Του Γιώργου Λεκάκη
Ο ποταμός Zeravshan, ο οποίος
αποστραγγίζει το βορειοδυτικό τμήμα των βουνών Παμίρ και Tian-Shan,
είναι ένας από τους σημαντικότερους ποταμούς της Κεντρικής Ασίας.
Μια ομάδα αρχαιολόγων από την
Εθνική Ακαδημία Επιστημών του Τατζικιστάν και το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο ανέσκαψαν
έναν βράχο στην κοιλάδα Zeravshan του Τατζικιστάν, η οποία είναι μέρος του «Εσωτερικού
Ασιατικού Ορεινού Διαδρόμου» (IAMC).
Οι ερευνητές βρήκαν ότι
κατοικείτο από ίσως τρία διαφορετικά ανθρώπινα είδη, από την Μέση έως την
Ανώτερη Παλαιολιθική – δηλ. από 150.000 έως 20.000 χρόνια πριν!
Ο Soii Havzak είναι ένας
μικρός παραπόταμος του ποταμού Zeravshan, 10 χλμ. βόρεια του Panjakent. Το
βραχοκαταφύγιο Soii Havzak είναι σε έναν γκρεμό, 40 μ. επάνω από το ρέμα (1.165
μ. επάνω από την επιφάνεια της θάλασσας). Τρεις τάφροι ανασκάφηκαν μετά την
ανακάλυψη λίθινων αντικειμένων στην πλαγιά. Το βραχοκαταφύγιο Soii Havzak, πιστεύεται
από καιρό ότι κατοικείτο αραιά κατά την Παλαιολιθική εποχή[1], αλλά τώρα,
αυτή η ομάδα ανακάλυψε ότι περιέχει πολλαπλά στρώματα ανθρώπινης κατοίκησης,
πλούσια σε οστά, πέτρινα εργαλεία και κάρβουνο.
Τα ευρήματα εξακολουθούν να
αναλύονται, αλλά η ομάδα πιστεύει ότι οι Νεάντερταλ, οι Ντενίσοβαν και οι
Σύγχρονοι Άνθρωποι ίσως είχαν σταματήσει σε αυτό το βραχοκαταφύγιο ενώ
μετανάστευαν σε άλλες περιοχές.
«Αποδεικνύεται ότι η κοιλάδα
Zeravshan, γνωστή κυρίως ως διαδρομή του «Δρόμου του Μεταξιού» στον Μεσαίωνα,
ήταν μια βασική διαδρομή για την ανθρώπινη επέκταση πολύ πριν από αυτό», λέει ο
αρχαιολόγος Y. Zaidner (του Εβραϊκού Πανεπιστημίου).
ΠΗΓΗ: Y. Zaidner κ.ά. «Soii Havzak: a new Palaeolithic sequence in Zeravshan Valley, central Tajikistan», Cambridge University Press, 4.11.2024. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 5.11.2024.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1] Βλ. Glantz κ.ά. 2018. Και Iovita κ.ά. 2020.
Λείψανα
Νεάντερταλ έχουν βρεθεί στις τοποθεσίες Teshik-Tash (130 χλμ. νοτιοδυτικά της
κοιλάδας Zeravshan) και Obi Rahmat, και οι δύο στο Ουζμπεκιστάν. Το βόρειο
τμήμα του IAMC είναι τα όρη Altai, όπου διέμεναν Ντενίσοβαν και Νεάντερταλ κατά
την Μέση Παλαιολιθική. Στην Αρχική Ανώτερη Παλαιολιθική(*) στο Ουζμπεκιστάν και
το Αλτάι δηλώνει ότι και οι σύγχρονοι άνθρωποι ίσως είχαν κατοικήσει την
περιοχή, καθιστώντας το IAMC μια τοποθεσία όπου οι τρία ανθρώπινα είδη είχαν
συναντηθεί και αλληλεπιδράσει κατά την παλαιολιθική περίοδο.
(*) βλ.
Kot κ.ά.
2022. Και Rybin κ.ά. 2023.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook