.Θ.

«Εκείνο που γεννάει και συντηρεί την υγεία κατά τον Αλκμαίωνα είναι η ισορροπία των δυνάμεων ξηρού, υγρού, ψυχρού, θερμού, πικρού, γλυκού κλπ. Η επικράτηση του όμως από αυτά είναι η αιτία που γεννάει την αρρώστια. Πράγματι, η νίκη όμως μιας από όμως δυνάμεις αυτές (αδιάκριτα, όμως ποίας μιας) είναι ολέθρια. Αρρώστια παρουσιάζεται, όσον αφορά την αιτία, όταν υπάρχει υπερβολή θερμότητας ή ψυχρότητας, όσον αφορά όμως την αφορμή, αν η τροφή είναι περισσότερη ή λιγότερη από ό,τι πρέπει. … Η υγεία βασίζεται στη σύμμετρη ανάμειξη των ποιοτήτων».


Αρχαίον κείμενον: ΑΕΤΙΟΣ. V 14, 1

᾿Α. τῶν ἡμιόνων τοὺς μὲν ἄρρενας ἀγόνους παρὰ τὴν λεπτότητα τῆς θορῆς καὶ ψυχρότητα, τὰς δὲ θηλείας παρὰ τὸ μὴ ἀναχάσκειν τὰς μήτρας· οὕτω γὰρ αὐτὸς

εἴρηκε.

 

Αέτιος (v 30 1 (D. 442):

᾿Α. τῆς μὲν ὑγιείας εἶναι συνεκτικὴν τὴν ἰσονομίαν τῶν δυνάμεων, ὑγροῦ, ξηροῦ, ψυχροῦ, θερμοῦ, πικροῦ, γλυκέος καὶ τῶν λοιπῶν, τὴν δ' ἐν αὐτοῖς μοναρχίαν νόσου ποιητικήν· φθοροποιὸν γὰρ ἑκατέρου μοναρχίαν. καὶ νόσον συμπίπτειν ὡς μὲν ὑφ' οὗ ὑπερβολῆι θερμότητος ἢ ψυχρότητος, ὡς δὲ ἐξ οὗ διὰ πλῆθος τροφῆς ἢ ἔνδειαν, ὡς δ' ἐν οἷς ἢ * αἷμα ἢ μυελὸν ἢ ἐγκέφαλον. ἐγγίνεσθαι δὲ τούτοις ποτὲ κἀκ τῶν ἔξωθεν αἰτιῶν, ὑδάτων ποιῶν (?) ἢ χώρας ἢ κόπων ἢ ἀνάγκης ἢ τῶν τούτοις παραπλησίων. τὴν δὲ ὑγείαν τὴν σύμμετρον τῶν ποιῶν κρᾶσιν.


Έχουμε δύο όρους που για πρώτη φορά μας ανέφερε ο Αλκμαίων ο Κροτωνιάτης: ΙΣΟΝΟΜΙΑ και ΜΟΝΑΡΧΙΑ. Αυτό είναι σημαντικό και λίγοι το γνωρίζουν. Μάλιστα τα Λεξικά ούτε καν το αναφέρουν.

 

Η Αθανασία της ψυχής και ο θάνατος

Ο Αλκμαίων σύμφωνος µε την Πυθαγόρεια παράδοση δέχεται την αθανασία της ψυχής, όχι όμως και την μετεμψύχωσή της. (Αριστοτέλης, Περί Ψυχής Α12). Η ψυχή βρίσκεται σε διαρκή κίνηση και αυτή ακριβώς είναι η αιτία που την καθιστά αθάνατη και θεϊκή, όπως και όλα τα θεία ουράνια σώματα (ήλιος, σελήνη, κλπ). Ο άνθρωπος οδηγείται στον βιολογικό θάνατο, γιατί δεν μπορεί να ενώσει το γήρας µε την βρεφική του αφετηρία. Ο βίος του ανθρώπου δεν είναι κύκλος, αλλά ευθεία γραμμή.

 

Τα έργα του

            1. Περί Φύσεως

            2. Παν τελικόν σημείον είναι και αρχικόν

(Σε αυτό το βιβλίο - σώζονται μόνον αποσπάσματα - ο Αλκμαίων ανέφερε ότι η κυκλική κίνηση είναι δυνατόν να συνεχίζεται επ’ άπειρον και ότι η ψυχή είναι αθάνατη)

 

Ο Αλκμαίων στο έργο του «Περί Φύσεως» µας αποδεικνύει περίτρανα πως έμεινε πιστός μαθητής του Πυθαγόρα. Η αθανασία της ψυχής, η κυκλική ροή ως πηγή αιωνιότητας της ζωής είναι για τον Αλκμαίων η αληθινή γνώση των πραγμάτων. Η αληθινή γνώση δεν μπορεί να είναι ανθρώπινη αλλά θεϊκή γιατί η πρώτη είναι σχετική και περιορισμένη και καταλήγει µόνο σε υποθέσεις και προσεγγίσεις. Παντογνώστες και αλάνθαστοι είναι µόνο οι Θεοί.

Κάποιοι θεωρούσαν ότι δεν έκαναν οι Πυθαγόρειοι ανατομές, γιατί πίστευαν στην μετεμψύχωση. Η άποψη ότι ο Αλκμαίων έκανε ανατομές, λέει ο J. Bouillet, στηρίζεται μόνο στα λόγια του Χαλκίδιου, ο οποίος έζησε 900 χρόνια μετά από τον Αλκμαίωνα. Άλλοι ιστορικοί δεν λένε τίποτα για το ζήτημα αυτό (βλ.  Πλούταρχο). Επειδή μάλιστα οι ανατομές ήταν αντίθετες προς τις Πυθαγόρειες αρχές (μετεμψύχωση), η υπόθεση αυτή μένει τουλάχιστον αμφίβολη. Αλλά (βλ. Διογένη Λαέρτιο και Διόδωρο Σικελιώτη) οι οποίοι λένε ότι ο Αλκμαίων εγνώριζε πολύ καλά τον πόρο μέσα από τον οποίο επικοινωνεί το κοίλο του τυμπάνου με τον φάρυγγα, άρα έκανε ανατομές

Για τον Αλκμαίωνα η αληθινή γνώση δεν μπορεί να είναι ανθρώπινη, αλλά θεϊκή, γιατί η πρώτη είναι σχετική και περιορισμένη και καταλήγει μόνον σε υποθέσεις και προσεγγίσεις. Παντογνώστες και αλάνθαστοι είναι μόνο οι θεοί. Στην προσπάθεια του να δείξει τον περιορισμένο ορίζοντα της ανθρώπινης γνώσης, παρατηρεί πως οι θεοί έχουν ξεκάθαρη γνώση για τον αφανή και φανερό κόσμο, ενώ οι άνθρωποι είναι σε θέση να συνάγουν μόνο συμπεράσματα μέσω των παρατηρήσεων τους. Το ενδιαφέρον του επικεντρώνεται και σε ζητήματα κοσμολογικά και αστρονομικά. Αποφαινόταν ότι οι πλανήτες κινούνται εκ Δυσμών προς Ανατολάς και ότι τα ουράνια σώματα έχουν αιώνια φύση. Ο Αλκμαίων, οι Πυθαγόρειοι και άλλοι Προσωκρατικοί είχαν άποψη και για το μέγεθος και το σχήμα του ήλιου. Το ενδιαφέρον του για την ιατρική και την φυσιολογία τον οδήγησε στη διατύπωση ορισμένων πολύ σημαντικών και πρωτότυπων απόψεων για την υγεία και την ασθένεια. Ο Αλκμαίων τόνιζε ότι η υγεία είναι η συμμετρική ανάμειξη των ποιοτήτων. Το ζωντανό σώμα είναι ένα σύστημα, του οποίου οι βασικές συστατικές δυνάμεις, αν και αντίθετες μεταξύ τους, πρέπει να είναι ισότιμες. Έτσι, όταν αυτές βρίσκονται σε ισορροπία, το σύστημα λειτουργεί αρμονικά. Επομένως, θεωρούσε ότι η θεραπεία έγκειται στην αποκατάσταση της διαταραχθείσης ισορροπίας. Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να επαναφερθεί στην τάξη η δύναμη που καταπάτησε την αρχή των ίσων δικαιωμάτων, εντός της μικρής «πολιτείας» του σώματος. Η θεωρία αυτή επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τους Ιπποκρατικούς ιατρούς, που διατύπωσαν την δική τους διδασκαλία για τις «κράσεις», η οποία προϋποθέτει και αυτή, ίση ανάμειξη των συστατικών του σώματος. Οι γενικότερες δε φιλοσοφικές του απόψεις άσκησαν μεγάλη επίδραση στον Πλάτωνα, ενώ τα αποτελέσματα των επιστημονικών του ερευνών υπήρξαν θεμελιακά για την ελληνική ιατρική. Πίστευε ότι ο άνθρωπος αποτελείται από τα ίδια στοιχεία από τα οποία αποτελείται και ο μακρόκοσμος. Τον απασχόλησε ακόμα το πώς δημιουργείται το ανθρώπινο σπέρμα, ως αιτία (το σπέρμα) δημιουργίας ζωής, το ίδιο, βέβαια, θέμα απασχόλησε και άλλους, όπως τον Πυθαγόρα, τον Αριστοτέλη, τον Πλάτωνα, τον Επίκουρο, τον Δημόκριτο, τον Λεύκιππο, τον Ζήνωνα κλπ.

 

Κείμενα

Διογένης Λαέρτιος, Βιβλίο 8, σελ 81, Αλκμαίων

«Τα περισσότερα απ' όσα αφορούν τους ανθρώπους είναι διπλά»

«Η ψυχή είναι αθάνατη και κινείται συνεχώς όπως ο ήλιος».

Διογένης Λαέρτιος, Βιβλίο 8, σελ 81, Αλκμαίων [Φαβωρίνος, Παντοδαπή Ιστορία]

«Ο Κροτωνιάτης Αλκμαίων, ο γιος του Πειρίθου είπε στον Βροτίνο, τον Λέοντα και τον Βάθυλλο τα εξής: «Τα περί αοράτων όπως και τα περί των θνητών µόνο οι θεοί τα

αντιλαμβάνονται µε σαφήνεια, οι άνθρωποι μπορούν µόνο να κάνουν υποθέσεις»

Αέτιος V,30,1:

Ο Αλκμαίων υποστηρίζει ότι το μυστικό της υγείας είναι η ισότιμη ισορροπία των δυνάμεων, του υγρού και του ξηρού, του ψυχρού και του θερμού, του πικρού και του γλυκού και των υπόλοιπων, ενώ η επικράτηση ενός από αυτά είναι αιτία αρρώστιας, γιατί η επικράτηση του ενός ή του άλλου είναι φθοροποιός. Η αρρώστια προέρχεται άμεσα από την υπερβολική ζέστη ή το υπερβολικό κρύο, έμμεσα από τον υπερσιτισμό ή τον υποσιτισμό και η εστία της είναι το αίμα ή το μεδούλι ή ο εγκέφαλος. Μερικές φορές γεννιέται σ' αυτές τις εστίες από εξωτερικές αιτίες, από κάποιας μορφή υγρασίας ή από το περιβάλλον ή από την εξάντληση ή από τις κακουχίες ή από παραπλήσιες αιτίες. Η υγεία, από την άλλη μεριά, είναι η σύμμετρη ανάμειξη των διαφόρων ιδιοτήτων.


Αλκμαίωνος Αφορισμοί

Alcmaeon Phil., Fragmenta 1,3
α 1, 1

Ἀλκμαίων Κροτωνιήτης τάδε ἔλεξε Πειρίθου υἱὸς Βροτίνωι καὶ Λέοντι καὶ Βαθύλλωι· περὶ τῶν ἀφανέων, περὶ τῶν θνητῶν σαφήνειαν μὲν θεοὶ ἔχοντι, ὡς δὲ ἀνθρώποις τεκμαίρεσθαι καὶ τὰ ἑξῆς.

Απόδοση

για τα αφανή μόνον οι θεοί έχουν σαφήνεια. Οι άνθρωποι εικάζουν.


Alcmaeon, Fragmenta 1a,2
d. sens. 25 [α 5]

ἄνθρωπον γάρ φησι τῶν ἄλλων διαφέρειν ὅτι μόνον ξυνίησι, τὰ δ' ἄλλα αἰσθάνεται
μέν, οὐ ξυνίησι δέ.

Απόδοση

ο άνθρωπος διαφέρει προς τα άλλα στο ότι είναι ο μόνος που έχει νόηση, ενώ τα άλλα αισθάνονται μεν αλλά δεν νοούν.

 

ΑΛΚΜΑΙΩΝΟΣ ΠΕΡΙ ΦΥΣΕΩΣ

Fragmenta tit.2.1 [ΑΡΙΣΤ.] Probl. 17,3. 916a 33

τοὺς ἀνθρώπους φησὶν . διὰ τοῦτο ἀπόλλυσθαι, ὅτι οὐ δύνανται τὴν ἀρχὴν τῶι τέλει προσάψαι.

Απόδοση

γι αυτό πεθαίνουν, οι άνθρωποι, διότι δεν μπορούν να προσάψουν την αρχή στο τέλος.

 

Alcmaeon, Fragmenta 4,1
τῆς μὲν ὑγιείας εἶναι συνεκτικὴν τὴν <ἰσονομίαν> τῶν δυνάμεων, ὑγροῦ, ξηροῦ, ψυχροῦ, θερμοῦ, πικροῦ, γλυκέος καὶ τῶν λοιπῶν, τὴν δ' ἐν αὐτοῖς <μοναρχίαν> νόσου
ποιητικήν· φθοροποιὸν γὰρ ἑκατέρου μοναρχίαν.

Απόδοση

η υγεία είναι συνεκτική ισονομία των δυνάμεων του υγρού, ξηρού, ψυχρού, θερμού, πικρού, γλυκού και των λοιπών. Η μοναρχία μίας δύναμης στις άλλες είναι φθοροποιός νόσος

 

Alcmaeon Fragmenta 5 Line 1-3 - CLEM. Strom. VI 16 (II 435, 9 St.)

Αλκμαίωνος γὰρ τοῦ Κροτωνιάτου λέγοντος ‘ἐχθρὸν ἄνδρα ῥᾶιον φυλάξασθαι ἢ φίλον’

Απόδοση

απ’ τον εχθρό πιο εύκολα φυλάγεσαι, παρά από τον φίλο.

 

Αρχαίες Πηγές:

Διογ. Λαέρτιος, Vitae philosophorum, 8,83,8

Ἀλκμαίων Κροτωνιάτης. καὶ οὗτος Πυθαγόρου διήκουσε· καὶ τὰ πλεῖστά γε ἰατρικὰ λέγει, ὅμως δὲ καὶ φυσιολογεῖ ἐνίοτε λέγων, “δύο τὰ πολλά ἐστι τῶν ἀνθρωπίνων.” δοκεῖ δὲ πρῶτος φυσικὸν λόγον συγγεγραφέναι, καθά φησι Φαβωρῖνος ἐν Παντοδαπῇ ἱστορίᾳ (FHG III. 581), καὶ τὴν σελήνην καθόλου <τε τὰ ὑπὲρ> ταύτην ἔχειν ἀίδιον φύσιν.

 Ἦν δὲ Πειρίθου υἱός, ὡς αὐτὸς ἐναρχόμενος τοῦ συγγράμματός φησιν (DK 24 B 1)· “Ἀλκμαίων Κροτωνιήτης τάδε ἔλεξε Πειρίθου υἱὸς Βροτίνῳ καὶ Λέοντι καὶ Βαθύλλῳ· ‘περὶ τῶν ἀφανέων, περὶ τῶν θνητῶν σαφήνειαν μὲν θεοὶ ἔχοντι, ὡς δ' ἀνθρώποις τεκμαίρεσθαι’” καὶ τὰ ἑξῆς· ἔφη δὲ καὶ τὴν ψυχὴν ἀθάνατον, καὶ κινεῖσθαι αὐτὴν συνεχὲς ὡς τὸν ἥλιον.

 

ΓΑΛΗΝΟΣ "Hippocratis de natura hominis" librum commentarii iii, Kühn, vol. 15.5.12
τοιαῦτα δὲ εὕροις ἂν ἅπαντα τὰ Περὶ φύσεως ἐπιγεγραμμένα βιβλία τῶν παλαιῶν φιλοσόφων, Ἐμπεδοκλέους Παρμενίδου Μελίσσου Ἀλκμαίωνος Ἡρακλείτου


ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ Corpus Aristotelicum Phil., De anima, εκδ. Bekker σελ. 405a,29
παραπλησίως δὲ τούτοις καὶ Ἀλκμαίων ἔοικεν ὑπολαβεῖν περὶ ψυχῆς· φησὶ γὰρ αὐτὴν ἀθάνατον εἶναι διὰ τὸ ἐοικέναι τοῖς ἀθανάτοις· τοῦτο δ' ὑπάρχειν αὐτῇ ὡς ἀεὶ κινουμένῃ· κινεῖσθαι γὰρ καὶ τὰ θεῖα πάντα συνεχῶς ἀεί, σελήνην, ἥλιον, τοὺς ἀστέρας καὶ τὸν οὐρανὸν ὅλον.


ΑΕΤΙΟΣ, De placitis reliquiae (= Περί των αρεσκόντων τα λοιπά), Στοβαίου excerpta, σελ. 407,2 Περὶ ὀσφρήσεως:

Ἀλκμαίων ἐν τῷ ἐγκεφάλῳ εἶναι τὸ ἡγεμονικόν, τούτῳ οὖν ὀσφραίνεσθαι ἕλκοντι διὰ τῶν ἀναπνοῶν τὰς ὀσμάς.

σελ. 35,8 Περὶ μεγέθους ἡλίου. Ἀλκμαίων πλατὺν εἶναι τὸν ἥλιον. Οἱ Πυθαγόρειοι σφαιροειδῆ τὸν ἥλιον.(10) (Ἀναξίμανδρος) καὶ τὸν μὲν (13) ἥλιον ἴσον εἶναι τῇ γῇ, 211.

Αέτιος V,30,1

Ο Αλκμαίων υποθέτει ότι η ψυχή είναι µία ουσία που κινείται από µόνη της αέναα, και για αυτόν τον λόγο είναι αθάνατη και παρόμοια µε τα θεϊκά.

Αριστοτέλης, Προβλήματα XVII, 3, 916a33 [Αλκμαιων αποσπ. 2]

Ο Αλκμαίων λέει ότι οι άνθρωποι πεθαίνουν επειδή δεν μπορούν να ενώσουν την αρχή µε το τέλος τους.

 

ΣΤΟΒΑΙΟΣ ΙΩ. ΑΝΘΟΛΟΓΙΟΝ / Anthologium, 4,37,2: 

ΠΕΡΙ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙ ΤΗΝ ΔΙΑΜΟΝΗΝ ΑΥΤΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ.[Ἀλκμαίων] τῆς μὲν ὑγείας εἶναι συνεκτικὴν τὴν ἰσονομίαν τῶν δυνάμεων, ὑγροῦ ξηροῦ θερμοῦ πικροῦ γλυκέος, τῶν λοιπῶν, τὴν δἐν αὐτοῖς μοναρχίαν νόσου παρασκευαστικὴν εἶναι.


ΔΙΟΚΛΗΣ Fragm. 51b,251b (ΨευδοΠλούταρχος) Placita philosophorum 5.30 (1n) Περὶ ὑγείας καὶ νόσου καὶ γήρως.

ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 17.10.2024.

[*] είχε γεννηθεί το 510 π.Χ.

[**] Ο Αέτιος από την Αντιόχεια Συρίας (1ος αι. π.Χ.) ήταν αριστοτελικός φιλόσοφος περιπατητικός, δοξογράφος, αστρονόμος, μετεωρολόγος και φυσικός.

[***] Εσπούδασε επίσης ζωολογία και βοτανική. Ήταν επίσης εμπειριστής και αισθησιολόγος. Στην πραγματεία «Περί Φύσεως» ο Αλκμαίων εξετάζει για πρώτη φορά τα προβλήματα της εμβρυολογίας, της φυσιολογίας, της θεωρίας των αισθήσεων, της ψυχολογίας. Αργότερα αυτά τα ζητήματα εξετάστηκαν στις ομότιτλες πραγματείες «Περί Φύσεως» και άλλων συγγραφέων.

Η πρωτοποριακή ανακάλυψη για τα περί εγκεφάλου του Αλκμαίωνος απερρίφθη από τον Αριστοτέλη (που έβαλε την συνείδηση ​​στην καρδιά) και τους στωικούς. Αλλά έγινε αποδεκτή από τον Πλάτωνα ("Τίμαιος") και τους ιατρούς της Ιπποκρατικής Σχολής. 

Έγραψε σειρά έργων για την ανάπτυξη του εμβρύου στην μήτρα.

Στην μελέτη της βοτανικής του, ο Αλκμαίων εξήγησε την προέλευση των φυτών από την αλληλεπίδραση του ήλιου και της γης.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης "Αρχαιοι Ελληνες ιατροι" (απόσπ). [4*]


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

1. Θησαυρός Ελληνικής Γλώσσας (TLG)

2. Esperos.

3. Αργυρος Αν. "Μελέτες των εγκεφαλικών λειτουργιών από τη Σχολή του Κρότωνα και του Σαλέρνο".

4. Διογένης Λαέρτιος, Βίοι Φιλοσόφων Άπαντα, Βιβλίο 8, Αλκμαίων. Και wikisource Diogenes Laërtius, Life of Alcmaeon, μτφρ, R. Drew Hicks, 1925.

5. KIRK G. S. - J. E. RAVEN - M. SCHOFIELD "Οι Προσωκρατικοί Φιλόσοφοι", μτφρ. Δ. Κούρτοβικ, έκδ. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήναι, 1990.

6. Γκίκας Σ. - Ι. Ευαγγέλου "Προσωκρατικοί Φιλόσοφοι", μτφρ: Σ. Γκίκας, εκδ. Σαββάλας, Αθήναι, 1995.

7. Kudlien Fr. «Alcameon of Crotona», Complete Dictionary of Scientific Biography, Encyclopedia, 2008.

9. demonax Alcmaeon Fragments.

10. Σχέση Ιατρικής και Πολιτικής από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, τ. 9ος, Εταιρεία Διάδοσης του Ιπποκράτειου Πνεύματος.

[4*] ΕΠΙ ΠΛΕΟΝ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

        - Foca A. "Η καταγωγή της πειραματικής ιατρικής στην σχολή του Αλκμαίωνος από τον Κρότωνα και η διάχυση της φιλοσοφίας του στον μεσογειακό χώρο", Σκέψις, v.13–14, 2002, σελ. 242–253.

        - Ανδριόπουλος Δ. Ζ. "Αλκμαίων και Ιπποκράτης", στο:Greek Studies in the Philosophy and History of Science, εκδ. Kluwer, Dordrecht, 1990.


ALKMAEON OF CROTON Αλκμαιων ο Κροτωνιατης 6ος 5ος πΧ αιωνας ιατροφιλοσοφος ανατομος, πρωτος ανθρωπινος εγκεφαλος ανθρωπου κεντρικο οργανο, αισθησεις, χειρουργικη ανθρωπινο σωμα, εφευρετης ιατρικα εργαλεια, Συμεωνιδης εφευρεση ιατρικων εργαλειων αρχαια ιατρικη φιλοσοφια ανατομια ιατρικο εργαλειο Κροτων Κροτωνας πατερας επιστημονικης ιατρικης, πρωτος πειραματικη ερευνα χειρουργος ανθρωπος αισθηση ζωα κατανοηση αρχαιοτητα σαφηνεια ορολογια εννοια υγεια - νοσος - ιαση Αετιος 1ος 2ος μΧ Αλκμαιωνας Μεγαλη Ελλαδα Κατω Ιταλια Πειριθους μαθητης Πυθαγορας ιατρικα θεματα αρχαιος ελλην ελληνας ιατρος, γιατρος φυσιολογος - ερευνητης αστρολογια μετεωρολογια φυσιολογια ερευνα αστρολογος μετεωρολογος αρχαιοι ελληνες ιατροι Περι οσφρησεως οσφρησης οσφρηση οσφρησις εγκεφαλω ηγεμονικον, οσφραινεσθαι ελκω αναπνοη οσμη σημασια ηγεμονικο κεντρικο αισθητηρια νευρα πορος αγγειο ποροι αντιληψη πληροφορια νοηση, μαθηση, φαντασια, μνημη κριση συντηρηση εγκεφαλον Εξισορροπηση των Αντιθετων Αριστοτελης εργο Μεταφυσικα πινακας αντιθετες δυναμεις πυθαγορειος πιναξ Φιλολαος, μαθητες Πυθαγορα υγιεια ισονομια δυναμη ισα δικαιωματα υγρο ξηρο ψυχρο θερμο πικρο γλυκο μοναρχια μεμονωμενη κυριαρχια αρρωστια ασθενεια υγεια συμμετρικη αναμιξη ποιοτητα βιβλιον ΠΕΡΙ ΦΥΣΕΩΣ Alcmaeon Λυπουρλης - ομοτιμος καθηγητης ΑΠΘ γεννα συντηρηση ισορροπια δυναμις επικρατηση αιτια αρρωστος νικη ολεθρια αρωστια υπερβολη θερμοτητα ψυχροτητα αφορμη τροφη συμμετρια αναμειξη ποιοτητες αρχαιον κειμενο ημιονος αρρεν αγονος λεπτοτητα θορη θηλεια αναχασκω μητρα μουλαρι συνεκτικη ποιητικη φθοροποιος πληθος διατροφη ενδεια αιμα μυελο υδωρ κοπος αναγκη συμμετρο κραση λεξικο αθανασια της ψυχης θανατος Πυθαγορεια παραδοση μετεμψυχωση κινηση αθανατη θεικη θειο ουρανιο σωματα ηλιος, σεληνη, ανθρωπος βιολογικος ενωση γηρας βρεφικη αφετηρια βιος κυκλος, ευθεια γραμμη χαμενα εργα τελικο σημειο αρχικο βιβλιο αποσπασματα κυκλικη απειρο αθανατη ροη αιωνιοτητα αληθινη γνωση θεικη υποθεση προσεγγιση παντογνωστης αλανθαστος Θεοι Πυθαγορειοι ανατομες, Χαλκιδιος ιστορικος Πλουταρχος ανατομιες Πυθαγορειες αρχες Διογενης Λαερτιος Διοδωρος Σικελιωτης κοιλο τυμπανο φαρυγγας, πρωτη παντογνωστες αλανθαστοι θεος αφανης φανερος κοσμος, ανθρωποι παρατηρηση κοσμολογια αστρονομια πλανητης ουρανια αιωνια Προσωκρατικοι μεγεθος ηλιου πρωτοτυπη αποψη ισο δικαιωμα ζωντανο συστημα, συστατικη ισοτιμη ισορροπια, αρμονια θεραπεια αποκατασταση διαταραξη επαναφορα ταξη καταπατηση αρχη πολιτεια Ιπποκρατικος γιατροι κρασις συστατικα φιλοσοφικη επιδραση Πλατωνας, επιστημη ελληνικη μακροκοσμος ανθρωπινο σπερμα, δημιουργια ζωης, Πλατων, Επικουρος, Δημοκριτος, Λευκιππος, Ζηνων ζηνωνας κειμενα διπλα δυο ψυχή Φαβωρινος, Παντοδαπη Ιστορια Βροτινος, Λεοντας λεων Βαθυλλος αορατων θνητων αορατος θνητος αορατοτητα θνητοτητα μυστικο φθοροποιος υπερβολικη υπερβολικο κρυο, υπερσιτισμος υποσιτισμος εστια μεδουλι υγρασια περιβαλλον εξαντληση κακουχια αφορισμοι Κροτωνιητης αφανη νοηση, απολυση τελος φθορα εχθρος ανδρας φιλος φυσικος λογος συγγραφη αιδιος φυσις εναρχομενος συγγραμμα ΓΑΛΗΝΟΣ απαντα επιγεγραμμενα βιβλια εμπεδοκλης Παρμενιδης Μελισσος ηρακλειτος αθανατον αθανατοις αει κινουμενῃ θεια αστερας ουρανος αστρο αστερι Στοβαιος πλατυς ηλιον σφαιροειδης αναξιμανδρος γη ουσια αεναα, προβληματα ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΜΟΝΗ ΠΡΟΝΟΙΑ γλυκυ παρασκευαστικη ΔΙΟΚΛΗΣ ΨευδοΠλουταρχος γηρως 510 πΧ Αντιοχεια Συριας συρια αριστοτελικος περιπατητικος, δοξογραφος, φυσικος περιπατητικη, δοξογραφια, φυσικη ζωολογια βοτανικη εμπειριστης αισθησιολογος πραγματεια εμβρυολογια φυσιολογια θεωρια ψυχολογια πραγματειες συγγραφεας πρωτοποριακη ανακαλυψη συνειδηση καρδια στωικοι Τιμαιος Ιπποκρατης Σχολη εμβρυο μητρα βοτανα προελευση φυτα αλληλεπιδραση εγκεφαλικη λειτουργια Σαλερνο Βιοι Φιλοσοφων προσωκρατικη πολιτικη Ιπποκρατειο Πνευμα καταγωγη πειραματιη διαχυση μεσογειος
Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

    ΣΧΟΛΙΑ
    ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ