Αδημοσίευτη αρχαία επιγραφή, σε πίθο της Καρίας, αποδεικνύει πως (και) οι Κάρες μιλούσαν και έγραφαν ελληνικά - του Γ. Λεκάκη

Αδημοσίευτη αρχαία επιγραφή,

σε πίθο της Καρίας,

αποδεικνύει πως

(και) οι Κάρες

μιλούσαν και έγραφαν ελληνικά

Του Γιώργου Λεκάκη

Οι Κάρες αναφέρονται από τον Όμηρο (ως σύμμαχοι των Τρώων, στον τρωικό εμφύλιο των Ελλήνων πόλεμο).

Από τον 14ο και τον 13ο αιώνα π.Χ. έχει βρεθεί μυκηναϊκή κεραμική στην περιοχή.

Στην αρχαία Καρία, κύριος εθνικός θεός ήταν ο Ζευς. Στην δε Κέραμο Καρίας λατρευόταν ο Χρυσάωρ(*) Ζευς[1]. Άλλοι σεβαστοί θεοί σε αυτήν την περιοχή είναι η Μεγαλη Μητέρα της γης Κυβέλη, η Λητώ[2], ο Απόλλων[3], Άρτεμις, η Αφροδίτη, κ.ά. Και πολλούς ίδιους θεούς (κυρίως σε ορεινά ιερά) όπως ο Σίνυρις, η Λαβράνδα (σχετική με τον κρητικό διπλό μινωικό πέλεκυ λάβρυ), η Υλλαρίμα, η Παναμάρα, κ.ά. οι οποιοι έγιναν επιθετικοί προσδιορισμοί στους ολύμπιους θεούς (Ζευς Λαβρανδευς, Ύλλος, Πανάμαρος, κλπ.).

Οι πληροφορίες για την καρική γλώσσα είναι πολύ περιορισμένες. Αυτή η γλώσσα δεν έχει ακόμη πλήρως αποκρυπτογραφηθεί. Επισήμως δεν ήταν ελληνική, ήταν… «ινδοευρωπαϊκή» και δεν μιλούσαν ελληνικά…

Τα πρώτα δείγματα της γλώσσας και των γραπτών των Καρών, ανακαλύφθηκαν στην… Αίγυπτο όταν 591 π.Χ οι Κάρες μισθοφόροι πολέμησαν στην Νουβία και άφησαν εκατοντάδες επιγραφές σε βράχους και ναούς στην Αίγυπτο. Άρα τον 6^ο αι. π.Χ. είχαν γραφή. Στην Ανατολία βρέθηκαν επίσης αγγεία με καρικές επιγραφές, αλλά χρονολογούνται μεταξύ 5ου - 4ου αιώνα π.Χ. Ευρέθησαν στο ιερό του Σίνυρι]5] (στην κορυφή Tarla Tepe, κοντά στο σύγχρονο χωριό Çamlıbelen), κοντά στην Εύρωμο, το Χαλκήτωρ, τα Λάβρανδα, την Κνίδο / Κυνδία, την Καύνο και τα Μύλασα. Το 1996 ευρέθη μια στήλη με ένα κείμενο γραμμένο σε δύο διαλέκτους: Την καρική και την κοινή ελληνική. Ευρέθη στο ιερόν του Απόλλωνος στην Καύνο. Σε αυτήν την στήλη, η πόλις γράφεται παραφρασμένα Kbid (Κβιδ < Καβδος) < Καυδος), στην καρική γλώσσα. Γενικώς υπάρχουν περισσότερα από 50 «σημάδια» των Καρών, γραμμένα με ελληνικά αλφαβητικά γράμματα, και διάφορες παραλλαγές τους (αναστροφές και αντιστροφές).

Η αρχαία ελληνική Κέραμος στην Καρία, και σήμερα καλείται… Ceramus! Τα ερείπιά του ευρίσκονται έξω από το σύγχρονο χωριό Ören, της Μωγολλάς (παραφρασμένα Μούγλας) στην έκταση που καταλαμβάνει νυν η Τουρκία. Ευρίσκεται στην βόρεια όχθη του Κεραμικού Κόλπου, στην αρχαία Καρία, νοτιοδυτικά του Μικρού Κόλπου.

Αρχικώς υπαγόταν στην Στρατονίκεια. Αργότερα έγινε αυτόνομη, και ήταν μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας, έναντι 9.000 δραχμών! Ήταν μια από τις κύριες πόλεις της Χρυσαορικής(*) Συμμαχίας. Η ελληνικότητά της μαρτυρείται και από τον Πολίτη, ο οποίος ήταν πολύ-ολυμπιονίκης του 1^ου αιώνα μ.Χ. σε αγωνίσματα δρόμου – ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Γ. Λεκακης «Ολυμπιακοι Αγωνες». Κατά τον 2^ο αιώνα π.Χ. ήταν υποτελής στην Ρόδο. Στα ευρήματα τα οποία έχουν ανακαλυφθεί, δείχνουν πως υπήρχε επιρροή από την σαμιακή τεχνοτροπία, όπως λ.χ. μεγάλου μεγέθους μαρμάρινη αρχαϊκή κεφαλή κούρου. Σώζονται αρχαίες γέφυρες και οδογέφυρες, ανάμεσα στα ερείπια. Στα ρωμαϊκά χρόνια, έκοψε και δικά της νομίσματα…[4]

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης «Η Άγνωστη Μικρά Ασία».

Αδημοσίευτη μέχρι σήμερα επιγραφή της Καρίας, η οποία βρέθηκε σε πίθο, μάλλον του 4^ου αι. π.Χ., στον αρχαίο οικισμό Mengefe, βόρεια της Κεράμου, το 2008, σκαλισμένη στο στόμιο ενός πίθου αποτελείται από 58 ευανάγνωστα σημάδια αλφαβητικής καρικής γραφής.

Το κείμενο προσφέρει σημαντικές νέες πληροφορίες για την Καρία.

Ο πίθος ευρίσκεται τώρα στο Μουσείο Μυλάσων (νυν Μίλας, αρ. 391). Έχει ύψος 76 εκατ., η διάμετρος του σώματός του είναι 65 εκατ. και η διάμετρος του στόμιου 33 εκατ. Το χείλος, στο οποίο ευρίσκεται η καρική επιγραφή έχει πλάτος 3,1 εκατ.

Γράφει λοιπόν: «... Ο Μάνης... αυτόν τον πίθο δώρο έδωσε στον... .Αρτεμίσιο». Αυτή η πρώτη εμφάνιση του ονόματος Αρτεμίσιος κλείνει το πρώτο μέρος της επιγραφής. Φαίνεται αρκετά πιθανόν ότι ο Μάνης είναι ο αφιερωτής και ο Αρτεμίσιος το πρόσωπο στον οποίο απευθύνεται το αντικείμενο.

Έτσι, το δεύτερο μέρος της επιγραφής χρησιμεύει για να προσδιορίσει την συγγενική σχέση μεταξύ των δύο ανθρώπων: Ο Αρτεμίσιος είναι ο παππούς και ο Μάνης είναι ο εγγονός. Το δεύτερο μέρος ακολουθεί την γενεαλογική σειρά: Πρώτα ο παππούς Αρτεμίσιος και μετά ο εγγονός Μάνης.

ΠΗΓΗ: Ab. Kızıl, κ.ά. «A pithos with Carian inscription from Mengefe settlement, north of the ancient city of Keramos, Caria», https://doi.org/10.1515/kadmos-2024-0003, journal Kadmos, εκδ. De Gruyter, 24.10.2024. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 25.10.2024.

ΣΧΟΛΙΑ Γ. Λεκάκη:

Για άλλη μια φορά αποδεικνύεται πως και οι Κάρες – πανάρχαιο ελληνικό φύλο, συνόκαιρο των Λελέγων – Πελασγών - μιλούσαν και έγραφαν ελληνικά, σε μια ελληνική διάλεκτο, την καρική, και με ένα δικό τους αλφάβητο, το καρικό, που ήταν γέννημα του ελληνικού. Επίσης, είχαν ελληνικά ονόματα.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] Εικόνα του σε νόμισμα της πολεως μαζί με αετό, του 2^ου - 1ου αιώνα π.Χ.

[2] Η Λητώ /Λατώ παραφράζεται σε Λατα > Λάδα, Λάντα, Lada.

[3] Εικόνα του σε νόμισμα της πόλεως, οβολό βουκράνιο, του 2ου αιώνα π.Χ.

[4] Η Κέραμος αναφέρεται και στο Notitiae Episcopatuum ως επισκοπή Αφροδισιάδος ή Σταυρούπολης, ήδη από τον 12ο ή 13ο αιώνα. Τρεις επίσκοποί της είναι γνωστοί:

- ο Σπουδάσιος (παρακολούθησε την Α' Σύνοδο της Εφέσου (431)

- ο Μαυριανός (συμμετείχε στην Σύνοδο της Νίκαιας (787), και

- ο Συμεών (παρευρέθηκε στην σύνοδο της Κωνσταντινούπολης, η οποία επανέφερε τον Φώτιο, το 879).

Η Καθολική Εκκλησία διατηρεί τίτλο (ανενεργης επισκοπικής έδρας) στην Κέραμο.

[5] Στον ναό έγιναν εκτεταμένες ανασκαφές την δεκαετία του 1930, από μια γαλλική αρχαιολογική ομάδα, υπό την διεύθυνση του P. Devambez. Οι επιγραφές που ανακαλύφθηκαν, κατά τις γαλλικές ανασκαφές, δημοσιεύθηκαν από τον L. Robert το 1945. Στην μεγάλη πλειοψηφία τους χρησιμοποιούν την ελληνική γλώσσα και χρονολογούνται από τον 4ο έως τον 1ο αιώνα π.Χ. Ακόμη, μεγάλο ποσοστό των ελληνικών επιγραφών, που σώζονται, αφορούν ιερές εκτάσεις, που ανήκουν στον θεό Σίνυρι και στο ιερατείο του. Πολλά από αυτά είναι έγγραφα μίσθωσης γης. Η γη "επωλείτο" στον θεό και στην συνέχεια εκμισθωνόταν οριστικώς στον αρχικό ιδιοκτήτη και τους απογόνους του, οι οποίοι επλήρωναν ενοίκιο σε μετρητά και ελαιόλαδο στο ιερό. Έτσι ήταν "ιερα γη" δεν την έχαναν ποτέ, για κανένα χρέος τους. Αυτή η διάταξη ήταν κοινή στην κεντρική Καρία κατά την ελληνιστική περίοδο. Εκατοντάδες παρόμοια έγγραφα σώζονται από τα κοντινά Μύλασα, την Όλυμο και την Εύρωμο. Κατά συνέπειαν, δεν ήταν όλη η γη που ανήκε στον Σίνυρι. Αυτή η διασπορά του εδάφους μπορεί να διευκόλυνε την ενσωμάτωση του ιερού στην Μύλασα.

- ΠΗΓΕΣ: Robert L."Le Sanctuaire de Sinuri près de Mylasa", Les Inscriptions Grecques, εκδ. de Boccard, Παρίσι, 1945. Και Devambez P. "Le Sanctuaire de Sinuri près de Mylasa" (β΄ μέρος), Architecture et Céramique, εκδ. de Boccard, Παρίσι, 1959. Hegyi D. «Η λατρεία του Σινυρι στην Καρία», Acta Antiquia Academiae Scientiarum Hungaricae, 38: 157–163, 1998. Chandezon Chr. "Paysage et économie rurale en Asie Mineure à l'époque hellénistique. À partir de quelques baux de Mylasa (IIe-Ier siècle avant J.-C.)", Histoire & Sociétés Rurales, 9 : 33–56. doi: 10.3406/hsr.1998.1051, 1998.Williamson Chr. «Οι Συγγενείς και το Ιερό του Σίνυρι» στο 4ο κεφ. του "Αστικές τελετουργίες σε ιερά τοπία στην ελληνιστική Μικρά Ασία", εκδ. Μπριλ, Λέιντεν, 2021.

Αδημοσιευτη αρχαια επιγραφη, αρχαιος πιθος Καριας, αρχαιοι Καρες γραφη ελληνικα Λεκακης Αδημοσιευτες αρχαιες επιγραφες Καρια ομηρος συμμαχοι των Τρωων, τρωικος εμφυλιος Ελληνων πολεμος τρωικος τροια 14ος 13ος αιωνας πΧ μυκηναικη κεραμικη αρχαιο εθνικος θεος Ζευς Κεραμος λατρεια Χρυσαωρ σεβαστος θεοι Μεγαλη Μητερα της γης Κυβελη, Λητω Απολλων απολλωνας αρτεμις, αρτεμη Αφροδιτη, καρικη γλωσσα αποκρυπτογραφηση ελληνικη ινδοευρωπαικη ινδοευρωπαιοι ελληνικα γραπτο κειμενο Καρων, Αιγυπτος 591 μισθοφοροι πολεμος Νουβια βραχος ναος 6ος Ανατολια αγγειο καρικες 5ος - 4ος ιερο σινυρι σινουρι σινυρις σινουρις Sinuri, Ευρωμος / Euromos, Χαλκητωρ / Χαλκετωρ Khalketor, Λαβρανδα Λαυρανδα Labranda, Κυνδια / Kyndia, Καυνος / Kaunos Μυλασα / μιλας Milas 1996 στηλη κειμενα διαλεκτος κοινη ελληνικη ιερο ιερον Απολλωνος πολις παραφραση Kbid Κβιδ κμπιντ < Καβδος) < Καυδος σημαδι ελληνικο αλφαβητικο γραμμα αλφαβητο ελληνικα αλφαβητικα γραμματα αλφαβητος παραλλαγη Ceramus ερειπια χωριο oren Ören, ορεν ερεν Μουγλα / Mugla μογωλλα μογωλλας Τουρκια Κεραμικος κεραμιος Κολπος Μικρος Στρατονικεια αυτονομη, μελος Αθηναικη Συμμαχια αθηνα δραχμη Χρυσαορικη Χρυσαωρικη ελληνικοτητα αθλητης Πολιτης, πολυολυμπιονικης ολυμπιονικης 1ος μΧ αγωνισμα αθλημα αθλητισμος δρομος δρομου Ολυμπιακοι Αγωνες 2ος υποτελης Ροδος δωδεκανησα ευρημα επιρροη σαμος σαμιακη τεχνοτροπια, τεχνη μεγαλο μεγεθος μαρμαρινη αρχαικη κεφαλη κουρος δαιδαλικη γεφυρα οδογεφυρα ρωμαικα χρονια, νομισμα αγνωστη Μικρα Ασια οικισμος μενγκεφε Mengefe, 2008, σκαλισμενη στομιο πιθαρι σημαδια αλφαβητικη Μουσεοο Μυλασων χειλος, Μανης δωρο Αρτεμισιος αφιερωτης αντικειμενο συγγενικη σχεση ανθρωπος παππους εγγονος γενεαλογικη σειρα παπους παναρχαιο ελληνικο φυλο, Λελεγες Πελασγοι ελληνικα ονοματα νομισματα αετος λατω Λατα > Λαδα, Λαντα, Lada οβολος βουκρανιο, Notitiae Episcopatuum επισκοπη Αφροδισιας Σταυρουπολη, Αφροδισιαδα Σταυρουπολις 12ο 13ο επισκοπος Σπουδασιος Α' Συνοδος Εφεσος, 5ος 431 Μαυριανος Νικαια 8ος 787 Συμεων Κωνσταντινουπολη πατριαρχης Φωτιος, 9ος 879 Καθολικη Εκκλησια τιτλος ανενεργης επισκοπικη εδρα ανασκαφη 1930, γαλλικη αρχαιολογικη ανακαλυψη γαλλικες ανασκαφες, 1945 ιερη εκταση ιερατειο εγγραφα μισθωση πωληση εκμισθωση ιδιοκτητης απογονοι ενοικιο μετρητα ελαιολαδο λαδι διαταξη κοινη κεντρικη Καρία ελληνιστικη περιοδος εποχη εγγραφο ολυμος εδαφος ιερα αγροτες αγροτης γεωργια γεωργοι χρεος ιδιοι επιχωριοι θεοι ορεινο Λαβρανδα κρητη κρητικος διπλος μινωικος πελεκυς λαβρυς Υλλαριμα, Υλαριμα Υλλαριμη, Υλαριμη Παναμαρα, Παναμαρη επιθετο επιθετικος προσδιορισμος ολυμπιοι Λαβρανδευς, υλλος, Παναμαρος κνιδος

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ