Στην Ευρυτανία συγκροτήθηκε η πρώτη και μοναδική δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση ενός υπόδουλου λαού επί Κατοχής!

Στην Ευρυτανία συγκροτήθηκε

η πρώτη και μοναδική

δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση

ενός υπόδουλου λαού

επί Κατοχής!

Βίνιανη και Κορυσχάδες Ευρυτανίας δύο χωριά που συνδέθηκαν με τον αντιστασιακό αγώνα των Ελλήνων και την συγκρότηση της πρώτης και μοναδικής δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης ενός υπόδουλου λαού. Στα δύο αυτά κεφαλοχώρια του νομού Ευρυτανίας γράφτηκαν οι πιο ηρωικές και οι πιο αμφιλεγόμενες σελίδες της Εθνικής Αντίστασης και του Εμφυλίου Πολέμου και τα δύο κτήρια των Δημοτικών Σχολείων τους στέκονται εκεί, τοπόσημα, να αναδύουν οι τοίχοι τους ιστορίες τόλμης και ελευθερίας.

Στην Βίνιανη στις 25 Νοεμβρίου 1942, σχεδιάστηκε η μοναδική δράση της Εθνικής Αντίστασης, που έκαναν από κοινού ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ. Εκεί συναντήθηκαν ο Άρης Βελουχιώτης και ο Ναπολέοντας Ζέρβας για να ανατινάξουν, με την καθοδήγηση Βρετανών σαμποτέρ, την γέφυρα του Γοργοποτάμου και να αποκόψουν έτσι τον ανεφοδιασμό των Γερμανών. Λέγεται ότι οι δύο ηγέτες των αντιπάλων οργανώσεων, έσφιξαν δημόσια τα χέρια τους, σαν επισφράγιση της συνεργασίας τους και με σκοπό να σβήσουν την καχυποψία μεταξύ των πολεμιστών τους. «Χωρίς τον Ζέρβα δεν θα γινόταν η επιχείρηση, χωρίς τον Βελουχιώτη δεν θα πετύχαινε», είχε πει αργότερα ο Βρετανός υπαρχηγός των σαμποτέρ C. Woodhouse. Η ζημιά ήταν τόσο μεγάλη για τους Γερμανούς, που η «επιχείρηση Γοργοπόταμος» κατέκτησε ειδικό κεφάλαιο στην Ιστορία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ περισσοτερα περι ΚΑΤΟΧΗΣ
στα βιβλία του Γ. Λεκάκη, ΕΔΩ.

Στην Βίνιανη, επίσης, στις 10.3.1944 ιδρύθηκε, με πρωτοβουλία του ΕΑΜ, η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), γνωστή και ως «Κυβέρνηση του Βουνού». Εκεί συγκεντρώθηκαν κομματικά στελέχη που ανήκαν στο ΚΚΕ, στο Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας, στο Σοσιαλιστικό Κόμμα, στο Σοσιαλεργατικό, στη Δημοκρατική Ένωση, στην Ένωση της Λαϊκής Δημοκρατίας, στο Κόμμα των Αριστερών Φιλελευθέρων, στο Μεταρρυθμιστικό Κόμμα και πολλοί ανεξάρτητοι. Πρόεδρος αρχικά, ήταν ο Ευριπίδης Μπακιρτζής, βενιζελικός αξιωματικός, απότακτος του Κινήματος του 1935. Συμμετείχε στην αντιστασιακή οργάνωση ΕΚΚΑ και στην συνέχεια μαζί με τον Στέφανο Σαράφη, επίσης απότακτο του 1935, εντάχθηκε στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Στην ιδρυτική της πράξη, μεταξύ άλλων, η ΠΕΕΑ προέβλεπε και το εξής: «Η Επιτροπή, πιστεύοντας πως η δύναμή της πηγάζει από τον Λαό και από τον Λαό αντλούνται όλες οι εξουσίες, θα συγκαλέσει στο πιο σύντομο χρονικό διάστημα Εθνικό Συμβούλιο που θα αποτελεστεί από αντιπροσώπους του Λαού εκλεγμένους ελεύθερα».[1]

 Η συνέλευση πραγματοποιήθηκε στο Δημοτικό Σχολείο της Βίνιανης, όπου εκλέχθηκαν οι υπουργοί: 

        - Κώστας Γαβριηλίδης (Γραμματέας Γεωργίας), 

        - Σταμάτης Χατζήμπεης (Γραμματέας Εθνικής Οικονομίας), 

        - Άγγελος Αγγελόπουλος (Γραμματέας Οικονομικών), 

        - Εμμανουήλ Μάντακας (Γραμματέας Στρατιωτικών), 

        - Γεώργιος Σιάντος (Γραμματέας Εσωτερικών), 

        - Αλέξανδρος Σβώλος (Πρόεδρος), 

        - Πέτρος Κόκκαλης (Γραμματέας Κοινωνικής Πρόνοιας), 

        - Ευριπίδης Μπακιρτζής (Αντιπρόεδρος και Γραμματέας Επισιτισμού), 

        - Ηλίας Τσιριμώκος (Γραμματέας Δικαιοσύνης), 

        - Νικόλαος Ασκούτσης (Γραμματέας Συγκοινωνίας).

Μέχρι την αυτοδιάλυσή της τον Οκτώβριο του 1944, η ΠΕΕΑ εξέδωσε 27 «Δελτία πράξεων και Αποφάσεων», που αποτελούσαν την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της ΠΕΕΑ και περιλάμβαναν: 

        - 79 αποφάσεις, 

        - 64 πράξεις, 

        - 4 ψηφίσματα του Εθνικού Συμβουλίου, που ήταν η "Βουλή" της ΠΕΕΑ, 

        - 2 πρωτόκολλα ορκωμοσίας, 

που όλα μαζί δίνουν την πλήρη εικόνα της άσκησης της λαϊκής εξουσίας (νομοθετικής, εκτελεστικής και δικαστικής). Τα μέλη της ΠΕΕΑ έδωσαν τον παρακάτω όρκο:

«Ορκίζομαι ότι θα εκτελέσω πιστά τα καθήκοντά μου σαν μέλος της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης, έχοντας σαν γνώμονα το συμφέρον της πατρίδας μου και του ελληνικού λαού, ότι θα αγωνιστώ με αυτοθυσία για την απελευθέρωση της χώρας μου από το ζυγό των κατακτητών, ότι θα υπερασπίζω παντού και πάντοτε τις λαϊκές ελευθερίες και θα είμαι παραστάτης και οδηγός του λαού στον αγώνα για τη λευτεριά του και τα κυριαρχικά του δικαιώματα».

Η Βίνιανη κάηκε δύο φορές στην κατοχή. Μία από τους Ιταλούς και μία από τους Γερμανούς ως «αντίποινα» σε χτυπήματα ανταρτών. Η θέση του χωριού ήταν τέτοια, που το έκανε ιδανικό για την οργάνωση χτυπημάτων καθώς δεν φαινόταν από κεντρικό δρόμο.

 Η ΠΕΕΑ προκήρυξε εκλογές, στις 23.4.1944 σ' όλην την Ελλάδα, ελεύθερη και κατεχόμενη, για την ανάδειξη των εκλεκτόρων, που ψήφισαν στις 30 Απριλίου το Εθνικό Συμβούλιο, δηλαδή την Βουλή της Κυβέρνησης του Βουνού. Στις εκλογές πήραν μέρος όλοι οι Έλληνες πολίτες, άνδρες και γυναίκες, καθώς και οι νέοι πάνω από 18 ετών (περισσότεροι από 1.000.000). Έτσι αναδείχθηκαν οι 202 Εθνοσύμβουλοι.

Το Εθνικό Συμβούλιο συνήλθε στις Κορυσχάδες, από τις 14 έως 27.5.1944. Συνεδρίαζε στις αίθουσες του Δημοτικού Σχολείου Κορυσχάδων, που διαμορφώθηκε κατάλληλα και διακοσμήθηκε με τοιχογραφίες ηρώων του 1821, για να εκπληρώσει το σημαντικό σκοπό του Συμβουλίου. Στις Κορυσχάδες του 1944, την «Επίδαυρο του 1821», το Εθνικό Συμβούλιο με πρόεδρο το στρατηγό Νεόκοσμο Γρηγοριάδη και γραμματέα τον Κώστα Καραγεώργη, με την παρουσία μεγάλων προσωπικοτήτων του αγώνα και της πολιτικής, συζητήθηκαν δημοκρατικά όλα τα ζητήματα της Ελεύθερης Ελλάδας και η πορεία προς την τελική απελευθέρωση. Με το μνημειώδες ψήφισμα που εκδόθηκε στο τέλος των εργασιών, κατοχυρώνονταν οι λαϊκές κατακτήσεις, διατυπώνονταν οι αρχές και τα ιδανικά του εθνικού αγώνα, για την αυτοδιοίκηση και την λαϊκή δικαιοσύνη, οι θεμελιώδεις θεσμοί του βίου του ελληνικού λαού. Καθόριζε ότι όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το λαό και ασκούνται από το λαό. Εθνοσύμβουλοι εκλέχθηκαν από όλες τις περιοχές της Ελλάδας αλλά το σημαντικότερο ήταν ότι για πρώτη φορά οι γυναίκες ψηφίζουν και τρεις εκλέγονται.

Το κτήριο του Δημοτικού Σχολείου Κορυσχάδων αποτελεί τοπόσημο με συμβολικό και ιστορικό φορτίο. Δεν επιλέχθηκε τυχαία ως έδρα του Εθνικού Συμβουλίου. Το χωριό των Κορυσχάδων, λόγω της φυσικά οχυρωμένης τοποθεσίας του έναντι αεροπορικών επιθέσεων, υπήρξε στο επίκεντρο αντιστασιακών δράσεων. Στην διάρκεια της κατοχής, αλλά και του εμφυλίου, λειτούργησε ως νοσοκομείο αλλά και ως έδρα της ΧΙΙΙης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ και του τυπογραφείου της, όπου εκδιδόταν η εφημερίδα «Ελεύθερη Ελλάδα», ενώ για ένα μικρό διάστημα εγκαταστάθηκε εκεί το στρατηγείο του ΕΛΑΣ.

Το κτήριο του Σχολείου της κοινότητας Κορυσχάδων άρχισε να χτίζεται το 1938 και ολοκληρώθηκε έναν χρόνο αργότερα με χρήματα ξενιτεμένων Κορυσχιωτών. Πριν την Κατοχή, για ένα μικρό διάστημα λειτούργησαν εκεί ραδιοφωνικός σταθμός και κινηματογράφος, καθιστώντας τον χώρο πολιτιστικό κέντρο της περιοχής.

 Στον πρώτο όροφο του σχολείου, όπου έγινε το Εθνικό Συμβούλιο, συναντούμε τοιχογραφίες ηρώων της Επανάστασης του 1821. Για τις ανάγκες της Εθνοσυνέλευσης καλλιτέχνες ζωγράφισαν στους τοίχους του κτηρίου αγωνιστικά συνθήματα της περιόδου και πρόσωπα ηρώων της επανάστασης του 1821. Με αυτό τον τρόπο απεικόνισαν και υπογράμμισαν την ιστορική σχέση μεταξύ του δικού τους αγώνα και της Ελληνική Επανάστασης. Μετά τον πόλεμο, στις 17.5.1945 η Εθνοφυλακή ασβέστωσε τις τοιχογραφίες, ενώ το 1955 ο οικισμός μετονομάστηκε «Κυψέλη» σε μια απόπειρα να απαλειφθεί η μνήμη του λαού ένα ακόμη σύμβολο του αντιστασιακού αγώνα. Η αποκατάστασή τους έμελλε να γίνει αρκετά χρόνια μετά. 

Το 1987 αποκαλύφθηκαν οι παλαιές τοιχογραφίες με προσπάθειες της τότε Υπουργού Πολιτισμού Μ. Μερκούρη.

Ο χώρος αυτός έχει κηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο και λειτουργεί ως μουσείο Εθνικής Αντίστασης. Στον προαύλιο χώρο υπάρχει μνημείο αφιερωμένο σε αυτή την ιστορική μέρα. Στο ισόγειο του μουσείου λειτουργεί βιβλιοθήκη με μία αρκετά ενδιαφέρουσα συλλογή συγγραμμάτων, ενώ στον πάνω όροφο βρίσκεται η έκθεση με πλούσιο φωτογραφικό υλικό που απεικονίζει την διαδικασία της ιστορικής εθνοσυνέλευσης αλλά και άλλες εικόνες από την δράση των αγωνιστών. Οι επιγραφές στους τοίχους αλλά και οι τοιχογραφίες ηρώων της αντίστασης αλλά και των ηρώων του 1821 σηματοδοτούν την σπουδαιότητα των όσων συνέβησαν μέσα σ’ αυτούς τους τοίχους.

Από το Αρχείο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Λάρισας και τις «Εκθέσεις Επιθεωρήσεως Εκπαιδευτικής Περιφέρειας Ευρυτανίας» πληροφορούμαστε για την κτηριακή και εκπαιδευτική κατάσταση των δύο δημοτικών σχολείων, Βίνιανης και Κορυσχάδων πριν και μετά τον πόλεμο.

ΠΗΓΗ: ΓΑΚ Λαρίσης, Τεκμήριο μηνός Νοεμβρίου 2024, 4.11.2024. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.11.2024.

[1] Εκλέχθηκαν 250 εθνοσύμβουλοι, από ένα ευρύτατο φάσμα. Στις συνεδρίες του Εθνικού Συμβουλίου συμμετείχαν: 

        - 8 στρατηγοί,

        - 5 καθηγητές πανεπιστημίου, 

        - 10 καθηγητές γυμνασίου, 

        - 10 δημοσιογράφοι,

        - 2 μητροπολίτες,

        - 20 δημόσιοι υπάλληλοι,

        - 5 βιομήχανοι,

        - 15 ιατροί,

        - 25 δικηγόροι,

        - 23 αγρότες,

        - 22 εργάτες κ.ά.

Είχαν εκλεγεί:

        - 44 από την Πελοπόννησο

        - 41 αντιπρόσωποι από Αττικοβοιωτία και Εύβοια

        - 38 από την Μακεδονία, 

        - 14 από την Ήπειρο

        - 22 από την Θεσσαλία,

        - 21 από την Στερεά, 

και άλλοι από άλλες περιοχές. 

ΠΗΓΗ: Βιβλια περι ΚΑΤΟΧΗΣ του Γ. Λεκάκη, ΕΔΩ.

Ευρυτανια συγκροτηση πρωτη και μοναδικη δημοκρατικα εκλεγμενη κυβερνηση υποδουλος λαος επι γερμανικης Κατοχης βινιανη Κορυσχαδες Ευρυτανιας χωριο αντιστασιακο αγωνας Ελληνων δημοκρατια εκλογες κεφαλοχωρι νομος ηρωας Εθνικη Αντισταση Εμφυλιος Πολεμος κτηριο Δημοτικο Σχολειο τοποσημο τοιχος ιστορια τολμη ελευθερια 25 Νοεμβριου Νοεμβριος 1942, δραση ΕΛΑΣ ΕΔΕΣ Βελουχιωτης Ζερβας ανατιναξη καθοδηγηση Βρετανοι σαμποτερ, βρετανια γεφυρα του Γοργοποταμου Γοργοποταμος ανεφοδιασμος Γερμανοι ναζι ναζιστες ηγετης αντιπαλη οργαναση χερια επισφραγιση συνεργασια καχυποψια πολεμιστης επιχειρηση, Βρετανος υπαρχηγος σαμποταζ γουντζαουζ Woodhouse ζημια Γερμανια Ιστορια β Δευτυρος Παγκοσμιος Πολεμος 10 Μαρτιου Μαρτιος 1944 ιδρυση Πολιτικη Επιτροπη Εθνικης Απελευθερωσης ΠΕΕΑ Βουνου κομμα κομματικο στελεχος ΚΚΕ, Αγροτικο Ελλαδας, Σοσιαλιστικο Σοσιαλεργατικο Δημοκρατικη ενωση, Λαικης Δημοκρατιας, Αριστεροι Φιλελευθεροι, Μεταρρυθμιστικο ανεξαρτητος προεδρος Μπακιρτζης, βενιζελικος αξιωματικος, βενιζελος αποτακτος Κινημα 1935 αντιστασιακη οργανωση ΕΚΚΑ Σαραφης, ιδρυτικη πραξη, δυναμη εξουσιες, Εθνικο Συμβουλιο αντιπροσωπος εκλεγμενος ελευθερα συνελευση υπουργος Γαβριηλιδης Γραμματεας Γεωργιας, γεωργια Χατζημπεης γραμματευς Εθνικης Οικονομιας, Αγγελοπουλος Οικονομικων, Μαντακας Στρατιωτικων, Σιαντος Εσωτερικων, Σβωλος Κοκκαλης Κοινωνικης Προνοιας αντιπροεδρος Επισιτισμου Τσιριμωκος Δικαιοσυνης, Ασκουτσης Συγκοινωνιας αυτοδιαλυση Οκτωβριος 1944, Δελτιο πραξεων και Αποφασεων Εφημεριδα της Κυβερνησεως αποφαση πραξη ψηφισμα Βουλη πρωτοκολλο ορκωμοσια ασκηση λαικης εξουσιας νομοθετικη εκτελεστικη δικαστικη ορκος Ορκιζομαι καθηκον μελος Απελευθερωση συμφερον πατριδα ελληνικος αγων αυτοθυσια ζυγος κατακτητης υπερασπιση λαικες ελευθεριες παραστατης οδηγος λευτερια κυριαρχικα δικαιωματα καψιμο κατοχη Ιταλοι ιταλια αντιποινα χτυπημα ανταρτης χτυπηματα εκλογες, 23 Απριλιου Απριλιος 1944 Ελλαδα, ελευθερη και κατεχομενη, εκλεκτορας ψηφος 30 Βουνο ελληνες πολιτες, ανδρες και γυναικες, νεοι πανω απο 18 ετων Εθνοσυμβουλος Μαιου μαιος 1944 Κορυσχαδων, διακοσμηση τοιχογραφια ηρωας επανασταση 1821, Επιδαυρος στρατηγος Γρηγοριαδης Καραγεωργης, προσωπικοτητα πολιτικη ζητημα μνημειωδες ψηφισμα εκδοση εργασιες κατοχυρωση λαικη κατακτηση αρχες ιδανικα αυτοδιοικηση δικαιο θεμελιωδεις θεσμοι βιου εξουσια Εθνοσυμβουλοι γυναικες γυναικων αεροπορια επιθεση αντισταση νοσοκομειο εδρα ΧΙΙΙ 13η Μεραρχια τυπογραφειο εφημερις Ελευθερη Ελλας στρατηγειο κοινοτητα 1938 χρηματα ξενητεια Κορυσχιωτες ραδιοφωνικος σταθμος κινηματογραφος, πολιτιστικο κεντρο τοιχογραφιες Εθνοσυνελευση καλλιτεχνης ζωγραφικη τοιχος αγωνιστικο συνθημα Εθνοφυλακη ασβεστωμα 1955 οικισμος μετονομασια Κυψελη απαλειψη μνημης συμβολο 1987 αποκαλυψη υπουργοι Πολιτισμου Μερκουρη 20ος αιωνας μχ ιστορικο διατηρητεο μνημειο μουσειο Εθνικης Αντιστασης βιβλιοθηκη συλλογη συγγραμμα εκθεση επιγραφη Αρχειο Δευτεροβαθμια Εκπαιδευση Λαρισα πρωτη φορα δικαιωμα ψηφου ελληνιδων ελληνιδες ψηφος Πελοποννησος αντιπροσωποι αντιπροσωπος Αττικοβοιωτια Αττικη βοιωτια Ευβοια Μακεδονια, ηπειρος Θεσσαλια, Στερεα ελλας ελλαδα, Εκλογη εθνοσυμβουλοι, συνεδρια στρατηγοι, καθηγητες πανεπιστημιου, καθηγητης γυμνασιου, δημοσιογραφοι, μητροπολιτες, δημοσιοι υπαλληλοι, βιομηχανοι, ιατροι, δικηγοροι, αγροτες, εργατες συνεδριαση στρατηγος, πανεπιστημιο, γυμνασιο, δημοσιογραφος, μητροπολιτης, δημοσιος υπαλληλος, βιομηχανος, ιατροο, δικηγορος, αγροτης, ελλην ελληνας ελληνες εργατης

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ