Το αρχαίο ελληνικό όνομα της οροσειράς
των Βαρδουσίων είναι όρος Κόραξ και είναι χαρακτηριστικό πως η ονομασία αυτή
επιβιώνει μέχρι σήμερα, αφού οι εντόπιοι την χρησιμοποιεί για την υψηλότερη
κορυφή της οροσειράς! Ο Στράβων τα ονόμαζε «Μέγιστον Όρος», εξ αιτίας του ύψους
του. Και ως προς αυτό δεν έχει άδικο: Η οροσειρά του Κόρακος έχει 35 κορυφές
πάνω από 2.000 μ. και 7 κορυφές πάνω από 2.400 μ.! Είναι το δεύτερο υψηλότερο
βουνό της Ρούμελης (μετά την Γκιώνα). Το ύψος του φτάνει τα 2.495 μέτρα (κορυφή
Κόρακας).[1]
Τα Βαρδούσια / Κόρακας είναι
σύμπλεγμα βουνών, τα οποία από το νοτιότερο άκρον της οροσειράς της Πίνδου υψώνεται
στην επαρχία Δωρίδος, στα βορειοδυτικά της Φωκίδος, ενώ ένα μικρό τμήμα τους επεκτείνεται
και στα σημερινά γεωγραφικά όρια του νομού Φθιώτιδος. Ολόκληρος ο ορεινός όγκος
του Κοράκου έχει μέγιστο μήκος (βορρά-νότος) 30 χλμ. και μέγιστο (δύση-ανατολή)
16 χλμ.
Ορίζεται από τους ποταμούς
Μόρνο, Εύηνο και Κοκκινοπόταμο. Στα Α.-ΝΑ. εκτείνεται ο ορεινός όγκος Γκιώνα ,
που χωρίζεται από τον άνω ρου του ποταμού Μόρνου, στα Δ. τα βουνά Κοκκινιάς,
Τσακαλάκι και Αρδίνης, πιο δυτικά η οροσειρά του Παναιτωλικού (Αιτωλοακαρνανίας),
ΒΑ. η Οίτη, ΒΔ. το όρος Οξυά (Ευρυτανίας), ΝΔ. τα Όρη Λιδωρίκης (ΝΑ. της
δεξαμενής του Μόρνου) και τα Όρη Τολοφώνας (ΝΔ. της δεξαμενής του Μόρνου).
Η οροσειρά φιλοξενεί περίπου
1.200 είδη φυτών, εκ των οποίων τα 110 είναι ενδημικά της Ελλάδος και τα 4 είναι
τοπικά ενδημικά![2] Έχει
πλούσια χλωρίδα (δάση ελάτης, βελανιδιάς και κέδρων (αρκεύθων). Στα χαμηλότερα
υψόμετρα κυριαρχεί η μεσογειακή μακία. Ακολουθούν μεικτά δάση βελανιδιάς - φτελιάς
και «γλυκιάς» καστανιάς. Τα ελατοδάση, που αποτελούνται κυρίως από είδη ελάτων της
Ελλάδος και των Ανατολικών Βαλκανίων, καλύπτουν πάνω από το 40% της έκτασης του
βουνού. Πάνω από τα 1.700 μ., η χλωρίδα είναι η «αλπική βλάστηση».
Και η πανίδα (κυρίως
ορνιθοπανίδα) των ορέων Κόρακος είναι πλουσία: Ζουν αρπακτικά πτηνά [χρυσαετοί (παρακάτω φωτογραφία),
κονταετοί, καρακάξες ενώ μέχρι προσφάτως, η περιοχή υποστήριζε πληθυσμούς από γενειοφόρους
γύπες και κοινούς γύπες. Στα αλπικά λιβάδια και τις κορυφές, ζουν κερασφόροι
κορυδαλλοί και ασπρόφτερα. Πετούν επίσγς βραχοπέρδικες, μαύροι δρυοκολάπτες και
αλπικές σβούρες! Στα αμφίβια των Βαρδουσίων περιλαμβάνονται είδη, όπως οι
αλπικοί τρίτωνες, οι σαλαμάνδρες και οι ελληνικοί βατράχοι «του ρέματος». Πλούσιο
και σε ερπετά (χελώνες «του Χέρμαν», πράσινες σαύρες των Βαλκανίων και διάφορα
φίδια, όπως η μακρομύτα οχιά). Εδώ βόσκουν μεγάλα κοπάδια αιγοπροβάτων.
Συνολικά, λοιπόν, τα
Βαρδούσια χαρακτηρίζονται ένα… «hotspot βιοποικιλότητας»…
Φημισμένα βουνά και για τον
βωξίτη τους.
Τα όρη Βαρδούσια είναι
προστατευόμενος βιότοπος Natura 2000.[3]
Είναι η πατρίδα του
αξεπέραστου ήρωα Αθανασίου Διάκου. Στα χρόνια δε της Επαναστάσεως του 1821 οι
εξεγερμένοι κάτοικοι του Κόρακος εύρισκαν καταφύγια στις σπηλιές-«αποκλείστρες»,
όπως τις λένε στα γύρω χωριά.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης «Συγχρονης
Ελλαδος περιηγησις» (απόσπ). ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.8.2016.
[1] Άλλες υψηλές κορυφές των Βαρδουσίων: Μέγας Κάμπος (2.450
μ.), Κοκκινιάς (2.406 μ.), Λιοντάρι (2.437 μ.), Πυραμίδα (2.348 μ.), Μεγάλη
Σούφλα (περ. 2.340 μ.), Πλάκα (περ. 2.320 μ.), Βουνό της Χωμήριανης ή Μεγάλη
Χούνη (2.294 μ.), Όρνιο (2.287 μ.), Αλογόρραχη (2.265 μ.), Σούφλες (2.260 μ.), Βουνό
της Κωστάριτσας ή Κορυφή ή Κωστάριτσα (2.256 μ.), Κοράκια (2.148 μ.), Κάτω Ψηλό
(περ. 2.140 μ.), Πάνω Ψηλό (2.120 μ.), Γιδοβούνι (2.087 μ.), Σινάνι (2.059 μ.),
Τραπεζάκι (1.864 μ.), Ομαλό (1.832 μ.), Μηλιά (1.784 μ.), Πολεμίστρα (1.680
μ.), Βλαχοβούνι (1.627 μ.), Τρίκορφα (1.545 μ.), κ.ά.
Συνηθέστερη ανάβαση για τις υψηλές
κορυφές [και τα καταφύγια(*)] είναι από το χωριό Αθανάσιος Διάκος (ή Άνω
Μουσουνίτσα) και ορισμένες από τις δυτικές κορυφές είναι προσβάσιμες και από το
χωριό Αρτοτίνα.
(*) Στις πλαγιές των Σκόρδων
λειτουργούν δύο ορειβατικά καταφύγια.
[2] Μερικά αξιόλογα ενδημικά είδη: ''Achillea barbeyana'' και ''Alyssum nebrodense subsp. tenuicaule''. Το βουνό μπορεί να υπερηφανεύεται για ένα ευρύ φάσμα σπάνιων φυτών, όπως τον ελληνικό αστράγαλο (''Astragalus hellenicus''), ''Cirsium heldreichii'' και ''Fritillaria thessala subsp. Thessala”. – βλ. Natura Graeca.
[3] σε μία έκταση 193,18 τ.χλμ. - κωδικός GR2450001.
Είμαστε «συνηθισμένοι» σε
πολλών ειδών παρατυπίες και μεθοδεύσεις κατά τις διαδικασίες αδειοδότησης
Αιολικών Σταθμών από τους φορείς της Διοίκησης, προκειμένου τα έργα τελικά να
λάβουν έγκριση: στις περισσότερες περιπτώσεις, οι αρχές είτε αγνοούν εξόφθαλμες
ασυμβατότητες των μελετών με το θεσμικό – νομοθετικό πλαίσιο, είτε αποδέχονται
αυτούσια τα συμπεράσματα των μελετών των έργων, ακόμα κι αν οι επιπτώσεις έχουν
προκλητικά και εμφανώς υποεκτιμηθεί. Η επίκληση, ωστόσο, ανύπαρκτων στοιχείων,
προκειμένου να υποστηριχθεί ότι η μελέτη ενός έργου συμμορφώνεται με τη
νομοθεσία και τελικά να αδειοδοτηθεί, είναι κάτι πραγματικά εξωφρενικό!
Δυστυχώς, μέχρι και αυτό το
πρωτοφανές συνέβη σε γνωμοδότηση της Διεύθυνσης Διαχείρισης Φυσικού
Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας (ΔΔΦΠΒ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος &
Ενέργειας (ΥΠΕΝ) για τον Αιολικό Σταθμό «ΓΙΔΟΒΟΥΝΙ», εντός της περιοχής NATURA
(Ζώνη Ειδικής Προστασίας) «Όρη Βαρδούσια», που υπογράφεται από τον Προϊστάμενο
της Γενικής Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Πολιτικής. Η υπόθεση συνοπτικά έχει ως
εξής:
- Η εταιρεία PK ENERGY IKE
(θυγατρική της πολύ «γνωστής» KIEFER) υπέβαλε φάκελλο αδειοδότησης για Αιολικό
Σταθμό ισχύος 11,7 MW, εντός της περιοχής NATURA - ΖΕΠ των Βαρδουσίων, στην
Αποκεντρωμένη Διοίκηση Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας (2022).
- Η μελέτη Ειδικής
Οικολογικής Αξιολόγησης (ΕΟΑ) του έργου είχε σοβαρές ελλείψεις και ανεπάρκειες,
με κυριότερη το ότι οι ημερομηνίες διεξαγωγής των αναφερόμενων «εργασιών
πεδίου» είναι τον Οκτώβριο και Νοέμβριο του 2021, δηλαδή σε τελείως άκυρη
περίοδο, που φυσικά είναι ασύμβατη με τις προδιαγραφές που ορίζει η νομοθεσία.
- Όπως είναι αναμενόμενο, η
αρμόδια Μονάδα Διαχείρισης του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. στέλνει αρνητική γνωμοδότηση,
επισημαίνοντας μεταξύ άλλων το γεγονός ότι η ΕΟΑ δεν είναι συμβατή με τις
προδιαγραφές της νομοθεσίας (οι οποίες έπρεπε να γίνουν κατ’ ελάχιστο την
περίοδο Μάρτιο – Ιούνιο).
- Κι ενώ δεν έχει υπάρξει η
παραμικρή εξέλιξη σχετικά με το έργο για περίπου ενάμιση χρόνο, τον Ιούνιο του
2024 η ΔΔΦΠΒ του ΥΠΕΝ στέλνει θετική υπό όρους γνωμοδότηση για το έργο, με τη
σημείωση πως η ΕΟΑ είναι συμβατή με τη νομοθεσία, καθώς «έχουν γίνει εργασίες
πεδίου και την περίοδο Μάρτιο – Ιούνιο 2023». Μόνο που αυτές οι εργασίες πεδίου
δεν εμφανίζονται πουθενά: στην καρτέλα του έργου στο Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό
Μητρώο (ΗΠΜ) δεν υπάρχει κανένα αρχείο επικαιροποιημένης ΕΟΑ ή οποιοδήποτε
σχετικό άλλο αρχείο, ενώ μετά και από επικοινωνία της Ελληνικής ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ
Εταιρείας με την Αποκεντρωμένη Διοίκηση επιβεβαιώθηκε ότι δεν έχουν υποβληθεί
νέα στοιχεία εργασιών πεδίου!
Με λίγα λόγια, η κρίσιμη για
την αδειοδότηση του έργου θετική γνωμοδότηση του ΥΠΕΝ στηρίζεται σε στοιχεία
«φάντασμα», που δεν εμφανίζονται πουθενά! Το εξωφρενικό της υπόθεσης είναι ότι,
μερικές εβδομάδες αργότερα, γνωμοδότησε θετικά (λαμβάνοντας υπόψη, φυσικά, την
κρίσιμη γνωμοδότηση του ΥΠΕΝ) και το Περιφερειακό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής
Αδειοδότησης (ΠΕΣΠΑ) Στερεάς Ελλάδας: η απόφαση πάρθηκε κατά πλειοψηφία με τη
διπλή ψήφο του Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (ως Προέδρου του Συμβουλίου)
και της Προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας! Εδώ πρέπει να σημειωθεί
ότι αρνητικές γνωμοδοτήσεις έχουν δώσει και οι αρμόδιες Δασικές Υπηρεσίες.
Κι ενώ ευελπιστούσαμε
–αφελώς– πως ο έγκαιρος εντοπισμός της παρατυπίας στη γνωμοδότηση του ΥΠΕΝ θα
αποτρέψει την Αποκεντρωμένη Διοίκηση από την έκδοση μίας απόλυτα παράνομης και
ντροπιαστικής αδειοδότησης, όπως σημειώναμε με κοινή επιστολή οι οργανώσεις
Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία και ΚΑΛΛΙΣΤΩ στις 25/10, στις 20 Νοεμβρίου
αναρτήθηκε κανονικότατα, σαν να μην υπάρχει κανένα πρόβλημα, η Απόφαση Έγκρισης
Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) του έργου!
Είναι πλέον εμφανές ότι όλες
οι αδειοδοτούσες αρχές, με την υποστήριξη του Υπουργείου Περιβάλλοντος, είναι
αποφασισμένες να μην αφήσουν το «μικροεμπόδιο» της νομιμότητας να σταματήσει
κανένα έργο αιολικής ενέργειας σε προστατευόμενη περιοχή και ποντάρουν στο ότι
θα υπάρξει κόπωση και οικονομική αδυναμία για την άσκηση νομικών ενεργειών από
όσους πλήττονται από τις πράξεις τους!
Τους διαβεβαιώνουμε ότι αυτό
δεν πρόκειται να συμβεί και απαιτούμε άμεσα επίσημη αντίδραση του ΥΠΕΝ για ένα
γεγονός που, όχι μόνο το εκθέτει ανεπανόρθωτα, αλλά και διογκώνει συνολικά τη
δυσπιστία του κοινού για τη νομιμότητα των ενεργειών του, σε σχέση με την
περιβαλλοντική αδειοδότηση την οποία έχει ρίξει το ίδιο το ΥΠΕΝ στα τάρταρα.
ΠΗΓΗ: Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ
Εταιρεία, 26.11.2024. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 27.11.2024.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook