Βραχογραφίες 15.800 χρόνων με ψάρια, πιασμένα σε παγίδες ή δίχτυα στην Γερμανία! Είχαν σχέσεις με Μεσόγειο! Η αρχαιότερη, έως τώρα, μαρτυρία αλιείας! - του Γ. Λεκάκη

Βραχογραφίες 15.800 χρόνων

με ψάρια, πιασμένα σε παγίδες

ή δίχτυα στην Γερμανία!

Είχαν σχέσεις με Μεσόγειο!

Η αρχαιότερη, έως τώρα, μαρτυρία αλιείας!

Του Γιώργου Λεκάκη

Βραχογραφίες (σαν γκραβούρες) 15.800(**) χρόνων, που απεικονίζουν ψάρια, πιασμένα σε παγίδες ή δίχτυα έχουν εντοπιστεί ανάμεσα στις 406 χαραγμένες πλάκες σχιστόλιθου, ένα είδος μεταμορφωμένου βράχου, από το Gönnersdorf(*), έναν παλαιολιθικό καταυλισμό, που βρίσκεται στις όχθες του ποταμού Ρήνου στην Γερμανία.

Πρόκειται για την αρχαιότερη, έως τώρα, εικονογραφική παράσταση αλιείας. Αυτές οι αλιευτικές πρακτικές δεν είχαν καταγραφεί προηγουμένως στην Μαγδαληναία της Ανώτερης Παλαιολιθικής.

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Durham και το Κέντρο Αρχαιολογικών Ερευνών MONREPOS της Γερμανίας και το Μουσείο για την Εξέλιξη της Ανθρώπινης Συμπεριφοράς εξέτασαν τις πλάκες με RTI (απεικόνιση μετασχηματισμού ανάκλασης), μια νέα τεχνολογία απεικόνισης, η οποία αποκάλυψε λεπτομέρειες των ψαριών, αναμεμειγμένες με σχέδια, που μοιάζουν με πλέγμα / δίχτυ αλιείας. Ήταν ένας σκόπιμος συνδυασμός.

Οι αναπαραστάσεις της υδρόβιας ζωής και των τεχνολογιών αλιείας δεν ήταν απλώς χρηστικές, αλλά ενσωματώθηκαν σε ένα ευρύτερο συμβολικό και εκπαιδευτικό πλαίσιο.

Η ανακάλυψη αναμένεται να ρίξει φως στις παλαιολιθικές δίαιτες και τα σύμβολα και στις κοινωνικές πρακτικές αυτών των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών.

ΠΗΓΗ: J. Robitaille, κ.ά. «Upper Palaeolithic fishing techniques: Insights from the engraved plaquettes of the Magdalenian site of Gönnersdorf, Germany», https://doi.org/10.1371/journal.pone.0311302, Πανεπιστήμιο του Durham, PLOS ONE, 6.11.2024. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.11.2024.

(*) Το Gönnersdorf στον 50ό παράλληλο [50° 26′ 51,5″N, 7° 24′ 55,6″E] κείται στο δυτικότερο άκρο της Λεκάνης Wollendorf-Gladbach, της άκρης της λεκάνης Neuwied στην Ρηνανία-Παλατινάτο.

Ο αρχαιολογικός χώρος του Gönnersdorf ανακαλύφθηκε το 1968, όταν σε έναν λάκκο ευρέθησαν πέτρινα εργαλεία. Ευρέθησαν υπολείμματα οικισμού της τελευταίας Εποχής των Παγετώνων. Γενικώς χρονολογείται στα 15.500(**) χρόνια πριν από σήμερα. Διατηρήθηκαν εξαιρετικά καλά λόγω της κάλυψης τους από τα στρώματα ελαφρόπετρας του ηφαιστείου Laacher See, που κείται 12 χλμ. μακριά.

Οι κατοικίες είχαν εξωτερικό δακτύλιο από πέτρινο υλικό με διάμετρο 6 ή 9 μ. Αποτελούσε το όριο της κατοικίας - άρα ιδιοκτησία. Στο μέσον των κατοικιών υπήρχε ένας βαθύς λάκκος για έναν κεντρικό στύλο. Τα κτήρια είχαν δύο εξόδους, μία στα νοτιοανατολικά και μία στα βορειοδυτικά. Το εσωτερικό ήταν δομημένο από σωρούς από πέτρες, πλακόστρωτα πεζοδρόμια και πιο ελεύθερες περιοχές. Εκτός από μία ή περισσότερες εστίες, υπήρχαν αρκετοί λάκκοι (αποθήκευσης, μαγειρέματος ή απορριμμάτων). Ευρέθη πιθανή εστία… μπάρμπεκιου! Αποκαλύφθηκε κάτοψη οικία χωρίς λάκκους, πιθανότατα κατασκευή τύπου tipi. Πρόσφατα έχει ανακατασκευαστεί. Ήταν ορθογώνια - τραπεζοειδής κατοικία με διάμετρο 5 μ. Στην μέση υπήρχε ένα τζάκι, περιτριγυρισμένο από χαλαζίτη και σχιστόλιθο και καλυμμένο με πλάκα βασάλτη. Πολυάριθμες πλάκες σχιστόλιθου χρησιμοποιήθηκαν προφανώς και ως οικοδομικά υλικά.

Αξιοσημείωτα τα γυναικεία αγαλματίδια «τύπου Gönnersdorf». Αυτά τα στεατοπυγικά πλαστικά ειδώλια απεικονίζουν γυναίκες σε όρθια στάση με τονισμένους γλουτούς. Έχουν διασωθεί κυρίως σε θραύσματα. Είναι σαν αυτά που λέγονται (κακώς) «ειδώλια της Αφροδίτης». Κοινά και ευρέως διαδεδομένα σε όλην την Ευρώπη εκείνην την εποχή. Συνήθως κατασκευασμένα από ελεφαντόδοντο, αλλά και από σχιστόλιθο ή κέρατο. Αυτό το μοτίβο της όρθιας γυναίκας με τους χαρακτηριστικούς γλουτούς συναντάται και στις εγχάρακτες πλάκες σχιστόλιθου.

Οι κάτοικοι είχαν και κοσμήματα: Ευρέθησαν περιδέραια, πιθανώς, από τα δόντια (κυνόδοντες) ελαφιού (αποδεικνύεται από τα τρυπήματα). Από τα ελάφια συχνάκις φιλοτεχνούνται αντικείμενα κύρους. Τρυπημένα δόντια έχουν επίσης βρεθεί και από άλλα είδη ζώων (αρκτική αλεπού, άγριο άλογο). Κογχύλια ορισμένων μαλακίων θα μπορούσαν να ραφτούν σε ρούχα και να φορεθούν ή να γίνουν περιδέραια. Τα μικροσκοπικά και διάτρητα διακοσμητικά κογχύλια σαλιγκαριού (του είδους Homalopoma sanguineum), προέρχονται από την περιοχή της Μεσογείου, θεωρούνται ως απόδειξη των σχέσεων ανταλλαγής. Δεν είναι βέβαιον εάν τα νύχια του κορακιού εχρησίμευσαν ως διακόσμηση. Υπήρχε χρήση αιματίτη, ώχρας και κάρβουνου για διακοσμητικούς σκοπούς. Και χάντρες από απολιθωμένο ξύλο - αν και αμφικωνικές χάντρες δεν υπάρχουν σε άλλες τοποθεσίες. Στρογγυλοί σκαλισμένοι δίσκοι από σχιστόλιθο (ονομάσθηκαν ροδέλλες / rondelles) με διάμετρο 1,5 - 6,5 εκατ. ήταν τρυπημένοι στην μέση. Ίσως κρέμονταν στον λαιμό ως κόσμημα. Ωστόσο, η ακριβής λειτουργία τους παραμένει ασαφής. Έχουν βρεθεί περισσότερα από 400 τέτοιοι. Η θέση της οπής διάτρησης μερικές φορές σημειωνόταν με σταυρό! Οι περισσότεροι από αυτούς είναι άκοσμοι. Οι διακοσμήσεις έχουν κύκλους, τρίγωνα, οβάλ ή ακτίνες.

Ευρέθησαν και λυχνίες, βάθους 1 εκατ. από χοντρή πλάκα σχιστόλιθου. Μπορούσε να κάψει λίπος, χρησιμοποιώντας ένα φυτίλι. Σε πειράματα αποδείχθηκε ότι μια τέτοια «λάμπα» δίνει πολύ φως!

Ευρέθησαν και κυνηγετικά όπλα, όπως αιχμές, από κέρατο και πέτρα (σαν μαχαίρια), ως ενισχύσεις για ξύλινα δόρατα. Το κύριο κυνηγετικό θήραμα ήταν το άλογο. Αλλά και οι τάρανδοι, τα άγρια βοοειδή, η αντιλόπη, ο αίγαγρος, η αρκτική αλεπού, ο ορεινός λαγός και διάφορα πουλιά και ψάρια! Το Gönnersdorf ήταν τόπος κυνηγιού, οικισμού και επεξεργασίας τροφών! Υπήρχαν χώροι αποθήκευσής τους.

Ευρέθηκαν και εργαλεία, εξαρτήματα όπλων (κοντάρια ρίψης κυνηγιού, διακοσμημένα ημικυκλικά βλήματα, κ.ά.), κυνηγιού (αγκίστρια) και έργων τέχνης από ελεφαντόδοντο, κόκκαλο και κέρατο. Τα σκληρότερα μακριά οστά του αλόγου χρησιμοποιήθηκαν για βελόνες και εργαλεία ρετούς. Τα μεγαλύτερα κομμάτια του ελαφοκέρατου έγιναν καμάκια. Θραύσμα κόκκινη αφρολάβα υποδηλώνει τσεκούρι, αλλά το υλικό είναι πολύ εύθραυστο.

Ευρέθησαν περισσότερα από 81,000 πέτρινα αντικείμενα. Η τυποποίησή τους ήταν κοινή, της Ανώτερης Παλαιολιθικής / Ύστερης Μαγδαληναίας. Βρέθηκαν αντικείμενα κατασκευασμένα από τοπικές πέτρες, αλλά και από πετρώματα από σκανδιναβικό πυριτόλιθο (απόσταση τουλάχιστον 100 χλμ.) και της Δυτικής Ευρώπης. Βρέθηκαν τρεις πέτρινες λεπίδες από κόκκινο ίασπη από τον Άνω Ρήνο (απόσταση 300 χλμ.) Τα λίθινα εργαλεία λαξεύτηκαν εδώ. Και πέτρινα τεχνουργήματα για την επεξεργασία λίθων ή σύνθλιψης οστών, για να πάρουν τον μυελό.

Ευρεθησαν και γωνιακές τεμαχισμένες πέτρες χαλαζία - πέτρες μαγειρέματος. Ολόκληρη η πέτρα θερμαινόταν στην φωτιά και στη συνέχεια τοποθετούνταν σε έναν λάκκο στρωμένο με γούνα ή δέρμα και γεμάτο νερό. Έτσι ζεσταινόταν το νερό.

Ευρέθησαν επίσης ζώα, από άλλους οικοτόπους, τόσο υδρόβια (ψάρια - σολομός και πέστροφα), όσο και πουλιά (κύκνος, πάπια, χήνα, χιονοκουκουβάγια), και θηλαστικά (αίγαγρος, λύκος, μαμούθ, κ.ά.).

Έχουν βρεθεί οστά και δόντια από τουλάχιστον 30 ζώα:

        - 50 δάκτυλα (φαλάγγες) αλόγων,

        - 180 οστά (θραύσματα) ταράνδων (κυνηγήθηκαν για το κρέας αλλά και τα κέρατα τους). Ένα ελαφοκέρατο ταράνδου χρησίμευσε ως φτυάρι.

        - οστούν μηρού μαμούθ, που βρέθηκε κοντά σε εστία, 2,000 χρόνια αρχαιότερο από τον οικισμό – δηλ. 17.500(**) χρόνων. Ελεφαντόδοντο από μαμούθ, ήλθε στον οικισμό, πιθανότητα, ως πρώτη ύλη από την γύρω περιοχή.

        - 300 οστά λαγού και αλεπούς (μάλλον πηγή γούνας), κλπ.

Τα ευρήματα οστών πτηνών παρέχουν στοιχεία για το κυνήγι κύκνου, χήνας, πάπιας κ.ά., πιθανώς κυρίως ως πηγή τροφής, αλλά και κορακιών, γλάρων και χιονοκουκουβαγιών (για τα φτερά τους).

Επίσης χλωρίδα, όπως πεύκη, ένα είδος από την οικογένεια των κυπαρισσιών (πιθανόν κοινός άρκευθος) και ιτιά. Υπήρχε και πλούσια ποώδης βλάστηση. Γύρη από άγρια ​​βότανα που βρέθηκε περιστασιακά σε λάκκους μαγειρέματος, υποδηλώνει την παρασκευή φυτικής τροφής. Η επεξεργασία των φυτών γινόταν σε πέτρες τριβής.

Λόγω της σημερινής εξέλιξης, δεν κατέστη δυνατή η ανασκαφή ολόκληρης της περιοχής του οικισμού!

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης "Λεξικο Παραδοσεων".

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

        - Baales M. «Archäologie des Eiszeitalters. Frühe Menschen an Mittelrhein und Mosel», στο «Archäologie an Mittelrhein und Mosel», τ. 16. Ges. für Archäologie an Mittelrhein und Mosel, Archäologische Denkmalpflege, Amt Koblenz, Koblenz, 2005.

        - Bosinski G. - Bosinski H. «Gönnersdorf και Andernach-Martinsberg. Späteiszeitliche Siedlungsplätze am Mittelrhein» (= Τοποθεσίες οικισμών της Ύστερης Εποχής των Παγετώνων στον Μέσο Ρήνο) στο Archaeology on the Middle Rhine and Moselle, τ. 19, Society for Archaeology on the Middle Rhine and Moselle, Koblenz 2007.

        - Bosinski G. «Prehistory on the Rhine» μονογραφίες Tübingen για την προϊστορία, εκδ. Kerns, Tübingen, 2008.

        - Franken Ed., κ.ά. «The stone artifacts from Gönnersdorf (= The Magdalenian site in Gönnersdorf», εκδ. Steiner, Wiesbaden 1983.

αρχαια Βραχογραφια 15.800 χρονια πριν ψαρια, παγιδα διχτυ αρχαιοτερη παρασταση αλιειας αλιεια Βραχογραφιες 15.000 απεικονιση ψαρι παγιδες διχτυα παλαιοτερη, αλιευτικο Μεσογειος γκραβουρα 15.500 ιχθεις δικτυα χαραγμενη πλακα σχιστολιθος γκενερσντορφ Gonnersdorf, παλαιολιθικος καταυλισμος οχθες ποταμος Ρηνος Γερμανιας εικονογραφικη αλιευτικη πρακτικη Μαγδαληναια Ανωτερη Παλαιολιθικη εποχη αρχαιολογια Μουσειο για την Εξελιξη της Ανθρωπινης Συμπεριφορας πλακες τεχνολογια σχεδιο πλεγμα / δικτυ σκοπιμος συνδυασμος αναπαρασταση υδροβια ζωη χρηστικη συμβολο εκπαιδευση ανακαλυψη παλαιολιθικες διαιτα συμβολα κοινωνικη πρακτικες κυνηγοι τροφοσυλλεκτες 50ος παραλληλος Λεκανη Wollendorf Gladbach βολεντορφ βολλεντορφ Γκλαντμπαχ νοιβιντ Neuwied Ρηνανια Παλατινατο αρχαιολογικος χωρος 1968, λακκος πετρινα εργαλεια οικισμος τελευταια Παγετωνων ελαφροπετρα ηφαιστειο λααχερ ζεε Laacher See, κατοικια εξωτερικος δακτυλιος πετρινο υλικο οριο κατοικιες στυλος κτηριο εξοδος, σωρος πετρα πλακοστρωτο πεζοδρομιο εστια αποθηκευση, μαγειρεμα απορριμματα μπαρμπεκιου bbq κατοψη οικια κατασκευη τυπου τιπι tipi ανακατασκευη ορθογωνια - τραπεζοειδης τζακι, χαλαζιτης σχιστολιθικη βασαλτης ιδιοκτησια γυναικειο αγαλματιδιο στεατοπυγικο πλαστικο ειδωλιο εικονα γυναικα ορθια σταση γλουτος θραυσμα ειδωλια θεα Αφροδιτη Ευρωπη κατασκευη ελεφαντοδοντο, κερατο μοτιβο γλουτοι εγχαρακτη ζωα, οικοτοπος, υδροβια σολομος πεστροφα πουλια κυκνος, παπια, χηνα, χιονοκουκουβαγια θηλαστικα αιγαγρος, λυκος, μαμουθ, χλωριδα πευκη, ειδος πευκο οικογενεια κυπαρισσι αρκευθος ιτια ποωδης βλαστηση κυνηγετικα οπλα, αιχμη κερατα μαχαιρι ξυλινο δορυ κυνηγετικο θηραμα αλογο ιππος ταρανδος, αγρια βοοειδη, αντιλοπη, αιγα αρκτικη αλεπου ορεινος λαγος πουλι κυνηγι επεξεργασια τροφη αποθηκη οστα δοντια ζωο δακτυλο φαλαγγα οστο κρεας ελαφοκερατο φτυαρι οστουν μηρος μαμμουθ, αρχαιοτερο 17.500 ελεφαντοστουν πρωτη υλη γουνα ευρηματα οστων πτηνο διατροφη κορακι γλαρος κουκουβαγια γλαυξ φτερα αγρια ​​βοτανα παρασκευη φυτικη τροφες φυτα τριβη τριβειο κατοικοι κοσμημα περιδεραιο δοντι κυνοδοντας ελαφι τρυπημα αντικειμενο κυρος τρυπα ειδη αγριο κογχυλι μαλακιο ραψιμο ρουχο φορεμα ενδυση ενδυμα μικροσκοπικο διατρητο διακοσμητικο κοχυλι σαλιγκαρι σχεσεις ανταλλαγη νυχι διακοσμηση χρηση αιματιτης, ωχρα καρβουνο χαντρα απολιθωμενο ξυλο αμφικωνικη χαντρες στρογγυλος σκαλισμενος δισκος σχιστολιθικος ροδελλα ροδελα rondelles κρεμαστο λαιμος ασαφες οπη διατρηση σταυρος ακοσμος κυκλος, τριγωνο, οβαλ ακτινα ελλειψη εργαλειο εξαρτημα οπλο κονταρι ριψη ημικυκλικο βλημα αγκιστρι εργο τεχνης τεχνη κοκκαλο σκληροτερο βελονα ρετους καμακι κοκκινη αφρολαβα λαβα τσεκουρι, πελεκυς υλικο ευθραυστο πετρινο τυποποιηση υστερη πετρωμα σκανδιναβικος σκανδιναβια πυριτολιθος Δυτικη πετρινη λεπιδα κοκκινος ιασπης ιασπις ανω λιθινα λαξευση λυχνια χοντρη λιπος, φυτιλι πειραμα πειραματικη λαμπα φως οικοδομικο γωνιακη τεμαχισμενη χαλαζιας φωτια γουνα δερμα νερο τεχνουργημα επεξεργασια λιθος συνθλιψη οστων, μυελος ανασκαφη Παγετωνες προιστορια, μοζας

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ