Του Γιώργου Λεκάκη
Οι «Μάγια» επισήμως εμφανίσθηκαν στην χερσόνησο Γιουκατάν (του σημερινού Μεξικού) - φαινομενικά από το πουθενά – πριν 5.100 χρόνια.
Αλλά τα
πρόσφατα ευρεθέντα τεχνουργήματα, κάτω από το νερό, λένε μια διαφορετική
ιστορία: Ένας πολιτισμός είχε ήδη καθιερωθεί εκεί 6.000 ενωρίτερα.
Οι πρόγονοι των Μάγια έφθασαν το 9600 π.Χ., από ένα μεγάλο νησί στα ανατολικά που ονομάζεται Atl (δηλαδή Ατλαντίδα)[1] όταν «τα νερά κατάπιαν την πηγή της σοφίας».
Μια καταστροφή κατέστρεψε το σπίτι τους,
αναγκάζοντας τους θεϊκούς επιζώντες να πλεύσουν δυτικά. Αυτοί περιγράφονται ως «Άνθρωποι
του Φιδιού»[2], και οδηγήθηκαν
από τον θεάνθρωπο Itzamna[3], που
έφερε την γνώση των μαθηματικών, της αστρονομίας, της γεωργίας, της
αρχιτεκτονικής και των μυστικιστικών πρακτικών. Άρα οι (μετέπειτα) «Μάγια»[4] κληρονόμησαν
έναν πλήρως ανεπτυγμένο πολιτισμό και μια κοσμολογία.
Αυτό που είναι εκπληκτικό
είναι ότι σχεδόν κανείς δεν έχει ακούσει για τον Itzamna ή τους σοφούς του,
τους Itz (= «μάγους(*) του νερού») ανθρώπους με γνώση των νόμων της φύσεως και πώς
να τους χρησιμοποιήσουν.
στην Θάλασσα της Γιουκατάν.
Οι απόγονοί τους έγιναν
γνωστοί ως Μάγια. Και οι ναοί του Γιουκατάν και της Γουατεμάλας σήμερα
αποτελούν την τελική έκφραση ενός έργου 9.000 χρόνων…
ΠΗΓΗ: ιερό βιβλίο Chilam Balam[5]. Γ. Λεκακης «Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.11.2024.
Σκηνή από τι ιερό βιβλίο Chilam Balam.
ΔΕΙΤΕ και το ντοκυμανταίρ, γυρισμένο στις τοποθεσίες Chichen Itza, Edzna, Izamal, Uxmal, Oxkintok, Labnah, Kabah, Tulum, Jaina, Ek Balam, Mayapan, Balamkanche, Palenque, Yaxchilan και Tikal, που εξερευνά επίσης τα στοιχεία και τον σκοπό πίσω από κάθε ναό.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Γι’ αυτό η κατάληξη –atl στα ονόματα των ιθαγενών της Αμερικής, που απαντάται σε πολλές θεότητές τους, είναι καταγωγική = εκ της Ατλαντίδος ή εκ των Ατλάντων.
[2] Το κεφάλι του Itzamna εμφανίζεται μέσα στο φίδι maw,
ενός δικέφαλου καϊμάν, που αντιπροσωπεύει την Γη – μύθος δημιουργίας Itzam Cab
Ain (Itzam Earth Caiman).
Στις
προκλασσικές τοιχογραφίες του San Bartolo, ο Itzamna-πουλί κρατά συχνάκις ένα
δικέφαλο φίδι στο ράμφος του. (Το κεφάλι του μερικές φορές ομοιάζει με αυτό
μιας θεότητας της βροχής). Ομοιάζει περισσότερο όμως με αυτό ενός αρπακτικού
πουλιού, ίσως γερακιού, που πιστεύεται ως προάγγελος της βροχής. Στα φτερά
είναι επανειλημμένα χαραγμένα τα σημάδια του «φωτός ημέρας και νύχτας» - άρα η
πτήση του πουλιού αντιπροσωπεύει τον χρόνο. Κάθεται στην κορυφή καθ’ ενός από
τα 4 παγκόσμια δένδρα (υπάρχει και ένα πέμπτο, κεντρικό δένδρο). Η φύτευση / δημιουργία
τους επαναλήφθηκε πολλάκις, μετά την κάθε «κατάρρευση του ουρανού». Αυτά τα
δένδρα του κόσμου συνδέονται με συγκεκριμένα πουλιά.
[3] Στην μυθολογία των «Μάγια» είναι ένας ανώτερος θεός
και δημιουργός, θεότητα που κατοικεί στον ουρανό. Κύρια Θεότητα των Πτηνών(**).
Ένας από τους πιο σημαντικούς θεούς στο κλασσικό και μετακλασσικό πάνθεον των
Μάγια. Ο «θεός D» για τους αρχαιολόγους. Αναφέρεται και ως Itzamnaaj > Itzamná
< itz = όλα τα είδη εκκρίσεων (δροσιά, χυμός, σπέρμα), μαγεία(*) > Itzamná
= σπίτι σαύρας. > itzam = ιγκουάνα + na (= σπίτι < αρχ ελλ. νάω =
κατοικώ, ναός), μάγος(*).
– βλ. J. Eric, S.
Thompson. Paris Codex. Mexican
Borgia Codex. Dresden Codex. Books
of Chilam Balam.
(**)
Η Κύρια Θεότητα των Πτηνών είναι ένα από τα κύρια επεισόδια του μύθου των
δίδυμων ηρώων της κλασσικής περιόδου των «Μάγια», που την ταύτισαν με τον Vucub
Caquix, έναν δαίμονα-πουλί, που σκοτώθηκε από τους δίδυμους Popol Vuh.
[4] Στην τοπική διάλεκτο σημαίνει «άνθρωποι του νερού».
Αλλά ίσως να έχει ετυμολογική σχέση με την αρχαία ελληνική λέξη μάγοι / μαγεία(*),
με την αρχαιοελληνική έννοια, οι άνθρωποι που ήξεραν πολλά.
[5] Πρόκειται για 9 βιβλία - τα πιο γνωστά και τα πιο σημαντικά είναι εκείνα από το Τσουμαγιέλ, το Μανί και το Τιζιμίν. Ήταν περισσότερα. Περιοχή της "πρώιμης αποικίας"! Χειρόγραφα, κυρίως των Μάγια, του 16ου - 18ου αιώνα, που ονομάσθηκαν από τις δυο μικρές πόλεις του Γιουκατέκ, όπου φυλάσσονταν αρχικώς. Διατηρούν σημαντική παραδοσιακή γνώση στην οποία βέβαια οι ιθαγενείς ανάμειξαν με ξενόφερτες ισπανικές. Έχουν ιστορικές, αστρονομικές / αστρολογικές(***), μετεωρολογικές, ιατρικές(4*) παραδόσεις, προφητείες, θρησκευτικά, τελετουργικα, μυστικιστικά, λογοτεχνικά κείμενα, ημερολόγια, κ.ά. Η Έχουν μύθους για:
- την καταστροφή και την αναδημιουργία του κόσμου (που συνδέεται με την έναρξη του kʼatun 11 Ahau),
- την δημιουργία των 20 ονομαστικών ημερών (uinal),
- το τελετουργικό των «Τεσσάρων Καμινίων / Καυστήρων» (ahtoc),
- την γέννηση του καλαμποκιού, ή «θεία χάρις» (το λεγόμενο «Τελετουργικό των Αγγέλων»), κ.ά.
Έγιναν γνωστά ως "Chumayel", έκδοση Roys, το 1933.
(***) με βάση τον Πτολεμαίο και τον ευρωπαϊκό ζωδιακό κύκλο.
(4*) Πρόκειται για φυτική / βοτανική ιατρική, με ιατρικές συνταγές που προέρχονται από τις ελληνικές και αραβικές παραδόσεις, και την «προσέγγιση της γοητείας» των Μάγια / Τελετουργικό των Bacabs.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook