Ο όμορφος Θεσσαλός Ενιπεύς, που τον ποθούσαν όλες οι θεές του Ολύμπου, αλλά προτίμησε την Αφροδίτη, και η Ήρα, τον μεταμόρφωσε σε ποταμό…

Ο όμορφος Θεσσαλός Ενιπεύς,

που τον ποθούσαν όλες οι θεές

του Ολύμπου,

αλλά προτίμησε την Αφροδίτη,

και η Ήρα,

τον μεταμόρφωσε σε ποταμό…

Ο Ενιπέας Θεσσαλίας είναι ένας από τους μεγαλύτερους ποταμούς της Ελλάδος, που τα νερά του δίνουν ζωή στην μέση του μεγάλου Θεσσαλικού κάμπου.

Ο Ενιπέας παραμένει ένας σχετικά άγνωστος ποταμός παρά το μεγάλο του μέγεθος.

Οι περισσότεροι αναγνωρίζουν με αυτό το όνομα τον ορμητικό χείμαρρο της Πιερίας που κυλάει στην ομώνυμη χαράδρα του Ολύμπου.

Εν τούτοις ο θεσσαλικός Ενιπέας υπήρξε ιστορικά ένας διάσημος ποταμός με πολλές αναφορές από συγγραφείς, ήδη από τα αρχαία χρόνια. Το συνολικό μήκος του ποταμού φτάνει τα 85 χλμ. γεγονός που τον κατατάσσει σε ένα από τα δέκα μεγαλύτερα σε μήκος ποτάμια που κινούνται αποκλειστικά στην ελληνική επικράτεια. Ο Ενιπέας κινείται οφιοειδώς σε 5 νομούς: Φθιώτιδας, Μαγνησίας, Λαρίσης, Καρδίτσας και Τρικκάλων.

Οι πηγές του βρίσκονται στα βουνά της Γκούρας, ανατολικά του Δομοκού και με πορεία από τα νοτιοανατολικά προς τα βορειοδυτικά, εκβάλλει στον μεγάλο Πηνειό ποταμό, ανάμεσα στα υψώματα Τίτανος και Ζάρκος. Ο κύριος ρους του Ενιπέα κινείται στον μεγάλο Θεσσαλικό κάμπο που απλώνεται ανάμεσα στα Φάρσαλα και την Καρδίτσα. Στην πορεία του συμβάλλουν δεκάδες ακόμα παραπόταμοι με υπέροχα ονόματα και σημαντικότερους τον Κιτιό, το Κυδωνόρρεμα, το Μαυρόρρεμα, το Βεργόρρεμα, το Αβαριτσόρρεμα, το Σκουρτσόρρεμα, το Βαθύρρεμα, το Θανασόρρεμα, το Σαραντόρρεμα, το ρέμα της Αράπισσας, ο Κουδέλας, το Βουζιώρρεμα, το Ξηρόρρεμα, το Γουργιωτόρρεμα, ο Καλέντζης, ο Φαρσαλίτης και τέλος ο μεγάλος ποταμός Σοφαδίτης, που έρχεται από τα υψώματα του Σμοκόβου.

Ο ποταμός ήταν γνωστός από τα ομηρικά χρόνια με το όνομα Ενιπεύς το οποίο ήταν ένα από τα λατρευτικά προσωνύμια του θεού Ποσειδώνα και σημαίνει θορυβώδης. Ο αρχαίος μύθος λέει ότι ο Ενιπέας ήταν ένας όμορφος νέος, που τον ποθούσαν όλες οι θεές του Ολύμπου. Ο ίδιος όμως προτίμησε την Αφροδίτη, προκαλώντας έτσι την οργή της Ήρας, η οποία για να  τον εκδικηθεί τον μεταμόρφωσε σε ποταμό.

Το 50 π.Χ. κοντά στον Ενιπέα έγινε η διάσημη μάχη των Φαρσάλων ανάμεσα στον Ιούλιο Καίσαρα και στον Πομπήιο, ενώ στις 23 Απριλίου του 1897, κοντά στην περιοχή του Βλοχού, έγινε μάχη μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού στρατού.

Ο Ενιπέας, αν και σήμερα απειλείται από την υπεράντληση, είναι ένας υπέροχος τόπος για εξερεύνηση που χαρακτηρίζεται από μεγάλα παρόχθια δάση, παλαιά γεφύρια, πηγές και μικρά χωριά του κάμπου που απλώνονται κοντά στις όχθες του.

Ο ποταμός είναι μια μεγάλη πηγή ζωής με την παρόχθια βλάστηση να ξεχωρίζει από μακριά στον επίπεδο, γυμνό κάμπο. Στις όχθες του υψώνονται πλατάνια, ιτιές, σκλήθρα, λεύκες, λυγαριές, βατομουριές, κ.ά. Ανάμεσα στα δένδρα βγαίνουν διάφορα ενδιαφέροντα είδη, ενώ στις άκρες των χωραφιών επιβιώνουν κάποια φυτά-ζιζάνια που πλέον σπανίζουν από πολλές περιοχές λόγω των ζιζανιοκτόνων. Από αυτά ξεχωρίζει το ενδημικό της περιοχής των Φαρσάλων Agrostemma githago thessalum και ακολουθούν το κυκλάμινο Cyclamen hederifolium, η Salvia ringens, το Damasonium alisma, η Spirodela polyrhiza, η βιόλα Viola odorata, η Cionura erecta, το Delphinium fissum, η Ajuga chamaepitys, το Polygonum equisetiforme, η Consolida ajacis, η Linaria chalepensis, ο Petasites hybridus, το Ceratophyllum demersum και η ορχιδέα Anacamptis pyramidalis.

Ο Ενιπέας είναι ένας θύλακας ζωής για πολλά είδη της ορνιθοπανίδας. Στην κορυφή βρίσκεται η συχνή παρουσία του σπάνιου κιρκινεζιού, ενώ σε πολλά χωριά κάνουν τις φωλιές τους οι λευκοί πελαργοί. Από τα αρπακτικά εδώ ζούνε γερακίνες, αετογερακίνες, λιβαδόκιρκοι, πετρίτες, σπάνια χρυσογέρακα, ξεφτέρια, γκιώνηδες, τυτούδες και κουκουβάγιες. Άλλα είδη είναι οι σταρήθρες, οι αμπελουργοί, τα σπιτοχελίδονα, τα αηδόνια, οι κοκκινοκεφαλάδες, πολλά είδη από στριτσίδες και φυλλοσκόπους, οι γαλιάντρες, οι κορυδαλλοί, οι κάργιες, τα χαβαρόνια, οι σταχτοτσικνιάδες, οι αργυροτσικνιάδες, οι νυχτοκόρακες, οι νερόκοτες, τα νανοβουτηχτάρια, οι αλκυόνες, τα ψαρόνια, οι κοκκινοτσιροβάκοι, οι χαλκοκουρούνες, οι δεντροτσοπανάκοι,  οι μελισσοφάγοι, τα σιρλοτσίχλονα, οι σταχτοσουσουράδες, οι κούκοι και οι αιγίθαλοι.

Από τα αμφίβια στον Ενιπέα ζουνε κοινοί τρίτωνες, πρασινόφρυνοι, κοινοί φρύνοι, γραικοβάτραχοι, δεντροβάτραχοι και βαλκανοβάτραχοι. 

Η ερπετοπανίδα είναι μεγάλη και περιλαμβάνει βαλτοχελώνες, μεσογειακές χελώνες, γραικοχελώνες, αβλέφαρους, κονάκια, τοιχόσαυρες, πρασινόσαυρες, τρανόσαυρες, τυφλίτες, σαΐτες, στεφανοφόρους, σαπίτες, νερόφιδα, λιμνόφιδα και οχιές. 

Από τα θηλαστικά στο ποτάμι ζούνε ακόμα λίγες βίδρες, ενώ κοινά είναι τα κουνάβια, οι αλεπούδες, οι ασβοί, οι νυφίτσες, οι σκαντζόχοιροι και οι δεντρομυωξοί. 

Ο Ενιπέας διακρίνεται και για την πλούσια ιχθυοπανίδα του που περιλαμβάνει είδη όπως, το Θεσσαλόσιρκο (Alburnus thessalicus), το χέλι (Anguilla anguilla), η μακεδονική μπριάνα (Barbus macedonicus), η πεταλούδα (Carassius gibelio), η τούρνα (Esox lucius), το αγκαθερό (Gasterosteus gymnourus), ο θεσσαλογωβιός (Knipowitschia thessala), το μαυροτσιρώνι (Pachychilon macedonicum), η πέρκα (Perca fluviatilis), το βαβούκι (Rhodeus meridionalis), το μυλωνάκι (Romanogobio elimeius), το τσιρώνι (Rutilus rutilus), η χρυσοβελονίτσα (Sabanejewia balcanica), η μακεδονική βελονίτσα (Cobitis vardarensis), ο μακεδονικός ποταμοκέφαλος (Squalius vardarensis), το γλήνι (Tinca tinca) και η μαλαμίδα (Vimba melanops).

ΠΗΓΗ: Natura graeca. Γ. Λεκακης «Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις», ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.4.2020.

ομορφος Θεσσαλος Ενιπευς, ποθος θεες Ολυμπου, θεα Αφροδιτη, ηρα, μεταμορφωση ποταμος μεγαλυτερος ποταμι Ελλαδας ελλαδος νερα ζωη Θεσσαλικος καμπος Ενιπεας χειμαρρος Πιερια χαραδρα ορος Ολυμπος θεσσαλικος ιστορια διασημος αρχαια χρονια ποταμια ελληνικη επικρατεια οφιοειδης κινηση νομος Φθιωτιδας, Μαγνησιας, Λαρισης, Καρδιτσας Τρικκαλων Φθιωτιδος, Μαγνησια, Λαρισας, Καρδιτσης Τρικαλων Φθιωτιδα, Λαρισα, Καρδιτσα Τρικκαλα Φθιωτις, Τρικαλα πηγες βουνα βουνο Γκουρας, Γκουρα Δομοκος εκβολες Πηνειος υψωμα Τιτανος Ζαρκος ρους θεσσαλικος καμπος Φαρσαλα παραποταμος Κιτιος Κυδωνορεμα, Μαυρορεμα, Βεργορεμα, Αβαριτσορεμα, Σκουρτσορεμα, Βαθυρεμα, Θανασορεμα, Σαραντορεμα, ρεμα της Αραπισσας, Κουδελας, Βουζιωρεμα, Ξηρορεμα, Γουργιωτορεμα, Καλεντζης, Φαρσαλιτης Σοφαδιτης, υψωματα Σμοκοβο Κυδωνορρεμα, Μαυρορρεμα, Βεργορρεμα, Αβαριτσορρεμα, Σκουρτσορρεμα, Βαθυρρεμα, Θανασορρεμα, Σαραντορρεμα, Αραπισσα, Βουζιωρρεμα, Ξηρορρεμα, Γουργιωτορρεμα, ομηρικα ομηρος λατρευτικο προσωνυμιο θεος Ποσειδωνας Ποσειδων θορυβωδης θορυβος αρχαιος μυθος Ολυμπιες οργη 1ος αιωνας 50 πΧ μαχη των Φαρσαλων Ιουλιος Καισαρας Πομπηιος, 23 Απριλιου 1897, Απριλιος Βλοχος ελληνικος τουρκικος στρατος απειλη υπεραντληση, παροχθιο δασος γεφυρι, πηγες χωριο καμποχωρι οχθη παροχθια βλαστηση πλατανι, ιτια, σκληθρο, λευκη, λυγαρια, βατομουρια δενδρο ειδη, χωραφι επιβιωση φυτο ζιζανιο σπανιο ζιζανιοκτονο ενδημικο αγροστεμμα Agrostemma githago thessalum κυκλαμινο Cyclamen hederifolium, Salvia ringens, Damasonium alisma, Spirodela polyrhiza, βιολα Viola odorata, Cionura erecta, δελφινιο Delphinium fissum, Ajuga chamaepitys, πολυγωνο Polygonum equisetiforme, κονσολιδα Consolida ajacis, λιναρια Linaria chalepensis, πετασιτις Petasites hybridus, κερατοφυλλο Ceratophyllum demersum ορχιδεα ανακαμπτις Anacamptis pyramidalis ζωη ειδος ορνιθοπανιδα σπανια κιρκινεζι φωλια λευκος πελαργος αρπακτικα πουλια γερακινα, αετογερακινα, λιβαδοκιρκος, πετριτης, σπανιες χρυσογερακας, ξεφτερι, γκιωνης, τυτουδα κουκουβαγια σταρηθρα, αμπελουργος σπιτοχελιδονο, αηδονι, κοκκινοκεφαλας, στριτσιδα φυλλοσκοπος, γαλιαντρα κορυδαλλος, καργια, χαβαρονι, σταχτοτσικνιας, αργυροτσικνιας, νυχτοκορακας, νεροκοτα, νανοβουτηχταρι, αλκυονη, ψαρονι, κοκκινοτσιροβακος, χαλκοκουρουνα, δεντροτσοπανακος, μελισσοφαγος, σιρλοτσιχλονο, σταχτοσουσουραδα, κουκος αιγιθαλος αμφιβια αμφιβιο τριτωνας, τριτων πρασινοφρυνος, φρυνος, γραικοβατραχος, δεντροβατραχος βαλκανοβατραχος ερπετοπανιδα βαλτοχελωνα, μεσογειακη χελωνα, γραικοχελωνα, αβλεφαρος, κονακι, τοιχοσαυρα, πρασινοσαυρα, τρανοσαυρα, τυφλιτης, σαιτα, στεφανοφορος, σαπιτης, νεροφιδο, λιμνοφιδο οχια θηλαστικα βιδρα, κουναβι, αλεπου ασβος, νυφιτσα, σκαντζοχοιρος δεντρομυωξος ιχθυοπανιδα Θεσσαλοσιρκο αλμπουρνο Alburnus thessalicus, χελι Anguilla anguilla, μακεδονικη μπριανα Barbus macedonicus, πεταλουδα Carassius gibelio, τουρνα Esox lucius, αγκαθερο Gasterosteus gymnourus, θεσσαλογωβιος Knipowitschia thessala, μαυροτσιρωνι Pachychilon macedonicum, περκα Perca fluviatilis, βαβουκι Rhodeus meridionalis, μυλωνακι Romanogobio elimeius, τσιρωνι Rutilus rutilus, χρυσοβελονιτσα Sabanejewia balcanica, μακεδονικη βελονιτσα Cobitis vardarensis, μακεδονικος ποταμοκεφαλος Squalius vardarensis, γληνι Tinca tinca μαλαμιδα Vimba melanops ανγκουιλα μπαρμπους καρασιους εσοξ γαστεροστεο γυμνουρος Gasterosteus gymnourus, γωβιος κνιποβιτσια παχυχειλον παχυχειλο ροδεος ρομανογωβιος ρουτιλος βελονιτσα σαμπανεγιεβια βαλκανικη κομπιτις βαρδαρης βαρδαρη κεφαλος σκουαλιος γλινι τινκα βιμπα μελανωψ

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ